វិញ្ញាសាប្រវត្តិសាស្រ្តនៃប្រទេសម្ពុជា( វិញ្ញាសាទី៥៦)

សំនួរ

១. តើទេពព្រឹក្សអារក្ស័ទាំងអស់ ដែលព្រះបាទច័ន្ទរាជា គោរពបូជា និងទុកជាវត្ថុស័ក្តិសិទ្ធិ សម្រាប់ការពារព្រះនគរមានអ្វីខ្លះ ? នៅទីណាខ្លះ ?

២. តើឈ្មោះខេត្តសៀមរាប ជាអតីតខេត្តឈ្មោះអ្វី ? បានប្តូរមកខេត្តសៀមរាបដោយស្តេចអង្គណា ? នៅឆ្នាំណា ? ដោយសារមូលហេតុអ្វី បានជាប្តូរឈ្មោះជាសៀមរាបវិញ ?

៣. តើព្រះបាទបរមិន្ទរាជា ( បរមរាជាទី៤ ) ទ្រង់សុគត់នៅឆ្នាំណា ? ទ្រង់មានបុត្រប៉ុន្មានអង្គ ? មានឈ្មោះអ្វីខ្លះ ? តើបុត្រណាដែលបានសោយរាជ្យបន្ត ? នៅឆ្នាំណា ?

៤. តើក្នុងរាជ្យព្រះបាទសត្ថាទី១ ប្រទេសកម្ពុជាមានស្ថានភាពដូចម្តេច ?      

៥. តើព្រះបាទសត្ថាទី១ មានបុត្រទីប៉ុន្មានអង្គ ? នាមអ្វីខ្លះអង្គណាបានស្នងរាជ្យបន្ត ? ពីឆ្នាំណា ដល់ឆ្នាំណា ?

ចម្លើយ

១. ទេពព្រឹក្សអារ័ក្សទាំងអស់ ដែលព្រះបាទច័ន្ទរាជា គោរពបូជានិងទុកជាវត្ថុស័ក្តិសិទ្ធិ សម្រាប់ការពារព្រះនគរ មាន៖

• ព្រះអង្គភ្នំគ្រៀល ( វត្តភ្នំគ្រៀល ) ដែលព្រះបាទច័ន្ទរាជាប្តូរឈ្មោះជា « ភ្នំចំពិត » វិញ ។
• ព្រះអង្គភ្នំស្រង់ (វត្តភ្នំស្រង់ ) សម្រាប់ការពារសឹកសង្គ្រាម សត្រូវវាយពីទិសខាងលិច និងខាងជើង ។
• ព្រះអង្គភ្នំព្រែកអំពិល នៅស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្តាល
• ព្រះអង្គវត្តស្លាកែត នៅកៀនស្វាយ ខេត្តកណ្តាល
• ព្រះអង្គវត្តវិហារសួគ៌ នៅស្រុកខ្សាច់កណ្តាលក ខេត្តកណ្តាល សម្រាប់ការពារសឹកសត្រូវ ពីទិសខាងត្បូងនិងខាងកើត ។​
• អ្នកតាឃ្លាំងមឿង នៅខេត្តពោធិ៍សាត់
• ព្រះអង្គវត្តត្រឡែងកែង  នៅវត្តវិហារហ្លួង នោកណ្តាលរាជាធានីបន្ទាយលង្វែកមានព្រះបាទធ្វើពីសំរិទ្ធិមួយធំនិងមានព្រះពុទ្ធទល់ប្រឹស្ថកម្ពស់៦ម៉ែត្រ ។
• វត្តពោធិ៍មានបុណ្យ នៅខេត្តពោធិ៍សាត់
• បូជនីយដ្ឋានភ្នំព្រះធាតុ នៅខាងលិចបន្ទាយលង្វែកប្រមាណជា៤០គ.ម ។
• វត្តព្រះជ្រៃនៅខេត្តកំពង់ធំ
• ប្រាសាទព្រះធាតុខ្វាវ
• ភ្នំសន្ទុក ខេត្តកំពង់ធំ
• វត្តសរសរ១០០ ខេត្តក្រចេះ
• អ្នកតាមេសរនៅបាភ្នំ ខេត្តព្រៃវែង សម្រាប់ការពារទិសខាងកើត
• លោកយាយមៅ ជ្រោះភ្នំពេជនិល ការពារសត្រូវនៅតាមជួរភ្នំដងរ៉ែក ។

២. ខេត្តសៀមរាប ជាអតីតខេត្តខ្មែរមួយមានឈ្មោះថា ខេត្តមហានគរ ។ ការប្តូរឈ្មោះមកជាខេត្តសៀមរាបនេះក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទច័ន្ទរាជា ។ ឆ្នាំ​១៥៣០គ.ស ( តាមពង្សាវតា ) មូលហេតុប្តូរឈ្មោះដនេះបានបញ្ជាក់ថានៅឆ្នាំ១៥៣០គ.ស​ ស្តេចអយុធ្យា បានបញ្ជាឲ្យកងទ័ពខ្លួន វាយលុកកម្ពុជានៅខេត្តមហានគរ ដើម្បីបង្ក្រាបការមិនចុះញ៉មរបស់ព្រះបាទច័ន្ទរាជា ។ ទ័ពសៀមដណ្តើមកាន់កាប់ខេត្តមហានគរ មួយរយៈហើយមេដឹកនាំបានទស្សនាប្រាសាទគួរឲ្យយ៉ាងស្ញាប់ស្ញែង ។

          បន្ទាប់មក ទ័ពស្តេចសៀមនេះទើបប្រទះនឹងទ័ពព្រះបាទច័ន្ទរាជាយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរនៅតំបន់អង្គរ ។ ក្រោយពីទទួលជ័យជំនះមកព្រះបាទច័ន្ទរាជា បានបរិញ្ញាត្តិឲ្យប្តូរឈ្មោះខេត្តមហានគរនេះ ឲ្យដាក់ឈ្មោះជាខេត្ត សៀមរាប វិញដែលមានន័យថា «ទ័ពសៀមត្រូវបង្ក្រាបឲ្យរាប » នៅទីនេះ ។

៣. ព្រះបាទបរមិន្ទជា សុគតនៅឆ្នាំ១៥៧៦គ.ស ។ ទ្រង់មានបុត្រ៤អង្គគឺ៖ ព្រះសត្ថា ព្រះស្រីសុរិយោទ័យ ព្រះពញានូ ចៅពញាអន ។ បុត្រាដែលសោយរាជ្យជាព្រះបុត្រាច្បង គឺព្រះបាទសត្ថាទី១ ដែលសោយរាជ្យនៅឆ្នាំ១៥៧៦ ដល់១៥៨៦ គ.ស ។

៤. ក្នុងរាជ្យព្រះបាទសត្ថាទី១ ប្រទេសកម្ពុជាមានស្ថានភាពដូចជា៖

· ប្រទេសកម្ពុជាបាត់បង់សិទ្ធិអំណាចស្ទើរតែអស់ទាំងស្រុងនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍

· ព្រះសត្ថា ជាក្សត្រទន់ខ្សោយ ជានិច្ចកាលគិតតែពីច្រណែន នឹងព្រះអនុជរបស់ទ្រង់ស្រីសុរិយោពណ៌

· ទ្រង់អនុញ្ញាតិឲ្យមានការផ្សាយសាសនាគ្រឹស្ត របស់ពួកអឺរ៉ុប ប្រជានុរាស្រ្ត ដែលមិនគាំទ្រសាសនា​នេះ

· ឆ្នាំ ១៥៨៦ គ.ស ទ្រង់បានដាក់រាជ្យសម្បត្តិឲ្យបុត្រច្បង ជ័យជេដ្ឋាទី១ មានព្រះជន្ម១១វស្សា ជាមហាឧបរាជនិងព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ជាឧភយោរាជ ។ ការនេះធ្វើឲ្យមន្រ្តីក្រោមបង្គាប់ និងប្រជារាស្រ្តគ្មានជំនឿលើស្តេចវ័យក្មេង ។

· សៀមលើទ័ពវាយខ្មែរ២លើក ។ លើកទី១ ឆ្នាំ ១៥៨៦គ.ស សៀមបរាជ័យដោយសារបន្ទាយលង្វែកមានសភាពរឹងមុំា ។ លើកទី២ ឆ្នាំ១៥៩៣,៩៤ សៀមឡោមព័ទ្ធនិងដុតបំផ្លាញបន្ទាយលង្វែកខ្ទេចខ្ទី ។

៥​. ព្រះសត្ថាមានបុត្រ២អង្គគឺព្រះបាទជ័យជេដ្ឋាទិ១ និងព្រះបាទពញាតន់ ។ ព្រះបាទជ័យជេសដ្ឋាទី១ ជាអ្នកស្នងរាជ្យបន្តពីឆ្នាំ ១៥៨៦ ដល់ ១៥៩៣គ.ស ។