តើសីលធម៌មានអត្ថន័យយ៉ាងដូចម្តេច ? តើមនុស្សត្រូវមានសីលធម៌ដូចម្តេច ?

សីលធម៌ ជាធម៌ ( របស់សត្វលោក ) ឬសីល និងធម៌កិរិយាមារយាទ សណ្តាប់ធ្នាប់ដំបូន្មានដែលនាំឲ្យចៀសវាងអំពីអាក្រក់ហើយឲ្រប្រព្រឹត្តតែអំពើលើ្អ ។

          មនុស្សត្រូវមានសីលធម៌ ដូចតទៅ៖

ក. សីលធម៌ផ្ទាល់ខ្លួន

• ចេះដឹងខុស ដឹងត្រូវ
• ចេះស្គាល់ចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ
• ស្គាល់អ្វីល្អ អ្វីអាក្រក់
• តាំងខ្លួន ជាម្ចាស់ចិត្តរបស់ខ្លួន
• មានភាពក្លាហានក្នុងផ្លូវត្រូវ ។

ខ. សីលធម៌គ្រួសារ

• ឪពុកម្តាយចិញ្ចឹមកូន ដោយពុំកនឹកគីតដល់ការសងគុណតប មកវិញព្រោះជាមុខងាររបស់គាត់
• ធ្វើឲ្យមានភាពសុដុមរមនា
• ត្រូវស្រឡាញ់ កូនស្មើៗគ្នា
• រៀបចំកូនឲ្យបានទៅជារដ្ឋពលពេញលេញ

គ. សីលធម៌ក្នុងវិជ្ជាជិវៈ

• មានមនសិការការងារខ្ពស់
• ត្រូវរកស៊ីតាមសមត្ថភាពរបស់ខ្លួន
• រកស៊ីតាមសម្មាអាជីវោ
• មិនរំលោភបំពាន លើអ្នកតូចជាងខ្លួន
• មិនធ្វើការរហួសកម្លាំងខ្លួន ដែលនាំឲ្យមានជម្ងឺឥតប្រយោជន៍ ខាតបង់

ឃ. សីលធម៌ក្នុងសង្គម

• មិនត្រូវបែកបាក់គ្នា ( ទ្រុស្តគ្នា )
• មិនត្រូវមើលងាយមនុស្សផងគ្នា
• ត្រូវស្រឡាញ់ ស្នេហាយុត្តិធម៌
• ចេះរាប់អានមនុស្សទូទៅ
• ទទួលស្គាល់ ទុក្ខវេទនារបស់អ្នកដទៃ
• មិនឈ្លានពានអ្នកដទៃ

ង. សីលធម៌ក្នុងពិភពលោក

          ការរួមរស់ ដោយសន្តិភាព ជាមួយប្រទេសដទៃ ដែលអង្គការសហប្រជាជាតិបានប្រជុំនៅទីក្រុងបាឌុង នាប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ។

ច. សីលធម៌យល់តាមទស្សនៈអ្នកប្រាជ្ញ

• សីលធម៌របស់ទស្សនវិទូសូក្រាត

+ ត្រូវយល់ដំណឹងប្រព្រឹត្តទៅនៃធម្មជាតិ

+ ត្រូវយល់អ្វីដែលនៅជិតយើង

+ ត្រូវស្គាល់ខ្លួនឯងសិន

ត្រូវដុសខាតព្រលឹង ឲ្យបានប្រសើរជាងដុសខាតសេរីរៈ

+ ត្រូវនិយមប្រើពាក្យថា ខ្ញុំឥតចេះអ្វីសោះហើយមិនត្រូវជឿថាគឹចេះដែរ

+ ត្រូវជជែកគ្នាដើម្បីករកការពិតជាដើម ។

• សីលធម៌របស់ទស្សនវិទូប្លាតុង

លោកជាកូនសិស្ស របស់សូក្រាត ស.តទី៥មុនគ.ស គឺជាសីលធម៌មួយបែបប្លែកពីសូក្រាតត្រង់ប្លាតុងបញ្ជា់ថាដើម្បីឲ្យមនុស្សមានសីលធម៌ គេត្រូវដកហូតទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនឲ្យអស់ពីបុគ្គលគឺនៅសល់តែមនោពេលនោះទើបមនុស្សអាចយល់អំពីតម្លៃសីលធម៌ ហើយបើមនុស្សនៅតែមានទ្រព្យនោះ នឹងក្លាយទៅជាមាយា បិទបាំងមនុស្សមិនឲ្យមើលឃើញសីលធម៌ ។

• សីលធម៌របស់ទស្សនវិទូ អារីស្តូត

លោក ជាទស្សនវិទូក្រិច ស.តទី៤ មុនគ.សឋិតនៅត្រង់ាការស្វែងរកសុភមង្គល និងការចេះសប្បាយ ព្រោះបើមនុស្សមិនចេសប្បាយមនុស្សនិងត្រូវបាត់បង់​តម្លៃរបស់ខ្លួនជាមនុស្សប៉ុន្តែសុភមង្គល និងការសប្បាយត្រូវឋិតនៅក្នុងផ្លូវត្រូវហើយមិនត្រូវសប្បាយដូចសត្វទេ ។ សីលធម៌ មួយបែបទៀតរបស់អារីស្តូត គឺការអប់រំឲ្យដើរកណ្តាលដូចជា៖

+ កុំក្លាហានពេក តែកុំកំសាកពេក

+ កុំចង់បានពេក តែមិនត្រូវមិន រវើរលសោះទេ

+ កុំគីតប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន តែក៏មិនត្រូវភ្លេចខ្លួនឯងដែរ ។

• សីលធម៌របស់ពួក ខន្តីនិយម

ឋិតនៅត្រង់ការរ​ស់នៅតាមធម្មជាតិ និងតាំងចិត្តអត់ធន់ហើយដើម្បីអត់ធន់បានត្រូវបំបាត់តណ្ហា រៀនផ្តាច់ចិត្ត និងកុំរវើរវាយទៅលើអ្វីដែលពុំពិត ហើយដើម្បីសម្រេចបំពេញបំណងទាំងអស់នេះ មនុស្សត្រូវមានពុទ្ធិជាគោល ព្រោះអវិជ្ជាពុំអាចឲ្យមនុស្សយល់អ្វីៗបានឡើយ ។

• សីលធម៌របស់ អេពីគារ

ទស្សនវិទូក្រិចស.តទី៤ មុនគ.ស ឋិតនៅត្រង់ការអប់រំមនុស្សឲ្យស្វែងរកការសប្បាយតាមធម្មជាតិ ប៉ុន្តែត្រូវចេះជ្រើសរើស យកការសប្បាយសកម្ម ផ្ទុយនិងការសប្បាយស្ងប់ស្ងាត់ ។

• សីលធម៌របស់ ម៉ុងតែង

+ តាំងជាម្ចាស់ចិត្តរបស់ខ្លួន

+​ កុំធ្វើអ្វីដែលឥតប្រយោជន៍

+ កុំឋិតនៅក្រោមអំណាចនៃតណ្ហា

+ ត្រូវប្រឆាំងនឹងអ្វីដែលមនុស្សភាគច្រើនពុំចូលចិត្ត ។

• សីលធម៌របស់លោក អូគ្លុសកុង

ឋិតនៅត្រង់ ការពន្យល់តម្លៃ នៃសាសនាមនុស្សជាតិ បានន័យថា សាសនាជាការប្រៀនប្រដៅសម្រាប់ អនុវត្តឲ្យបានប្រសើរក្នុងការរស់នៅសាសនាពុំមែនជាការប្រៀនប្រដៅឲ្យគោរពបុគ្គលណាមួយ ទេទោះបីជាអាទិទេពក្តី តំណាងអាទីទេពក្តី ឬបុគ្គលណាមួយក្តី ទើបអូគ្លូកុង បង្កើតសាសនាមួយមានឈ្មោះថា មនុស្សជាតិ ។

• សីលធម៌របស់ពុទ្ធសាសនាហីនយាន

+ ការកសាងកុសល

+​ ភាពពុំតតបនឹងបាតុភូតទាំងឡាំយ

+ ពលិកម្មដើម្បីអ្នកដទៃ

+ ដោះស្រាយបញ្ហាផ្សេងៗ

• សីលធម៌របសពុទ្ធសាសនាមហាយាន

+ ការងារនិយម

+ សង្គមនិយមដោយយកសង្គមមនុស្សជាគោលដៅ

+ មេត្តា ករុណា មុទិតា ឧបេក្ខា

• សីលធម៌របស់ព្រាហ្មណ៍សាសនា

+ ការគោរពព្រះអាទិទេព

+ ការគោរពពាក្យសច្ចៈ

• សីលធម៌របស់គ្រឹស្តសាសនា

+ ព្រះអាទិទេពជួយមនុស្សទាំងអស់ ឲ្យតែមនុស្សប្រាប់ការពិតដល់វ្រះគ្រឹស្ត

• សីលធម៌របស់សាសនាឥស្លាម

+ មានការចែងក្នុងព្រះគម្ពីរកូវ៉ាន់

+ ផ្លូវគំនិតប្រសើរជាងផ្លូវកាយ

+ ឲ្យបរិភោគចំពោះអ្នកដែលស្រេកឃ្លាន

+ មហាមិនឲ្យសម្លាប់មនុស្សម្នាក់ ជាដាច់ខាតព្រោះការសម្លាប់មនុស្សម្នាក់ក៏ដូចជាសម្លាប់មនុស្សទាំងអស់គ្នាដែរ

+ ស្រឡាញ់សន្តិភាព

+ យកអំពើល្អឆ្លើយតបនឹងអំពើអាក្រក់ ។