វិញ្ញាសាផែនដីសម្រាប់ត្រៀមប្រឡងសញ្ញាបត្រមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ (វិញ្ញាសាទី១៩)

សំណួរ

១. តើពពកកើតឡើងដូចម្តេច ?​

២. តើឥទ្ធិពលកូរីយ៉ូលីស ជះឥទ្ធិពលដូចម្តេចខ្លះចំពោះចលនាខ្យល់បក់ ?

៣. តើប្រភពទឹកសាបណាខ្លះដែលមានសារៈសំខាន់បំផុតសម្រាប់មនុស្ស សត្វ និងរុក្ខជាតិ។ ចូរលើកឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង ។

៤. ប្រទេសកម្ពុជាទទួលឥទ្ធិពលខ្យល់មូសុងដែលបង្កើតរដូវពីរច្បាស់លាស់ ។ ចូរពណ៌នាពីរដូវសំខាន់ៗនៅប្រទេសកម្ពុជា ។

៥. ចូររៀបរាប់ពីទិតាំងព្រះអាទិត្យនៅទីកន្លែងដែលអ្នករស់នៅ ។

ចម្លើយ

១. ពពកកើតឡើងដោយសារ ខ្យល់អណ្តែតឡើងលើហើយចុះត្រជាក់ក្លាយជាខ្យល់ឆ្អែតចំហាយទឹក ដែលរួមជាមួយ ល្អងធូលី ផ្សែង និងក្រោមអំបិល បង្កើតបានជាពពកហោះអណ្តែលើអាកាស ។

២. ឥទ្ធិពលកូរីយ៉ូលីស (Coriolis Effect) ជះឥទ្ធិពលដល់ចលនាខ្យល់ប​ក់ ដោយវាធ្វើឲ្យខ្យល់និងទឹកសមុទ្រ ធ្វើចលនាកោងបើគ្មានវា ខ្យល់នឹងធ្វើចលនាតាមទិសត្រង់ពីប៉ូលទោអេក្វាទ័រ ។

៣. ទឹកសាបដែលមានសារៈសំខាន់បំផុតសំរាបមនុស្សនិងរុក្ខជាតិមានដូចជា ទឹកស្ទឹង បឹងទន្លេ និងទឹកក្រោមដី ។

ឧទាហរណ៍

• សំរាប់ការប្រើប្រាស់ជាប្រចាំថ្ងៃរបស់ មនុស្ស សត្វ និងរុក្ខជាតិដូចជា ហូប ដាំស្ល និងការប្រើប្រាស់សម្រាប់ការលូតលាស់របស់រុក្ខជាតិ ....។
• សំរាប់វិស័យកសិកម្ម ដំនាំស្រូវ ពោត សណ្តែក ជាដើម
• ប្រើប្រាស់សំរាប់វិស័យទេសចរណ៍ ទឹកជ្រោះ បឹងធម្មជាតិ .... ។
• ប្រើប្រាស់សំរាប់វិស័យឧស្សាហកម្ម ទំនប់វារីអគ្គិសនី និងជំនីកយករ៉ែជាដើម
• ការប្រើប្រាស់សំរាប់វិស័យគមនាគមន៍ គឺមានភាពងាយស្រួល ក្នុងការធ្វើំដំណើរមានតំលៃថោកមានការសន្សំ សំចៃខ្ពស់ និងលឿនរហ័ស ។

៤. ប្រទេសកម្ពុជា ទទួលឥទ្ធិពលខ្យល់មូសុងដែលបង្កើតរដូវពីច្បាស់លាស់គឺ ៖

• រដូវប្រាំង គិតបក់ពីខែវិច្ឆិកាដល់ខែមេសា ខ្យល់មូសុងបក់ចេញបីទិសទៅទិសនិរតីចេញពីប្រភពស៊ីបេរី ដែលជាតំបន់កណ្តាលទ្វីប និងជាតំបន់មានសម្ពាធខ្លាំងខ្យល់នេះគ្មាននាំភ្លៀងមកទេ តែមានខែខ្លះមានភ្លៀងធ្លាក់បន្តិច បន្តួចដូចជាខែកុម្ភៈជាដើម ។ គេចែករដូវប្រាំងជារដូវធំៗ ពីរគឺ ៖ ខែវិច្ឆិកាដល់ខែមករាជា រដូវរំហើយត្រជាក់ស្រួលពីខែកុម្ភៈដល់ខែមេសារដូវក្តៅពិបាកនៅ ។
• រដូវវស្សា ពីខែឧសភាទេខែតុលា ខ្យល់មូសុងបក់ពីទិសនិរតីនិងត្បូងជាខ្យល់ក្តៅហើយសើមបក់ចេញពីមហាសមុទ្រឥណ្ឌាជាតំបន់មានសម្ពាធខ្លាំង ទៅស៊ីបេរីកណ្តាលទ្វីបវិញវាបាននាំមកជាមួយនូវភ្លៀងជាច្រើនបង្កើតបានជារដូវភ្លៀងហើយសើម ។

៥. តាមការសង្កេតរបស់ខ្ញុំ នៅទីក្រុងភ្នំពេញនៅខែធ្នូ ទីតាំងរបស់ព្រះអាទិត្យរអគឺស្ថិតនៅទិសខាងកើតឆៀងខាងត្បូង ហើយទីតាំងនៃព្រះអាទិត្យលិចគឺស្ថិតនៅទិសខាងលិចឆៀងខាងត្បូង​ ។ ប្រវែងនៃគន្លងព្រះអាទិត្យគឺខ្លីបំផុត ដូចនេះរយៈពេលនៃពន្លឺថ្ងៃក៏ខ្លីបំផុតដែរ ។ ដោយសារអក្ស័រផែនដីទ្រេត ព្រះអាទិត្យនៅពេលថ្ងៃត្រង់គឺស្ថិតនៅរយៈកម្ពស់ ទាបជាងគេបំផុតក្នុងឆ្នាំ ( ប្រហែល ១១ម៉ោងនិង ៣០នាទីជារយៈ ពេលថ្ងៃ នៅក្នុងខែធ្នូ ) ។ ពេលសមរាត្រីក្នុងខែមីនា​ ព្រះអាទិត្យរះចំទិសខាងកើត និងលិចចំទិសខាងលិច ។ ប្រវែងកនៃគន្លងព្រះអាទិត្យធ្វើឲ្យរយៈពេលយប់និងពេលថ្ងៃស្មើគ្នា ។ ប្រទេសកម្ពុជាស្ថិតនៅចន្លោះខ្សែអេក្វាទ័រនិងខ្សែត្រូពិចខាងជើង ដូចនេះគន្លងព្រះអាទិត្យនៅពេលថ្ងៃត្រង់កាត់សេនីតនៅរវាងថ្ងៃទី ២០ ខែ មេសា ។ នៅខែមិថុនា ព្រះអាទិត្យរះនៅទិសខាងកើតឆៀងខាងជើង និងលិចនៅទិសខាងលិចឆៀងខាងជើង ។ នៅពេលនោះពេលថ្ងៃមានរយៈពេលវែងបំផុត ( ១២ ម៉ោងនិង ៥០នាទី ) ហើយពេលយប់មានរយៈពេលខ្លីបំផុត ។ នៅប្រទេសកម្ពុជាភាពខុសគ្នារវាងរយៈពេលថ្ងៃខ្លីបំផុតនៅខែធ្នូនិងរយៈពេលវែងបំផុតនៅខែមិថុនាគឺលើសពី ១ ម៉ោង ។

វិញ្ញាសាទី២០