បានជានៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យគេឱ្យតម្លៃសមភាពបុគ្គលជាគន្លឹះក្នុងការអភិវឍ្ឍស្ថាប័ននិងប្រទេសជាំតិព្រោះ ៖

• ទប់ស្កាត់និងលុបបំបាត់ភាពរើសអើងតាមរយៈការទទួលបាននូវផលប្រយោជន៍ពីការចូលរួមការគាំទ្រដូចគ្នា។
• ទទួលបានការសិក្សារៀនសូត្រពីសហសវិករួមការងារក្នុងស្ថាប៏ន។
• ការទទួលបាននូវការទទួលស្គាល់តម្លៃ និងការគោរពស្របច្បាប់។
• ទទួលបានឱកាសក្នុងការអភិវឍ្ឍសមត្ថភាពវិជ្ជាជីវៈ។
• ការទទួលព៏តមានគ្រប់គ្រាន់ និងទាន់ពេលវេលា។
• ការទទួលសិទ្ធិបញ្ចេញមតិយោបល់ និងទទួលយក និងស្ដាប់យោបល់របស់អ្នកដ័ទៃ។
• មានជំនឿជាក់ ទំនុកចិត្ដ និងទទួលខុសត្រូវលើសមត្ថភាពរបស់ខ្លួន។
• មានអារម្មណ៍កក់ក្ដៅ ស្និទ្ធស្នាល ស្មោះត្រង់ការរិះគន់ក្នុងនៃស្ថាបនា។
• បង្កើតឱ្យមានតម្លាភាពក្នុងស្ថាប៏ន និងសង្គម។
• ពង្រឹងវប្បធម៏ចែករំលែយាងទូលំទូលាយ និងឆន្ទៈចូលរួមក្នុងសកម្មភាពការងាររវាងអង្គភាពឬស្ថាប័នរបស់ខ្លួន។
• បង្កើនសាមគ្គីភាព ភក្ដីភាព និង ចំណងមិត្ដភាពជាកម្លាំងស្នូលដែលអាចនាំមកនូវភាពជោគជ័យរបស់ស្ថាប័ន និងសង្គមជាតិមានការអភិវឍ្ឍ។ដូច្នេះនៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យការឱ្យតម្លៃសមត្ថភាពបុគ្គលពិតជាគន្លិះក្នុងការអភិវឍ្ឍស្ថាប័ននិងប្រទេសជាតិឱ្យមានការីកចម្រើនប្រាកដមែន។

កត្តាដែលត្រូវយកចិតទុកដាក់ដើម្បីលើកកម្ពស់គុណភាំពអប់រំមានដូចខាងក្រោម៖

• គុណវឍ្ឍិរបស់គ្រូបង្រៀនៈភាគរយគ្រូដែលទទួលបានការបណ្ដុះបណ្ដាលតាមស្ដង់ដាជាតិសញ្ញាបត្រ កម្រិតជំនាញឯកទេស ភាសាបរទេសបច្ចេកវិទ្យា ជំនាញទំនាក់ទំនង។ការជួយសិស្ស(ចិត្ដសាស្រ្ត ​​​និងគរុកោសល)មានឆន្ទៈ និង មនសិការវិជ្ជាជីវៈខ្ពស់។យោងតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការយូណេស្កូបញ្ជាក់ថាគុណវឍ្ឍិរបស់គ្រូបង្រៀនមានទំនាក់ទំនងជាមួយលទ្ធផលសិក្សារបស់សិស្សគឺគ្រូល្អការបង្រៀនរបស់គាត់ល្អ។
• កម្មវិធីសិក្សាៈកម្មវិធីសិក្សាមានគុណភាពស្របតាមតម្រូវការ។
• សម្ភារឧបទេសៈសម្ភារបង្រៀន និងរៀនព្រមទាំងឯកសារសម្រាប់សិក្សាស្រាវជ្រាវសម្បូបែប។
• បរិស្ថានសិក្សាៈផលធៀបគ្រូសិស្សគឺជារង្វាស់មួយសម្រាប់ធ្វើការវាយតម្លៃវឍ្ឍភាព។
• គុណភាពនៃការប្រឡងគ្រប់កម្រិតៈធានាឱ្យបាននូវការអនុវត្ដគោលការណ៍នៃកាារប្រឡងដែជាយុទ្ធសាស្រ្តវាយតម្លៃការបង្រៀននឹងការរៀន។
• សេដ្ឋកិច្ចៈជីវភាពរស់នៅប្រសើរជាងមុន។
• ការគ្រប់គ្រងដឹកនាំ ការចូលរួម ឆន្ទៈរបស់អ្នកដឹកនាំ នឹងការចូលរួមរបស់សង្គមដល់វិស័យអប់រំ។ហើយកត្តាខាងលើនេះហើយដែលត្រូយកចិត្ដទុកដាក់ដើម្បីលើកកម្ពស់គុណភាពអប់រំពីព្រោះ
• មានការប្រគួតប្រជែងទីផ្សាការងារ
• ដើម្បីលើកកម្ពស់វីភាពរស់នៅ សុខមាលភាពប្រជាំជនកម្ពុជា និងលើកកម្ពស់សេដ្ឋកិច្ចជាតិឱ្យរីកចម្រើនមានកិត្យានុភាពជាតិប្រែក្លាយប្រទេសកម្ពុជាឱ្យទៅជាសង្គមសេដ្ឋកិច្ចវប្បធម៏ផ្អែកលើមូលដ្ឋានជំរុញជាប្រចាំនូវចំណេះដឹងជំនាញរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។

គោលដៅនៃការអប់រំសម្រាប់ទាំងអស់គ្នារួមមាន ៖

+ គោលដៅទី១

• ការគាំពារ និងការអប់រំកុមារតូច (យកចិត្តទុកដាក់និងផ្តល់ឳកាសដល់កុមារគ្រប់រូប) ។

+ គោលដៅទី២

• សកម្មភាពនៃការអអប់រំបឋមសិក្សា (ចូលរៀនដោយមិនបង់ថ្លៃ និងបង្កលក្ខណៈឱ្យកុមារគ្រប់រូបបានចូលរៀន) ។

+ គោលដៅទី៣

• ជំនាញរបស់យុវជន និងមនុស្សពេញវ័យ (បណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈបំណិនជីវិត) ។

+ គោលដៅទី៤

• អក្ខរកម្មមនុស្សពេញវ័យ និងអប់រំផ្សេងទៀត (អប់រំក្រៅប្រព័ន្ធ) ។

+ គោលដៅទី៥​

• យុគភាព និងសមភាពយេនឌ័រ (ស្មើភាពមិនរើងអើងភេទ ជនជាតិ) ។

+ គោលដៅទី៦

• គុណភាពនៃការអប់រំ (ធានានូវកម្រិតចំណេះដឹង ជំនាញ ឥរិយាបថ ទទួលស្គាល់ជាស្តង់ដារ) ។ មិនទាន់មាន​ប្រទេសណាមួយសម្រេចបានគោលដៅទាំងនេះឡើយទេមុនឆ្នាំ២០១៥ ។ គោលដៅទាំងនេះនៅឡើយទេមុនឆ្នាំ២០១៥។យោងតាមរបាយការណ៍ពិនិតជាសកលលើការអប់រំទាំងអស់គ្នា២០១៣-២០១៤បានបញ្ជាក់ថា៖លើសកលលោមិនមានកំណត់ចំនួនប្រទេសដែលម្រេចតាមគោលដៅទាំងអស់នេះនៅត្រឹមឆ្នាំ២០១៥ទែ។ប៉ន្តែមានអត្រាភាគតយនៃចំនួនប្រទេសដែលនឹងអាចសម្រេចបាន៥គោលដៅគឺ៖គោលដៅទី១៖៤៨%គោលដៅទី២៖៥៦%គោលដៅទី៣៖៤៦%គោលដៅទី៤៖២៩%គោលដៅទី៥៖៧០%(យុតភាពនៃកម្រិតបឋម)និង៥៦%(យុតភាំពនៃកម្រិតមធ្យមសិក្សាបឋមភូមិ)។

ដើម្បីលើកកម្ពស់គុណភាពអប់រំយុវជនខ្មែរជំនាន់ក្រោយឱ្យឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការទីផ្សារការងារ និងលំហូរធនធានមនុស្សសកលនៅក្នុងតំបន់អាស៊ាននាឆ្នាំខាងមុខ ក្នុងនាមជាអ្នកអប់រំយើងត្រូវ ៖

ក. ចំណេះដឹង

• ផ្តល់ចំណេះដឹងជំនាញច្បាស់លាស់
• ស្វែងយល់ព្រឹត្រ្តិការណ៍ក្នុងស្រុក តំបន់ និងពិភពលោក
• ពង្រឹងសមត្ថភាពនិងបច្ចេកវិទ្យាពត៌មានវិទ្យាលើមុនជំនាញរបស់ខ្លួនដើម្បីងាយស្រួលក្នុងការធ្វើទំនាក់ទំនង​ ការស្រាវជ្រាវ និងឈានទៅប្រឡូកការងារដែលមានស្តង់ដារអន្តរជាតិ
• ពង្រឹងសមត្ថភាពស្រាវជ្រាវលើមុនជំនាញឯកទេស បច្ចេកទេស វិធីសាស្រ្តរបស់ខ្លួន ដើម្បីបណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្សបន្ត
• ចូលរួមវគ្គបំប៉ន សិក្ខាសាលា កម្មវិធីតម្រង់ទិស អំពីទីផ្សារការងារផ្សេងៗក្នុងតំបន់អាស៊ាន

ខ. ចំណេះធ្វើ

• បង្កើនការបណ្តុះបណ្តាលសមត្ថភាពគ្រូបង្រៀន
• បង្កើនសមត្ថភាពប្រើប្រាស់សំភារឧបទេសទំនើប (រៀន និងបង្រៀន) ។ ដូច្នេះ ដើម្បីលើកកម្ពស់គុណភាពអប់រំយុវជនខ្មែរជំនាន់ក្រោយឱ្យឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការទីផ្សារការងារ និងលំហូរធនធានមនុស្សសកលនៅក្នុងតំបន់អាស៊ាននាឆ្នាំខាងមុខ ក្នុងនាមជាអ្នកអប់រំយើងត្រូវមានចំណេះដឹងទូលំទូលាយ សមត្ថភាពពេញលេញ និងមានជំនាញច្បាស់លាស់ក្នុងការចែករំលែកដល់អ្នកជំនាន់ក្រោយ ។

ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការរបស់សង្គមដែលផ្អែកលើចំណេះដឹង ជំនាញ កុមារ និងយុវជនត្រូវរៀន ៖

ក. ចំពោះកុមារ

+ ចំពោះដឹងមូលដ្ឋានរឹងមាំ (តាមកម្មវិធីសិក្សា)

• ព្យាយាមសិក្សារៀនសូត្រ
• ការគោរពវិន័យសាលា និងថែទាំសុខភាពអនាម័យ
• យល់ដឹងច្បាស់ពីសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់កុមារ ។

+ ទំនាក់ទំនងសង្គម

• ស្តាប់ការទូន្មានរបស់ឪពុកម្តាយ លោកគ្រូអ្នកគ្រូ អាណាព្យាបាល
• មានទំនួសខុសត្រូវលើសកម្មភាពរបស់ខ្លួន
• ចេះជួយការងារក្នុងសហគមន៍តាមលទ្ធភាពដែលអាចធ្វើបាន
• អនុវត្តសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់កុមារបានត្រឹមត្រូវដើម្បីក្លាយខ្លួនជាពលរដ្ឋល្អ ។

ខ. ចំពោះយុវជន

• ចំណេះដឹងមូលដ្ឋានរឹងមាំ
• ចំណេះដឹងជំនាញ និងវិជ្ជាជីវៈពិតប្រាកដ
• ស្វែងយល់ ស្រាវជ្រាវ និងស្វ័យសិក្សាពេញមួយជីវិត
• ភាសាបរទេសដែលជាជាស្ពានសម្រាប់សិក្សាស្រាវជ្រាវក្នុងការអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពជាប្រចាំ
• ចំណេះដឹងវិទ្យាសាស្រ្ត និងបច្ចេកវិទ្យាថ្មីទំនើប
• សីលធម៌រស់នៅល្អ
• ថែទាំសុខភាពអនាម័យ និងជៀសឱ្យផុតអំពើអបាយមុខទាំងបួន
• ជំនាញទំនាក់ទំនង និងចេះរួមរស់នៅជាមួយគ្នាដោយសុខដុមរម្យនា
• រៀបចំ និងអភិវឌ្ឍន៍ជំនាញឱ្យឆ្លើយតបតាមតម្រូវការទីផ្សារការងារបច្ចុប្បន្ន
• ចូលរួមការងារសហគមន៍ និងរាល់សកម្មភាពនៅក្នុងសង្គម ។

+ និព្វាន មកពី ៖

• និស ចាកផុត ចេញផុតស្រឡះ អស់ ឥត
• វាន ជាឈ្មោះតណ្ហាដែលបាក់ស្រេះ ទាក់ធ្លាក់ រូបរិតនៅក្នុងសន្ដានចិត្តសត្វ ។
• និ+ វាន , វ » ព តម្រូត ព » ព្វ-­និព្វាន មានអត្ថន័យថា គឺជាឈ្មោះធម្មជាតិឬចិត្តដែលបរិយាយថាអស់មានកម្មដដែលៗ​តទៅទៀតហើយ ( ភាពស្ងប់ស្ងាត់ គ្មានកើត ចាស់ ឈឺ ស្លាប់ ) ។

+ បានជាពុទ្ធបរិស័ទប្រាថ្នាចង់បានទៅព្រះនិព្វាន ព្រោះពុទ្ធបរិស័ទមើលឃើញថាជីវិតលោកិយមិនទៀងទាត់ អ្វីៗមិនស្ថិតស្ថេរ សេចក្ដីសុខ ឬ សប្បាយទ្រព្យសម្បត្តិ សេចក្ដីរុងរឿង កិត្តិយស រួមទាំងរូបកាយនិងជីវិតតែងតែប្រែប្រួល ឬ វិនាសទៅវិញដោយចៀសមិនផុតឡើយ ។ ដូច្នេះហើយមានតែស្ថាននិព្វានទេ ដែលជាស្ថានរំលត់ទុក្ខ ដែលជាកន្លែងបំផ្លាញចំណង់គ្រប់យ៉ាងមានតែសុខ សុភមង្គលរៀងរហូត ប៉ុន្ដែអ្នកដែលអាចទៅកាន់ព្រះនិព្វាន មានតែព្រះអរិយបុគ្គលតែបុគ្គលប៉ុណ្ណោះ ។

+ ផ្នត់គំនិត ជាគំនិតនៃការយល់ឃើញដែលដិតដាមនៅក្នុងអារម្មណ៍ និងគំនិតរបស់មនុស្សម្នាក់ៗទៅតាមការកំណត់របស់សង្គមនិងវប្បធម៌ ។ វាជាបុរេនិច្ឆ័យជំនឿតៗគ្នា ឬការយល់ឃើញដែលត្រូវបានអនុវត្តនៅសង្គម ។ ឧទាហរណ៍ ៖ សង្គមខ្មែរច្រើនប្រកាន់ផ្នត់គំនិតមិនធំជាងនាឡិ ស្រ្ដី មើលថែទាំកែចៅ និងការងារផ្ទះ ឯបុរសមិនត្រូវធ្វើការផ្ទះទេ ។ ឧទាហរណ៍ ៖ ស្រីវិលចង្រ្កានមិនជុំ ។ ផ្នត់គំនិតឡើងដោយសារសង្គម ទៅតាមវប្បធម៌របស់ខ្លួន និងត្រូវបានអនុវត្តជាទូទៅលើក្រុមមនុស្សណាមួយ ដូចជា ក្រុមជនជាតិសាសន៍ដទៃ ភេទ ។

+ ផ្នត់គំនិតដែលរារាំងដលការលើកកម្ពស់សមត្ថភាពស្រ្ដី គឺផ្នត់គំនិតអវិជ្ជមាន គឺធ្វើតាមទម្លាប់និយម ។ ឧទាហរណ៍ ស្រីវិលចង្រ្កានមិនជុំនំមិនធំជាងនាឡិ ស្រ្ដីត្រូវនៅផ្ទះមើលថែទាំកូន ...។ ហើយផ្នត់គំនិតទាំងនោះត្រូវកែប្រែ ដោយ ៖

• មិនត្រូវធ្វើតាមទម្លាប់ចាស់
• មិនទាំងគំនិតជឿនលឿន និងគំនិតអភិវឌ្ឍន៍
• ត្រូវចេះពិចារណាសមហេតុផល មិនត្រូវជឿគេដោយមិនបានគិតពិចារណា ។
• ត្រូវខិតខំរៀនសូត្រដើម្បីមានចំណេះដឹង
• ត្រូវចេះធ្វើពិសោធន៍ ឧទាហរណ៍ឪ្យគេឃើញជាក់ស្ដែង
• ត្រូវផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានឪ្យបានទូលំទូលាយស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្សតាមរយៈវិទ្យុ ទូរទស្សន៍ ទស្សនាវដី...។

ទាន មានន័យថាការលះបង់នូវប្រយោជន៍ឬ សេចក្ដីផ្ទាល់ខ្លួនឪ្យដល់អ្នកទដៃ ជាអំពើបុណ្យ អំពើជាកុសល ។ ទានមាន ៣ ប្រភេទគឺ ៖

• អាមិសខាន គឺការឪ្យនូវលុយ សម្លៀកបំពាក់ គ្រឿងឧបភោគ លំនៅស្ថាន ថ្នំាកែររោគ ឬរបស់របរប្រើប្រាស់ផ្សេងៗ ។
• ធម្មទាន គឺផ្គល់ឪវាទ ផ្គល់ជាចំណេះដឹង អប់រំណែនាំអំពីខុសត្រូវបង្ហាត់បង្រៀនការផ្សព្វផ្សាយព្រះធម៌ជាដើម ។
• អភ័យទាន គឺការចេះជួយយោគយល់គ្នា អត់ឳនអធ្យាស្រ័យ មិនយកទោស ឬ មិនចាប់កំហុស ។

ផលប្រយោជន៍នៃការរាប់អាន ការគោរព និងការជួយទុក្ខធុរៈអ្នកដ៏ទៃ មាន​ ៖

• ទទួលបានការរាប់អាន ការគោរព ការជួយយកអាស៊ានពីអ្នកដទៃតបមកវិញ ( ការឪ្យតម្លៃ )
• មានមិត្តភាព សាមគ្គីភាព សហប្រតិបត្តិការល្អ
• ទទួលការគាំទ្រពីមិត្តភក្ដិ
• ទទួលបានកិត្តិយស និងសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ
• កសាងបានសង្គមមួយល្អ អាចធ្វើឪ្យបានសុខទាំងអស់គ្នា ។

សារៈសំខាន់នៃសាសនាគ្រិស្ដក្នុងសង្គមខ្មែរ ៖ វត្តមាននៃគ្រិស្ដសាសនា បានជួយសម្រួលដល់ពីជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជនរដ្ឋខ្មែរជាច្រើន ពិសេសនៅតាមជនបទ ។ គ្រិស្ដសាសនាបាន ៖

• ប្រមែលប្រមូលក្មេងៗកុមារកំព្រា ដើម្បីបានចូលរៀនសូត្រ និងបណ្ដុះបណ្ដាលជំនាញផ្សេងៗ ពិសេសភាសាបរទេស ។
• ការជួយផ្គត់ផ្គង់ទាំងផ្នែកសម្ភារៈ និងស្មារតីធ្វើឪ្យប្រជាពលរដ្ឋដែលធ្លាប់តែជួមការលំបាក បានធូរធារមួយកម្រិត ដែលជាកត្តាមួយយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការជំរុញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ និងសង្គមបានរីកចម្រើនគួរកត់សម្គាល់ ។

      ជារួមមកវត្តមាននៃសាសនា គ្រិស្ដក្នុងសង្គមខ្មែរយើង ពីតជាមានសារៈសំខាន់ក្នុងការជំរុញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ សង្គមបានរីកចម្រើនគួរកត់សម្គាល់ ។ វត្តមាននៃសាសនាគ្រិស្ដក្នុងសង្គមខ្មែរយើងពិតជាមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋជាទូទៅមិនប្រកាន់វណ្ណៈជាតិសាសន៍ធ្វើយ៉ាងណាឪ្យប្រជាពលរដ្ឋមានលទ្ធភាពកសាងគ្រួសារ អភិវឌ្ឍន៍ខ្លួននិងអភិវឌ្ឍន៍សង្គមជាតិ ។