បន្ទុះភ្នំភ្លើង

សំនួរ

១. តើភ្នំភ្លើងច្រើនកើតនៅកន្លែងណាខ្លះ នៃផ្ទៃផែនដី ?

២. តើបន្ទុះភ្នំភ្លើងស្ងប់បង្កើតកំអែភ្នំភ្លើង ឬបំណែកសិលាភ្នំភ្លើង ? ចូរពន្យល់ ។

៣. ប្រសិនបើម៉ាកម៉ានៃភ្នំភ្លើងមួយមានសមាមាត្រទឹក និងស៊ីលីការច្រើនតើអ្នកព្យាករណ៍ថាវាបន្ទុះភ្នំភ្លើងខ្លាំងឬបន្ទុះស្ងប់ ?

៤. ចូររៀបរាប់ពីប្រភេទសណ្ឋានដីភ្នំភ្លើងសំខាន់ៗទាំងបួន​ ។

៥.ពណ៌នាពីភស្តុតាងដែលបញ្ចាក់ថាប្រទេសកម្ពុជាធ្លាប់មានភ្នំភ្លើងផ្ទុះពីអតីតកាល ។

ចម្លើយ

១. ភ្នំភ្លើងកើតឡើងនៅតាមព្រំដែនជំនួបគ្នាព្រំដែនបែកចេញនៃ ផ្លាកតិចតូនិច​និងលើចំណុចក្តៅនៃផែនដី ។

២. បន្ទុះភ្នំភ្លើងស្ងប់បង្កើតបានកំអែភ្នំភ្លើងពីព្រោះវា ​បានបញ្ចេញទន្លេកំអែភ្នំភ្លើងយ៉ាងស្ងៀមស្ងាតបង្កើតបាន បរិមាណសិលា នៃកំអែភ្នំភ្លើងយ៉ាងច្រើនមកលើផ្ទៃដី ។

៣. ប្រសិនបើម៉ាកម៉ានៃភ្នំភ្លើងមួយមានសមាមាត្រ ទឹកនិងស៊ីលីកាច្រើនវានិងបណ្តាលឲ្យមានបន្ទុះខ្លាំង ព្រោះកាលណាមានស៊ិលីកាច្រើន វានិងធ្វើឲ្យម៉ាក់ម៉ាមានកំហាប់ធាតុរាវតិចចំណែកម៉ាក់ម៉ាច្រើនខាប់ជាហេតុ ធ្វើឲ្យវាមិនអាចហូរចេញមកក្រៅតាមសំរួលបាន គឺស្ទះបំពង់មាត់ភ្នំភ្លើងកាលណាវាមានការសម្ពាធកាន់តែខ្លាំងវានិងផ្ទុះបានជា បន្ទុះខ្លាំង ។

៤.ប្រទេសសណ្ឋានដីភ្នំភ្លើងសំខាន់ៗទាំងបីមាន ៖

• ភ្នំភ្លើងខែល វាកើតឡើងពីស្រទាប់កំអែភ្នំភ្លើង ដែលហូរគ លើគ្នាជាបន្តបន្ទាប់បន្ទុះស្ងប់ ។ ដោយសារកំអែមាន លក្ខណៈរាវខ្លាំង ធ្វើឲ្យរាលដាលគ្រប់ដណ្តប់លើផ្ទៃដីដ៏ធំ ។ នៅទីបំផុត វាបង្កើតបានជាភ្នំភ្លើងខែលដែលមានចំណោទទេ​​​និង ទាប ។
• ភ្នំភ្លើងសាជី ភ្នំភ្លើងសាជីមានរាងសាជីតូចៗដែលកើតឡើងពីបំណែកសិលានៃបន្ទុះធន់កណ្តាល បំណែកសិលា បង្កើតបានជាចំណោទចោតខ្លាំងនិងមានបាតតូចជាងភ្នំភ្លើងខែល ​។
• ភ្នំភ្លើងមាស ភ្នំភ្លើងមាសកើតពីបន្ទុះឆ្លាសគ្នានៃបន្ទុះស្ងប់និងបន្ទុះខ្លាំង ។ បន្សំនៃកំអែភ្នំភ្លើងបង្កើតបានជាស្រទាប់សិលាឆ្លាស់គ្នា ។ វាមានបាត់ធំចំណោតមធ្យម និងមានកម្ពស់ខ្ពស់ ។
• ខ្ពង់រាបកំអែភ្នំភ្លើង វាលទ្ថផលនសលំហូរកំអែភ្នំភ្លើងរាវ ហូរចេញពី ស្នាមប្រេះបែកជាច្រើននៃបន្ទុះស្ងប់ដែលគ្របដណ្តប់លើដីរាប់ពាន់គីឡូម៉ែតការេ ។

៥. គេបានសង្គេតឃើញភស្តុតាងជាច្រើន ដែលបញ្ជក់ថាប្រទេសកម្ពុជា មានការផ្ទុះនៃភ្នំភ្លើងជាច្រើនកាលពី សម័យមុន ។ គេសង្កេតខើញថា មាត់ភ្នំភ្លើងចាស់នៅ ខេត្តរតនគីរី ( បឹងយក្សឡោម ) ខ្ពស់រាបដីក្រហមខេត្ត កំពង់ចាម គឺជា លទ្ធផលនៃកំអែភ្នំភ្លើងរងការពុកផុយជា ច្រើនលានឆ្នាំ និងមានកន្លែងជាច្រើនទៀត ដែលបញ្ជាក់ថាប្រទេសកម្ពុជាមានការបន្ទុះភ្នំភ្លើងជាច្រើនកាលពីសម័យមុន ។