ការរញ្ជួយដី

សំនួរ

១. តើរញ្ជួយដីកើតឡើងនៅកន្លែងណាខ្លះ ?

២. ចូររៀបរាប់ពីភាពខុសគ្នានៃរញ្ចួយដីតាមប្រភេទនៃចលនាផ្លាកនិង បំណាក់ស្រុត ។

៣. តើរលក P និង​រលក S និងរលក L ធ្វើចលនាខុសគ្នាដូចម្តេចខ្លះ ?

៤. តើរលកស៊ូណាម៉ិ នៅមហាសមុទ្រឥណ្ឌាឆ្នាំ ២០០៤ កើតឡើង ដូចម្តេចនិងបានបំផ្លាញអ្វីខ្លះ ?

៥. តើអ្នកគួរធ្វើដូចម្តេចខ្លះ ដើម្បីការពារសុវត្ថិភាពពេលមានរញ្ចួយដី ?

ចម្លើយ

១. រញ្ជួយដី កើតឡើងនៅតាមព្រំដែនផ្លាកតិចតូនិចនៅពេលផ្លាកតិចតូនិចទង្គិចគ្នា រអិលប៉ះគ្នា ឬរសាត់ចេញពីគ្នា ។

២. ភាពខុសគ្នានៃរញ្ជួយដី តាមប្រភេទនៃចលនាផ្លាកនិងបំណាក់ស្រុតគឺ ៖

• ចលនាជ្រួសៈ កើតឡើងនៅកន្លែង ដែលផ្លាកពីររអិលប៉ះគ្នា បង្កើតបានជាបំណាក់ស្រុតជ្រួស ។ ផ្ទាំងសំបកផែនដីរអិលប៉ះគ្នាតាមទិសដៅផ្តេក ហើយបណ្តាលឲ្យមានរញ្ចួយដី មធ្យម និងរាក់ ។
• ចលនាជំនួសគ្នាៈ កើតនៅត្រង់កន្លែងផ្លាកពីរុញគ្នា ។ ចលនានេះបង្កើតឲ្យមានបំណាក់ស្រុតបញ្ច្រាស ។ ផ្ទាំងសំបកផែនដីរុញផ្ទុបគ្នា តាមទិសបញ្ឈរតាមបណ្តោយបំណាក់ស្រុត បញ្ច្រាស និងបណ្តាលឲ្យមានរញ្ជួយដីខ្លាំងនិងជ្រៅ ។
• ចលនាបែកចេញពីគ្នាៈ កើតឡើងនៅកន្លែងផ្លាកពីរទាញគ្នា ។ ចលនាបែបនេះបង្កើតឲ្យមានបំណាក់ស្រុតធម្មតាផ្ទាំងសំបកផែនដីទាញចេញពីគ្នារអិលតាមទិសបញ្ឈរតាមបណ្តោយ បំណាក់ស្រុត ធម្មតានិងបណ្តោយឲ្យមានរញ្ជួយខ្សោយនិងរាក់ ។

៣. រលក P រលកS  រលកL  ធ្វើចលនាខុសគ្នាដូចជា ៖

• រលកP ជារលកដែលមានល្បឿនលឿនជាងគេ ក្នុងចំនោមរលកទាំងអស់ ហើយជារលកទីមួយដែលមកដល់មុនគេ វាអាចឆ្លងកាត់គ្រប់ផ្នែកទាំងអស់នៃផែនដី  ។
• រលកS ជារលកលឿនទី២ បន្ទាប់ពីររលក P វាកើតឡើងរួញចូលហើយត្រឡប់មកទីដើមវិញ បន្ទាប់ពិខូចទ្រង់ទ្រាយ វាមិនអាចធ្វើចលនាបានគ្រប់ផ្នែកទាំងអស់នៃផែនដីទេគឺ វាមិនអាចឆ្លងកាត់រូបធាតុរាវទាំងស្រុងបានទេ ។
• រលកS ជារលកផ្ទៃលើដែលធ្វើឲ្យដីផ្លាសទីជារង្វង់ពេលពីរខាងលើតែវាបំផ្លាញខ្លាំងនៅពេលមានរញ្ជួយដី ព្រោះវាអង្រួនដីតាមទិសបញ្ឈរ ។

៤. រលកស៊ូណាម៉ិនៅមហាសមុទ្រឥណ្ឌាឆ្នាំ​ ២០០៤ បានកើតឡើងដោយសាររញ្ជួយដី ក្នុងបាតសមុទ្របណ្តាលឲ្យកក្រើកបាតសមុទ្រ និងរុញទឹកសមុទ្រឲ្យមានចលនាជារលកធំៗ ។ រលកនេះបានសាយចេញពីផ្ចិតលើនៃកន្លែងរញ្ជួយដីកាត់ផ្ទៃ មហាសមុទ្រកម្ពស់រលកនេះទាប នៅកណ្តាលសមុទ្រ ប៉ុន្តែពេលវាធ្វើចលនាដល់កន្លែងដែលមានទឹករាក់រលកប្រែជាមាន ទំហំប៉ុនៗភ្នំ ។ រលកនេះបានបំផ្លាញជីវីតមនុស្សអស់ចំនួន ២២៥ ០០០ នាក់ដែលរស់នៅក្នុងប្រទេសចំនួន ១១ និងបានបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិដ៏ច្រើនមហិមា ដូចជាផ្ទះសំបែង ផ្លូវថ្នល់ កំពង់ផែ និងអគារ ពាណិជ្ជកម្ម ជាច្រើនទៀត ។

៥. ដើម្បីការពារសុវត្ថភាពពេលមានរញ្ជួយដីយើងត្រូវ ៖

• មុនពេលរំញ័រចាប់ផ្តើម

ជួបជុំគ្នាដើម្បីរៀបចំគំរោងការការពារពេលមានរញ្ជួយក៏ដូចជាការប្រកាសដំណឹងឲ្យបានដដឹង ពីរញ្ជួយដីថានិងជិតមកដល់ ។

• នៅពេលរំញ័រចាប់ផ្តើម

រកវីធីសាស្រ្តបែបណាដើម្បីជៀសឲ្យផុតពីគ្រោះថ្នាក់បណ្តាលមកពីរញ្ជួយដីដូចជា ត្រូវក្រាប ឬផ្កាប់មុខចុះក្រោមនៅកណ្តាលបន្ទប់និងមួយទៀតបើកំពុងស្ថិតនៅក្នុងរថយន្តលើផ្លូវគួរតែ បញ្ឈប់រថយន្តហើយកុំចាក ចេញពីរថ​យន្តជាដើម ។

• បន្ទាប់រញ្ជួយដីបានបញ្ចប់

នៅពេលនោះ យើងម្នាក់ៗតែងតែមានភាពភ័យខ្លាចយើងគួរតែ តាំងអារម្មណ៍ឲ្យស្ងប់និងរៀបចំគំរោងការដោះស្រាយនូវអ្វីដែលបានបាត់បង់ និងខូចខាត ។ យើងមិនត្រូធ្វេសប្រហេសនិងអ្វិ ដែលជារបស់សំណល់សល់ពីរញ្ជួយដីព្រោះវាអាចបណ្តាល ឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ដូចជាកន្លែងមានភ្លើងឆេះកញ្ចាក់បែកនិងអាគារ ដែលមានលក្ខណៈខូចខាតច្រើនព្រោះវាអាចមានការដួលរលំ ឬក៏អាចមានរញ្ជួយដីម្តងទៀតក្នុងកខណៈពេលជាប់គ្នានេះ ។