កត្តាអ្វីដែលនាំអោយអរិយធម៌អង្គរុងរឿង ? កត្តាចំបងគឺអ្វី ?

សម័យអង្គរ “សតវត្សទី៩-១៣” ដែលធ្វើអោយអរិយធម៌រុងរឿងគឺអាស្រ័យដោយកត្តា ៖

ក. កត្តាមនុស្ស

• អ្នកដឹកនាំគេ និងអ្នកត្រូវគេដឹកនាំមានសាមគ្គីឯកភាពទស្សនៈជាតិតែមួយ “ជាតិនិយម” ។
• មានប្រជាធិបតេយ្យក្នុងការដឹកនាំគ្រប់គ្រង ។
• មានគំនិតច្នៃប្រឌិតខ្ពស់ ។
• មានជំនឿជឿជាក់លើអ្នកដឹកនាំ “គោរពលទ្ធិទេវរាជ ពុទ្ធរាជ” ។
• ឧទាហរណ៍ ៖ ស្តេចជ័យវរ្ម័នចាក់គ្រឹះនយោបាយ សាសនានាំអោយស្តេចក្រោយបន្តមកទៀត ដឹកនាំទៅរកការរីកចំរើន កសាងសេដ្ឋកិច្ចផ្អែកលើនយោបាយ ទឹក បណ្តេញផ្លូវទឹកបារាយណ៍ ។

ខ. កត្តាភូមិសាស្រ្ត

• ដីមានជីជាតិ សំបូរទៅដោយសម្បត្តិធម្មជាតិ “ត្រី ព្រៃឈើ សត្វ វាលទំនាប សំរាប់ដំនាំស្រូវ” ។
• ផ្លូវគមនាគមន៍ ជើងទឹកល្អប្រសើរ សំរាប់ការរស់នៅ និងពាណិជ្ជកម្ម ។

គ. កត្តាប្រវត្តិសាស្រ្ត

• អាណាចក្រខ្មែរ មានអំណាចនិងឥទ្ធិពលជាប្រទេសចក្រភពមួយ ។
• សរុបសេចក្តីទៅ កត្តាមនុស្ស ជាកត្តាចំបងដែលធ្វើអោយអរិយធម៌រុងរឿង ។