ដូចម្តេចហៅថាបុណ្យ ? ពាក្យចេតនា នៅក្នុងន័យបុណ្យ មានន័យដូចម្តេច ? តើចេតនាដែលនាំឱ្យសម្រេចបានបុណ្យកុសលមានប៉ុន្មានគ្រា ? ចូររៀបរាប់ ។

បុណ្យ (ភាសាបាលី បុញ្ញ) ប្រែថា គុណជាតិដែលលាងជម្រះ ដុសខាត់ សម្អាតនូវសន្តានរបស់ខ្លួនឱ្យបរិសុទ្ធិស្អាតផូរផង់ ។ បុណ្យគឺជាទឹកចិត្ត ដ៏បរិសុទ្ធស្អាត សុខស្ងប់ដោយបីតិសោមនស្ស មិនក្តៅក្រហាយ រវើរវាយចិត្ត ។ បុណ្យស្ថិតនៅលើចេតនា​ គឺការជ្រះថ្លា រីករាយពេញចិត្ត ។ បើមិនមានចេតនា គឺការសប្បាយរីករាយ ពេញចិត្តហ្នឹងទេ ទោះបីជាយើងកំពុងតែប្រារព្ធពិធីបុណ្យសង្ឃទាន ក្តីបុណ្យបច្ច័យបួនក្តី ​បុណ្យកឋិនក្តី ​ឬបុណ្យផ្សេងៗ ទៀតក្តី ក៏មិនឈ្មោះថា ជាអ្នកធ្វើបុណ្យ ឬបានបុណ្យកុសលផលអានិស្សងសូម្បីតែបន្តិចនោះដែរ ម្ល៉ោះហើយ គ្រប់ពេលដែលធ្វើបុណ្យកុសល​ទោះបីជាធ្វើបុណ្យអ្វីក៏ដោយ ត្រូវតែធ្វើចិត្តអោយបានសប្បាយរីករាយជ្រះថ្លា អោយខ្លាំង បើមានសេចក្តីជ្រះថ្លារីករាយ ពេញចិត្តខ្លាំងហើយ សូម្បីតែធ្វើបុណ្យតិចតួចក៏គង់បានអានិសង្សច្រើនក្រាស់ក្រៃដែរ ទៅតាមចិត្តចេតនា ដែលជ្រះថ្លាពេញចិត្តនោះឯង ។ ពាក្យថា ចេតនាក្នុងទីនេះ សំដៅដល់ ការជ្រះថ្លាសប្បាយរីករាយ ពេញចិត្តក្នុងទង្វើល្អផ្សេងៗ ហ្នឹងឯង ។ ចំណែកឯចេតនាដែលនាំឱ្យសម្រេច បានបុណ្យកុសលនេះមានបីគ្រាគឺ ៖

• បុព្វចេតនា ចេតនាមុនដំបូង បានដល់ ការតាំងចិត្តត្រៀម រៀបចំទុកជាមុន ដោយចិត្តជ្រះថ្លា ។
• មុញ្ចនចេតនា ៖ ចេតនាកំពុងធ្វើ បានដល់ រាល់សកម្មភាព ដែលកំពុងខ្វល់ខ្វាយ ចាត់ចែង ខ្នះខ្នែងដោយចិត្តជ្រះថ្លា ។
• បរាបរចេតនា ៖ ចេតនាក្រោយពេលធ្វើហើយ និងបន្តបន្ទាប់រៀងទៅ បានដល់ ពេលធ្វើរួចហើយ ក៏រឹងរឹតតែជ្រះថ្លា រីករាយ ពេញចិត្ត មិនមានការក្តៅក្រហាយ ស្តាយក្រោយ ទោះបីតទៅខាងមុខៗយូរអង្វែងទៀត ក៏ទៅតែជ្រះថ្លាដូចគ្នា ។