សំនួរ
១. តើក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ មានភារកិច្ចយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ ?
២. តើក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈមានរចនាសម្ព័ន្ធអ្វីខ្លះ ?
៣. តើអគ្គនាយកដ្ឋានរដ្ឋបាលនិងហិរញ្ញវត្ថុមានមុខងារធ្វើអ្វីខ្លះ ? ហើយមានអង្គភាពចំណុះអ្វីខ្លះ ?
៤. តើអគ្គនាយកដ្ឋានបច្ចេកទេសវប្បធម៌នៃក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈមានភារកិច្ចអ្វីខ្លះ ? ហើយមាននាយកដ្ឋានចំណុះប៉ុន្មានអ្វីខ្លះ?
៥. តើអគ្គនាយកដ្ឋានបេតិកភណ្ឌរបស់ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈមានភារកិច្ចអ្វីខ្លះ ? ហើយមាននាយកដ្ឋានចំណុះប៉ុន្មានអ្វីខ្លះ ?
៦. តើសាលាមធ្យមវិចិត្រសិល្បៈ មានភារកិច្ចយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ ?
៧. ហេតុអ្វីបានជាត្រូវបង្កើតក្រសួងនិងរដ្ឋលេខាធិការដ្ឋាន ?
៨. ដើម្បីឲ្យសហគមន៍របស់អ្នកមានភាពរីកចម្រើនជានិច្ចតើអ្នកមានវិធានការដូចម្តេចខ្លះ ក្នុងការថែរក្សានិងការពារធនធានធម្មជាតិក្នុងសហគមន៍កុំឲ្យមានការខូចខាតនិងវិនាស ?
៩. តើកត្តាអ្វីខ្លះ ដែលជាមូលដ្ឋាននៃការបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិក្នុងសហគមន៍របស់អ្នក ?
១០.តើដើម្បីឲ្យ ភូមិ សង្កាត់ មានសុវត្ថិភាពតើយើងត្រូវធ្វើយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ ?
១១. ចូររៀបរាប់ពី សមាសភាពរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាព្រមទាំងពន្យល់ពីមុខតំណែងនីមួយៗផង ។
១២. ចូររៀបរាប់ពីការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលក្នុងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ។
១៣. តើគោលបំណងនៃការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលមានអ្វីខ្លះ ?
១៤ . ចូរបកស្រាយអំពីការធ្វើកំណែទម្រង់រដ្ឋបាល ។
១៥. ចូរនិយាយពីផលអាក្រក់នៃអំពីប្រល័យពូចសាសន៍ ។
ចម្លើយ
១. ក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈមានភារកិច្ចដូចតទៅ ៖
- ប្រតិបត្តិនូវនយោបាយការពារ ថែរក្សា និងលើកតម្លៃបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ជាតិ និងសម្បត្តិវប្បធម៌ទូទៅនៃព្រះរាជាចក្រកម្ពុជា គ្រប់គ្រងរមណីយដ្ឋានវប្បធម៌បុរាណវិទ្យា នរវិទ្យា និងប្រវត្តិវិទ្យា
- ផ្តុំឡើងវិញនិងលើកតម្កើងបណ្តាតម្លៃវប្បធម៌ និងជំនឿទំនៀមទំម្លាប់ប្រពៃណីរបស់សង្គមជាតិ បំផុសការបង្កើតស្នាដៃ ផ្សព្វផ្សាយនិងអភិវឌ្ឍន៍សកម្មភាពវប្បធម៌
- ជាអាណាព្យាបាលបច្ចេកទេសលើសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈ ក្នុងការបណ្តុះបណ្តាលសិប្បករតន្រ្តីករ ស្ថាបត្យករ បុរាណវិទូ និងអ្នកជំនាញផ្សេងៗទៀតដែលពាក់ព័ន្ធនឹងវិស័យវប្បធម៌ ដោយសារសហការជាមួយក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ។
២. ក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ មានរចនាសម្ព័ន្ធដូចជា៖
ក.ថ្នាក់កណ្តាល
- ខុទ្ទកាល័យរដ្ឋមន្រ្តី
- អធិការដ្ឋាន
- នាយកដ្ឋានសវនកម្មផ្ទៃក្នុង
- អគ្គនាយកដ្ឋានរដ្ឋបាលនិងហិរញ្ញវត្ថុ
- អគ្គនាយកដ្ឋានបច្ចេកទេសវប្បធម៌
- អគ្គនាយកដ្ឋានបេតិកភណ្ឌ
- សាលាមធ្យមវិចិត្រសិល្បៈ
- អាជ្ញាធរអប្សរា
- អាជ្ញាធរព្រះវិហារ ។
ខ. អង្គភាពសមូលដ្ឋាន
- មន្ទីរវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈខេត្ត ក្រុង
- ការិយាល័យវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈស្រុក ខណ្ឌ
គ. គ្រឹះស្ថានសាធារណៈ
- សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈ
- អង្គការលេខរបស់ក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈជាឧបសម្ព័ន្ធនៃអនុក្រឹត្យនេះ ។
៣. អគ្គនាយកដ្ឋានរដ្ឋបាលនិងហរិញ្ញវត្ថុមានមុខងារដូចជាៈ
- គ្រប់គ្រងការងាររួមមាន៖ រដ្ឋបាល បូកសរុបរបាយការណ៍ ឯកសារ បុគ្គលិក ផែនការ ស្ថិតិ ហិរញ្ញវត្ថុ សម្ភារបរិក្ខារ ការងារបណ្តុះបណ្តាលក្របខណ្ឌក្រសួង ការងារសហប្រតិបត្តិការណ៍វប្បធម៌អន្តរជាតិ និងកិច្ចការអាស៊ានការងារសិទ្ធិអ្នកនិពន្ធ និងប្រហាក់ប្រហែលនិងនីតិកម្ម
- សម្របសម្រួលរាល់សកម្មភាពរដ្ឋបាលនៅក្នុងក្រសួងជាមួយបណ្តាអង្គភាពមូលដ្ឋានខេត្ត ក្រុង និងជាមួយបណ្តាក្រសួងនានា
- អគ្គនាយកដ្ឋានរដ្ឋបាលនិងហិរញ្ញវត្ថុ មាននាយកដ្ឋានក្រោមចំណុះចំនួន៨ (ប្រាំបី ) និងសាលាបណ្តុះបណ្តាលក្រសួងខណ្ឌវប្បធម៌ថ្នាក់ស្មើនាយកដ្ឋាន ៖
១. នាយកដ្ឋានរដ្ឋបាលទូទៅ
២. នាយកដ្ឋានបុគ្គលិក
៣.នាយកដ្ឋាននីតិកម្ម
៤. នាយកដ្ឋានគណនេយ្យនិងហិរញ្ញវត្ថុ
៥. នាយកដ្ឋានផែនការ ស្ថិតិ និងសរុប
៦. នាយកដ្ឋានសម្ភារនិង បរិក្ខារ
៧. នាយកដ្ឋានសិទ្ធីអ្នកនិពន្ធ និងសិទ្ធិប្រហាក់ប្រហែល
៨. នាយកដ្ឋានសហប្រតិបត្តិការវប្បធម៌ អន្តរជាតិ និងកិច្ចការអាស៊ាន
៩. សាលាបណ្តុះបណ្តាលក្របខណ្ឌវប្បធម៌ ។
៤. អគ្គនាយកដ្ឋានបច្ចេកទេសវប្បធម៌ មានមុខងារអនុវត្តរាល់នូវបេសកម្មរបស់ក្រសួង ក្នុងការប្រតិបត្តិនយោបាយលើ វិស័យអភិវឌ្ឍន៍វប្បធម៌ និងអប់រំសិល្បៈភាពយន្ត វីដេអូនិងពហុមេឌីយ៉ា សិល្បៈ ទស្សនីយភាព សិល្បៈសូនរូប និងសិល្បៈសិប្បកម្ម សៀវភៅ និងការអានសាធារណៈ ។
អគ្គនាយកដ្ឋានបច្ចេកទេសវប្បធម៌ មាននាយកដ្ឋានចំណុះ ចំនួន៥( ប្រាំ ) ៖
១. នាយកដ្ឋានអភិវឌ្ឍន៍វប្បធម៌
២. នាយកដ្ឋានសិល្បៈ ភាពយន្ត និងផ្សាព្វផ្សាយ វប្បធម៌
៣.នាយកដ្ឋានសិល្បៈ ទស្សនីយភាព
៤. នាយកដ្ឋានសិល្បៈ សូនរូបនិងសិល្បៈសិប្បកម្ម
៥. នាយកដ្ឋានសៀវភៅនិងការអាន ។
៥. អគ្គនាយដ្ឋានបេតិកភណ្ឌ មានមុខងារអនុវត្តរាល់នូវបេសកកម្មរបស់ក្រសួង ក្នុងការប្រតិបត្តិនយោបាយលើបេតិកភណ្ឌ សារមន្ទីរគាំពារ និងអភិរក្សសំណង់បុរាណនិងវត្ថុបុរាណ ការស្រាវជ្រាវ រុករកនិងកំណាយស្ថានីយបុរេប្រវត្តិ ប្រវត្តិសាស្រ្ត ដែលកប់ក្នុងដីក្រោមទឹក និងការអប់រំផ្សព្វផ្សាយ ។
អគ្គនាយកដ្ឋានបេតិកភណ្ឌ មាននាយកដ្ឋានចំណុះចំនួន៤ ( បួន ) ៖
១. នាយកដ្ឋានបុរាណវត្ថុ
២. នាយកដ្ឋានសារមន្ទីរ
៣. នាយកដ្ឋានគាំពារនិងអភិរក្សសំណង់បុរាណ
៤. នាយកដ្ឋាន បុរាណវិទ្យា បុរេប្រវត្តិវិទ្យា ។
៦ . សាលាមធ្យមវិចិត្រសិល្បៈ មានភារកិច្ចដូចតទៅ៖
- ជ្រើសរើសសិស្សតាមឧបនិស្ស័យឲ្យចូលសិក្សានិងប្រឡងបញ្ចប់ដោយផ្តល់នូវ សញ្ញាបត្រសិល្បៈនិងស្នាតកប័ត្រសិ្បៈ
- បណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្ស ចាប់តាំពីកម្រិតបឋមដល់មធ្យមដើម្បីក្លាយជាអ្នកជំនាញសិល្បៈទាំងទ្រឹស្តី ទាំងការអនុវត្តន៍នឹងការបង្កើតថ្មីតាមការចាំបាច់របស់សង្គម
- បំពាក់បំប៉នមន្រ្តីជំនាញ និងសិល្បៈករ ឲ្យក្លាយជាគ្រូបង្ហាត់ ដែលមានគរុកោសល្យសិល្បៈ និងវិជ្ជាជីវៈពេញលេញ
- ស្រាវជ្រាវចងក្រងកម្មវិធីសិក្សាជាមួយ សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈនិងសហការជាមួយអង្គការជាតិ និងអន្តរជាតិលើមូលដ្ឋានការងារបណ្តុះបណ្តាលនិងស្រាវជ្រាវបច្ចេកទេសសិល្បៈ ដើម្បីធ្វើការឲ្យកាន់តែប្រសើរឡើងនូវការអប់រំសិល្បៈ
- ថ្វើរបាយការណ៍ពីសកម្មភាពការងាររបស់ខ្លួន
- ទទួលអនុវត្តភារកិច្ចផ្សេងទៀត ដែលថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួងប្រគល់ជូន ។
៧. បានជាត្រូវបង្កើតក្រសួងនិងរដ្ឋលេខាធិការដ្ឋានព្រោះថា ៖
- ដើម្បីសម្រួលដល់កិច្ចការងាររដ្ឋបាល
- ដើម្បីជួយដល់ការងាររាជរដ្ឋាភិបាល
- ដើម្បីងាយស្រួយដល់ការគ្រប់គ្រង និងពង្រីកវិស័យនានា
- ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការនៃប្រទេសជាតិ ( ផ្នែកអប់រំ យោធា សេដ្ឋកិច្ច ងភិវឌ្ឍន៍ ... )
- ដើម្បីឲ្យសមស្របទៅនឹងកាលៈទេសៈ ដែលតម្រូវឲ្យស្របនឹងស្ថានភាពរីកចម្រើន និងតម្រូវការរបស់ពិភពលោក
- ក្រសួង និងរដ្ឋលេខាធិការដ្ឋានគឺជារដ្ឋបាលថ្នាក់កណ្តាលដែលនៅជុំវិញទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ដែលគ្រប់គ្រងមន្រ្តីរាជការ បុគ្គលិក និងគ្រប់គ្រងវិស័យើរដ្ឋបាលនានាទៅតាមសាខានានា ដែលនៅជុំវិញខេត្តនៃប្រទេសកម្ពុជា ។
ដូចនេះក្រសួងនិងរដ្ឋលេខាធិការដ្នាន គឺជាដងខ្លួននិងអវៈយវៈនៃរាជរដ្ឋាភិបាល ។
៨. ដើម្បីឲ្យសហលគមន៍របស់អ្នកមានភាពរីកចម្រើនជានិច្ចខ្ញុំមានវិធានលការថែរក្សាដូចតទៅ ៖
- មិនត្រូវចោលសំរាមពាសវាលពាសកាល
- ត្រូវរៀបចំចំដាំដើមឈើតាមបណ្តោយផ្លូវ
- កាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់យានយន្ត
- ត្រូវចេះពិនិត្យឲ្យបានត្រឹមត្រូវពីបរិស្ថាន
- ចេះប្រើប្រេងសាំងដែលគ្មានជាតិសំណ... ។
៩. កត្តាដែលជាមូលដ្ឋាននៃការបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិក្នុងសហគមន៍របស់ខ្ញុំ គឺ៖
- ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើហួសប្រមាណ
- ការបំផ្លាញទីជម្រកសត្វ ព្រៃ មច្ឆាជាតិ
- សំណឹកដី ទឹកជំនន់
- ការនេសាទត្រីខុសច្បាប់ ខុសបច្ចេកទេស
- ការបំពុលទឹក បំពុលខ្យល់
- ការបោះចោលសំរាម កាក់សំណល់
- ការធ្វើឲ្យបាត់បង់ជិវសាស្រ្តចម្រុះក្នុងទឹក... ។
១០. ដើម្បីឲ្យ ភូមិសង្កាត់ មានសុវត្ថិភាពយើងត្រូវ៖
- លប់បំបាត់សកម្មភាព លួច ឆក់ ប្លន់ គ្រប់ប្រភេទ
- លប់បំបាត់ការចែកចាយ ការផលិតនិងការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនគ្រប់ប្រភេទ
- លប់បំបាត់អំពើអានាចារ្យ ការជួញដូរស្រ្តីនិងកុមារនិងអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ
- លប់បំបាត់ក្មេងទំនើង ( ក្មេងទម្រើស )
- លប់បំបាត់ការលេងល្បែងស៊ីសង ខុសច្បាប់គ្រប់ប្រភេទការប្រើប្រាស់អាវុធខុសច្បាប់លនងិបទល្មើសគ្រប់ប្រភេទ ( មូលដ្ឋានចាស់ ) ។
១១. រៀបរាប់ពីសមាសភាពរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាព្រមទាំងពន្យល់អំពីមុខតំណែងគឺ៖
- នាយករដ្ឋមន្រ្តី ជាសមាជិករដ្ឋសភាជាអ្នកដឹកនាំការងារគណៈរដ្ឋមន្រ្តីនិងចាត់ចែងបញ្ជារាល់សកម្មភាពរបស់រដ្ឋភិបាលលើគ្រប់វិស័យ
- ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី ជាសមាជិករដ្ឋាភិបាលដែលមានអាសនានុក្រមលើ សមាជិករដ្ឋាភិបាលដទៃទៀត
- ទេសរដ្ឋមន្រ្តី សម្តៅលើរដ្ឋមន្រ្តីដែលមានអតីតភាពជារដ្ឋមន្រ្តី
- រដ្ឋមន្រ្តី ជាប្រធានស្ថាប័នក្នុងករណីដែលមានរដ្ឋលេខាធិការជាអនុប្រធានស្ថាប័ន
- រដ្ឋលេខាធិការ ជាប្រធានស្ថាប័ននៃរដ្ឋលេខាធិការដ្ឋានស្វយ័ត ។
១២. រៀបរាប់ការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលក្នុងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ គឺ៖
រដ្ឋាភិបាលក្នុងប្រទេសកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យកើតឡើងដោយការបោះឆ្នោតរបស់ប្រជាជន ដែលជាម្ចាស់ទឹកដីនោះៗ ។ ក្នុងសង្គមប្រជាធិតេយ្យ ឃើញមានការបែងចែកជាបី របបផ្សេងៗគ្នាគឺរបបប្រធានាធិបតីនិយម របបសភានិយមនិងរបបចម្រុះ ( ពាក់កណ្តាលរបបប្រធាធិបតីនិងរបបសភាសភានិយម ) ។ ការបង្កើតរដ្ឋាភិបាល គឺអាស្រ័យលលើរបបប្រទេសនីមួយៗប្រកាន់យក និងស្ថានការណ៍នយោបាយរបស់ប្រទេសនោះ ។
១៣. គោលបំណងនៃការបង្កើតរដ្ឋាភិបាល គឺ៖
- ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍ប្រជាជន
- រដ្ឋាភិបាលការពារជីវីតកតិ្តយស សេចក្តីថ្នៃថ្នូររបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ឲ្យរួចផុតពីការធ្វើទុក្ខទោសពីអ្នកដទៃ
- ដើម្បីលើកស្ទួយសុខុមាលភាពប្រជាជនរដ្ឋាភិបាលអនុវត្តនិងពង្រឹងច្បាប់ផ្សេងៗព្រមទាំងចាត់វិធានការនានាក្នុងការចូលរួមវិភាគទានបម្រើសុខុមាលភាពរបស់ប្រជាជន
- ដើម្បីថែរក្សាទំនៀមទំម្លាប់ ប្រពៃណីវប្បធម៌និងអត្តសញ្ញាណជាតិ រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែលើកស្ទួយទស្សនជាតិនិងធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ ចេះស្រឡាញ់និងការពារនូវសម្បត្តិទាំងនោះ
- ដើម្បីអប់រំណែនាំ ប្រជាពលរដ្ឋឲ្យធ្វើតេអំពើល្អ សុចរិតដើម្បីឲ្យសង្គមមានការអភិវឌ្ឍន៍ ។
១៤. បកស្រាយអំពីការធ្វើកំណែទម្រង់រដ្ឋបាល៖
កំណែទម្រង់រដ្ឋបាល បានបាប់ផ្តើមនៅស.តទី២០ដែលជាកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងការរិះគន់ចំពោះវិធីសាស្រ្តនៃការគ្រប់គ្រងសាធារណៈតាមបែបប្រពៃណី ។
កំណែទម្រង់រដ្ឋបាលនៃបណ្តាលប្រទេសមួយចំនួនស្ថិតក្រោមស្លាកការគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាលសាធារណៈតាមបែបថ្មីហើយ មានបែបបទខុសៗគ្នាទៅតាមបរិបទនៃប្រទេសនីមួយៗ ។
១៥. និយាយពីផលអាក្រក់នៃអំពីប្រល័យពូជសាសន៍រួមមាន៖
- នាំមកនូវក្តីមហន្តរាយមនុស្សជាតិ
- មានភាពសោកសង្រេងយ៉ាងច្រើន
- បំផ្លាញនូវទ្រព្យសម្បត្តិ សម្ភារ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធវប្បធម៌ សាសនា
- មានការសម្លាប់មនុស្សរាប់លាននាក់
- ការធ្វើទារុណកម្មយ៉ាងព្រៃផ្សៃទៅលើកុមារ អ្នកទោសឬក្រុមមនុស្ស
- មានការសម្លាប់រង្គាលលើមនុស្ស
- ការរើសអើងជាតិពន្ធុ អំបូរ និងសាសនា
- ការរំលោភផ្លូវភេទទៅលើនារី ជាអ្នកទោស
- មានការបង្អត់អាហារ
- ការបង្ខំឲ្យធ្វើការងារហួសកម្លាំង
- ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស
- ការបំបិទសិទ្ធិសេរីភាព
- ការមិនគោរពច្បាប់អន្តរជាតិ
- ការប្រព្រឹត្តអំពើមនុស្សអមនុស្សធម៌.... ។
