តាមន័យក្នុងវចនាក្រមខ្មែរសម្ដេច ជួន ណាត លោកពន្យល់ថា សត្វដែលកើត, សត្តលោក; ជនមានកិលេសក្រាស់, ជនអ្នកមានសេចក្ដីសៅហ្មង, សត្វលោកក្រៅអំពីអរិយបុគ្គលទាំង៨ពួក បុថុជ្ជនមានច្រើនប្រភេទ មានកល្យាណបុថុជ្ជន, បាបបុថុជ្ជន; បណ្ឌិតបុថុជ្ជន, ពាលបុថុជ្ជន ជាដើម ។ តាមន័យក្នុងអភិធម្មបិដកលេខ ៨៣ ថា បុគ្គលមិនទាន់លះកិលេសណាមួយ ដាច

Artificialintelligence(AI)គឺជាបញ្ញាដែលបង្ហាញដោយម៉ាស៊ីនមិនដូចបញ្ញាធម្មជាតិដែលបង្ហាញដោយមនុស្សនិងសត្វដែលពាក់ព័ន្ធនឹងមនសិការនិងអារម្មណ៍។ ភាពខុសគ្នារវាងប្រភេទចាស់និងចុងក្រោយត្រូវបានបង្ហាញជាញឹកញាប់ដោយអក្សរកាត់ដែលបានជ្រើសរើស។

សត្វល្អិតអាចនៅគ្រាប់លំអងបានដោយសារ ការទាក់ទាញ របស់ផ្កា។ ពេលឃើញផ្កា មានពណ៌ស្រស់ និង ក្លិនក្រអូប សត្វ ល្អិតទៅទុំលើផ្កា ដោយត្រដុស ខ្លួននឹង ផ្លោកលំអង ហើយក៏ត្រូវគ្រាប់លំអងរោយ ពាសពេញខ្លួន ពេលសត្វទុំលើផ្កាផ្សេងទៀត គ្រាប់លំអងដែលជាប់លើសត្វ ល្អិតក៏ ធ្លាក់លើស្ទិចម៉ាត នៃផ្កានោះ។

ហត់នឿយ ចង់សម្រាក ចង់ស្វែងរកកន្លែងមួយដែលពោរពេញដោយធម្មជាតិស្រស់បំព្រង ហើយស្ងប់ស្ងាត់ ឮតែសូរសំឡេងនៃសត្វបក្សាបក្សីនិងវាយោ។ ប្រហែលជាអ្នកធ្លាប់មានអារម្មណ៍បែបនេះ តើពិតទេ?

រុក្ខជាតិមានគ្រាប់មានសារៈសំខាន់ ចំពោះមនុស្សនិង សត្វ 

ប្រូទីសជាសារពាង្គកាយឯកកោសិកា ឬ ពហុកោសិកា អឺការីយ៉ូត ។ ប្រូទីសមាន ៣ ក្រុមគឺ ប្រូទីសសត្វ ប្រូទីស រុក្ខជាតិ និង ប្រូទីសផ្សិត ។ 

សត្វល្អិតអាចនៅគ្រាប់លំអងបានដោយសារ ការទាក់ទាញ របស់ផ្កា។ ពេលឃើញផ្កា មានពណ៌ស្រស់ និង ក្លិនក្រអូប សត្វ ល្អិតទៅទុំលើផ្កា ដោយត្រដុស ខ្លួននឹង ផ្លោកលំអង ហើយក៏ត្រូវគ្រាប់លំអងរោយ ពាសពេញខ្លួន ពេលសត្វទុំលើផ្កាផ្សេងទៀត គ្រាប់លំអងដែលជាប់លើសត្វ ល្អិតក៏ ធ្លាក់លើស្ទិចម៉ាត នៃផ្កានោះ។​​​​​

ពាក្យថាសត្វអណ្តើកមិនមែនមានន័យសុទ្ធតែសំដៅទៅលើមនុស្សល្ងង់ មនុស្សដែលបរាជ័យក្នុងជីវិតលើអ្វីមួយទេ។ រៀនរស់ឱ្យដូចជាសត្វអណ្តើក មិនចាំបាច់ហក់ទោង ព្យាយាមរត់ឱ្យលឿនដូចជាសត្វទន្សាយឡើយ។ ដើរសន្សឹមៗ អមជាមួយស្នាមញញឹម ហើយលើកទឹកចិត្តខ្លួនឯង កុំបង្ខំ ព្រោះទម្រង់នៃស្ពានដែលយើងកំពុងតែដើរឆ្លងវាកំពុងពុកទៅហើយ ប្រសិនជាយើងព្យា

មនុស្សមួយចំនួនគិតថាឱ្យតែមានអណ្តាតចេះតែនិយាយគ្មានគិតពិចារណាមុនអធិប្បាយ និយាយហើយបានគិតតាមក្រោយ។ អណ្តាត(ន) ល្អព្រោះអណ្តាត, ល្អព្រោះមាត់, ល្អព្រោះសម្តី។ ពេលខ្លះអណ្តាតជាតួអង្គព្រះពោធិសត្វ ហើយពេលខ្លះទៀតដើរតួជាមារ។ ចំណុចមួយចំនួនដែលអណ្តាតគួរតែជៀសវាងមុននិយាយ ឬធ្វើ៖ ១. និយាយតែរឿងគ្មានប្រយោជន៍ នាំឱ្យធុញទ្រាន់

តាមទ្រឹស្តីព្រះពុទ្ធ បញ្ញាជាប្រទីបសម្រាប់បំភ្លឺសត្វលោកទៅរកសេសចក្តីសុខ។ អ្នកមាន បញ្ញាគឺស្គាល់ហេតុនៃទុក្ខ និងស្គាល់ផ្លូវរំលត់ទុក្ខ។ បញ្ញាចែកចេញជាពីរគឺ បញ្ញាប្រតិបត្តិ និងបញ្ញាទ្រឹស្តី។

ចំ. រុក្ខជាតិគឺជាភាវៈមានជីវិតដែលមានសារៈប្រយោជន៍ច្រើនសំរាប់ភាវៈរស់ដទៃទៀត។ រុក្ខជាតិផ្តល់អាហារដល់យើង ផ្តល់អុកសុីសែន ផ្តល់ជាជំរកនិងផ្តល់ជាឱសថផងដែរ។ ដោយសារតែរុក្ខជាតិមិនផ្លាស់ទី ហេតុនេះខ្លួនប្រាណរបស់វាចាំបាច់ត្រូវតែមាននូវលក្ខណៈដែលអនុញ្ញាតអោយវាទទួលបានអាហារនិងសារធាតុចិញ្ចឹមដែលមាននៅក្នុងមជ្ឈដ្ឋានជុំវិញវា។ តើរុក្ខជាតិមានជាលិកាដូចម្តេចខ្លះទើបវាអាចរស់បានដោយមិនចាំបាច់ផ្លាស់ទី? ស្រដៀងគ្នានឹងមនុស្សនិងភាវៈរស់ដទៃទៀតដែរ សារពាង្គកាយរបស់រុក្ខជាតិសុទ្ធតែកើតពីកោសិកាហើយនិងជាលិកា ដែលក្នុងនោះគេចែកជាលិការុក្ខជាតិ៤ប្រភេទរឺប្រព័ន្ធ ព្រោះជាលិកាទាំងនេះគឺដើរតួរដូចជាប្រព័ន្ធសរីរាង្គរបស់សត្វឆ្អឹងកងដែរ។ ជាលិកាទាំង៤ប្រភេទគឺ មេជាលិកា ជាលិកាការពារ ជាលិកានាំ និងជាលិកាគ្រឹះ។ មេជាលិកា(Meristematic tissue) គឺជាបណ្តុំនៃកោសិកាដែលអាចធ្វើចំណែក(មីតូស)បន្តបន្ទាប់ដើម្បីបង្កើតជាកោសិកាថ្មី។ វាស្ថិតនៅក្បាលរឹសនិងកំពូលដើម។​ ដូចដែលយើងឃើញនៅក្នុងឈ្មោះរបស់វា ពពួកកោសិកាទាំងនេះអោយកំណើតដល់កោសិកាដែលអាចធ្វើឯកទេសកម្មនានាដូចជានៅកំពូលដើម វាអាចបង្កើតកោសិកាថ្មីដែលវិវត្តទៅជាស្លឹក ទៅជាផ្កា​ ទៅជាមែក។