វិញ្ញាសាប្រឡងជ្រើសរើសសិស្សពូកែប្រចាំអន្តរទ្វីប អាមេរិកកាំង ផ្នែកអក្សសិល្ប៍ គណិតវិទ្យា និងរូបវិទ្យា ថ្នាក់ទី១២ សម័យប្រឡង ២១ ខែធ្នូ​ ឆ្នាំ ២០១៣

ប្រឡងជ្រើសរើសសិស្សពូកែប្រចាំអន្តរទ្វីប អាមេរិកកាំង

ផ្នែកអក្សសិល្ប៍ គណិតវិទ្យា និងរូបវិទ្យា ថ្នាក់ទី១២

សម័យប្រឡង ២១ ខែធ្នូ​ ឆ្នាំ ២០១៣

វប្បធម៌ទូទៅ រយៈពេល ១២០ នាទី

១.ដូចម្តេចដែលហៅថាអគតិ? តើអគតិមានប៉ុន្មានយ៉ាង? អ្វីខ្លះ? ចូររៀបរាប់?

២.បច្ចុប្បន្នព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាកំពុងប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាចរាចរណ៍ដែលតែងតែមានគ្រោះថ្នាក់ជារៀងរាល់ថ្ងៃ។

ក.តើគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍បណ្តាលមកពីកត្តាអ្វីខ្លះ? ចូររៀបរាប់។

ខ.គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍មានច្រើនប្រភេទណាស់។ តើករណីណាខ្លះដែលអ្នកធ្លាប់ដឹង? ញឹកញាប់ជាងគេ?

គ.តើអ្នកមានយោបល់ដូចម្តេច ដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ធយើងជៀសផុតពីគ្រោះថ្នាក់ទាំងនេះ?

៣.ក្នុងចំណោមពិធីបុណ្យបែបព្រះពុទ្ធសាសនាមានបុណ្យមួយដែលគេប្រារព្ធឡើងដើម្បីឧទ្ទិសកុសលដល់ញាតិទាំងប្រាំងពីរសន្តាន។ តើបុណ្យនេះមានឈ្មោះអ្វី? មានរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃ? ពីថ្ងៃណាដល់ថ្ងៃណា? ញាតិទាំងប្រាំពីរសន្តានមានន័យដូចម្តេច?

៤.តើមគ្គុទេសគ៍ខ្មែររូបណាដែលបានដាក់ពាក្យបណ្តឹងទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិដើម្បីទាមទារប្រាសាទព្រះវិហារពីការរំលោភបំពានពីថៃ? ហើយតុលាកាយុត្តិធម៌អន្តរជាតិដែលមានទីតាំងនៅទីក្រុងឡាអេបានបញ្ជាឱ្យថៃប្រគល់មកខ្មែរវិញនៅថ្ងៃ ខែ ឆ្នាំណា?

៥.ដូចម្តេចហៅថាអត្តសញ្ញាណ? ដើម្បីការពារអត្តសញ្ញាណជាតិខ្មែរឱ្យបានគង់វង្ស តើពលរដ្ធម្នាក់ៗមានវិធានការបែបណាខ្លះ?

ចម្លើយ

១.អគតិគឺជាសេចក្តីលំអៀង។ មានបួនយ៉ាងគឺ៖

• ឆន្ទាគតិ៖ លំអៀងព្រោះស្រលាញ់
• ទោសាគតិ៖ លំអៀងព្រោះស្អប់
• មោហាគតិ៖ លំអៀងព្រោះល្ងង់
• ភយាគតិ៖ លំអៀងព្រោះខ្លាច

២.ក.គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍បណ្តាលមកពី៖

កត្តាមនុស្ស

• បើកបរហួសល្បឿនកំណត់មិនអាចម្ចាស់ការលើយានយន្តពេលជួបឧបសគ្គ
• សេពគ្រឿងស្រវឹង គ្រឿងញៀន ហើយបើកបរ
• បើកជែងដោយខ្វះការប្រុងប្រយ័ត្ន
• មិនគោរពសញ្ញាចរាចរណ៍ គ្មានប័ណ្ណបើកបរ

កត្តាផ្លូវ

• ផ្លូវគ្មានគុណភាពខ្លះបច្ចេកទេស
• ផ្លូវគ្មានស្លាកសញ្ញាគ្រប់គ្រាន់
• ផ្លូវគ្មានគំនូសចរាចរណ៍

កត្តាយានយន្ត

• យានយន្តមិនគ្រប់លក្ខណៈបច្ចេកទេស
• យានយន្តចាស់អស់សុពលភាពក្នុងការប្រើប្រាស់
• យានយន្តកែច្នៃ គ្មានការត្រួតពិនិត្តពីមន្រ្តីជំនាញ

កត្តាធម្មជាតិ

• ពេលភ្លៀងរអិលមើលមិនឃើញ
• ពេលចុះអ័ព្ទ ខ្យល់ព្យុះ ដីហុយ

ខ.គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍មានច្រើនករណីដែលយើងធ្លាប់ដឹងលឺនិងឃើញញឹកញាប់មាន៖

• អ្នកបើកបរបំពានមិនគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍និងមានជាតិស្រវឹង
• អ្នកបើកបរខ្វះការទទួលខុសត្រូវ គ្មានការប្រុសប្រយ័ត្ន បាត់បង់ស្មារតី
• បើកបរលើសល្បឿនកំណត់ ប្រព័ន្ធយានយន្តគ្មានសុវត្ថិភាព

គ.ដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ធជៀសផុតពីគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ យើងមានយោបល់ដូចខាងក្រោម៖

• ត្រូវផ្សព្វផ្សាយឱ្យប្រជាពលរដ្ធយល់ដឹងអំពីច្បាប់ចរាចរណ៍និងរបៀបធ្វើចរាចរណ៍
• ត្រូវរៀនសូត្របើកបរយានជំនិះនិងប្រឡងសមត្ថិភាពទទួលប័ណ្ណបើកបរ
• ត្រូវមានវិធានការឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពទៅអ្នកបំពានលើច្បាប់ចរាចរណ៍
• ត្រូវដាក់ទណ្ឌកម្មនិងពិន័យឱ្យបានតឹងរឹងបំផុតចំពោះអ្នកមិនគោរពច្បាប់និងអ្នកបង្កឱ្យមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍
• មិនអនុញ្ញតឱ្យអ្នកបើកបរស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពលគ្រឿងញៀន គ្រឿងស្រវឹង
• ហាមបើកបរចំពោះអនីតិជន និងអ្នកគ្មានសមត្ថភាព គ្មានប័ណ្ណបើកបរ

៣.ក្នុងចំណោមពិធីបុណ្យបែបព្រះពុទ្ធសាសនា ពិធីបុណ្យមួយដែលគេប្រារព្ធឡើងឧទ្ធិសកុសលដល់ញាតិការទាំង ប្រាំពីរសន្តាន។ បុណ្យនេះមានឈ្មោះថាបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ។ មានរយៈពេល១៥ថ្ងៃ។ ចាប់ពី ០១ រោច ដល់ ១៥ រោច ខែ ភទ្របទ។ ញាតិការទាំងប្រាំពីរសន្តានមាន៖

• ថ្នាក់ជីដូននិងជីតាទួត
• ថ្នាក់ជីដូន ជីតា
• ថ្នាក់ម្តាយឪពុក
• ថ្នាក់ខ្លួនឯង
• ថ្នាក់កូន
• ថ្នាក់ចៅ
• ថ្នាក់ចៅទួត

៤.មគ្គុទេសគ៍ដែលបានដាក់ពាក្យបណ្តឹងទៅតុលការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិដើម្បីទាមទារប្រាសាទព្រះវិហារពីការរំលោភបំពានគឺព្រះបាទ នរោត្តមសីហនុ។ នៅថ្ងៃទី១៥ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ ១៩៦២។

៥.អត្តសញ្ញាណ = អត្ត + សញ្ញាណ = ខ្លួន + គ្រឿងសម្គាល់ ឬ សញ្ញាសម្គាល់ = គ្រឿងសម្គាល់ខ្លួន។

• អត្តសញ្ញាណ = ជាសញ្ញាដែលអាចសម្គាល់បានថាព័ត៍មាននោះពិតជាមានចំពោះរូបបុគ្គលឬវត្ថុណាមួយដើម្បីកុំឱ្យច្រឡំគ្នា។
• អត្តសញ្ញាន = កន្សោមធាតុដំបូងដែលត្រូវបានសន្មតថា ជាលក្ខណៈដោយឡែកៗនេះបុគ្គលឬវត្ថុណាមួយដើម្បីកុំឱ្យច្រឡំគ្នា។

ដើម្បីការពារអត្តសញ្ញាជាតិឱ្យបានគង់វង្សយើងម្នាក់ៗត្រូវ៖

• សិក្សាឱ្យបានច្បាស់អំពីអត្តសញ្ញារបស់ខ្លួន
• បណ្តុះគំនិតស្នេហាជាតិឱ្យបានទូលំទូលាយ(ជាតិ និងអន្តរជាតិ)
• បណ្តុះគំនិតជាតិនិយម
• អនុវត្តច្បាប់ឱ្យបានត្រឹមត្រូវ