វិញ្ញាសា វប្បធម៌ទូទៅនៃមរតកខ្មែរ (វិញ្ញាសាទី២០)

សំណួរ

១. តាមព្រះរាជក្រឹត្យលេខ នស.រកភ.០៣០៥.១៤៩ចុះថ្ងៃទី ២១ ខែ មីនា ឆ្នាំ ២០០៥ បានកំណត់យកសត្វនិងរុក្ខជាតិប៉ុន្មានប្រភេទ ជានិមិត្តរូបនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ? ចូររៀបរាប់ ។

២. តាមទស្សនៈពុទ្ធនិយមសីលទី ៥ បានហាមមនុស្សមិនឱ្យសេពគ្រឿងស្រវឹងមានសុរាជាដើម ។ តើស្រាផ្តល់ផលវិបាកអាក្រក់ដូចម្តេចខ្លះដល់មនុស្ស ? ចូររៀបរាប់និងពន្យល់ ។

៣. នៅឆ្នាំ ២០១២ តើទិវាកុមារអន្តរជាតិ និងទិវាកុមារកម្ពុជា ១ មិថុនាឆ្នាំនេះ ជាការរំលឹកខួបលើកទីប៉ុន្មាន ? ក្រោមប្រធានបទអ្វី ?

៤. ចូរសរសេរជាបី កថាខណ្ឌបកស្រាយពន្យល់គំនិតគួរពិចារណាមួយដែលបានលើកឡើងថា “កុមារជាទំពាំងស្នងឫស្សី” ។

ចម្លើយ

១. តាមព្រះរាជក្រឹត្យលេខ នស.រកភ.០៣០៥.១៤៩ចុះថ្ងៃទី ២១ ខែ មីនា ឆ្នាំ ២០០៥ បានកំណត់យកសត្វនិងរុក្ខជាតិ ៧ប្រភេទ ជានិមិត្តរូបនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាគឺ ៖

ក. ផ្នែកសត្វ មាន៤ គឺ ៖

• សត្វចតុប្បាទ មានសត្វគោរព្រៃ ជានិមិត្តរូបនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
• សត្វបក្សី មានសត្វត្រយង ជានិមិត្តរូបនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
• សត្វមច្ឆាជាតិ មានសត្វត្រីគល់រាំង ជានិមិត្តរូបនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
• សត្វឧរង្គ មានសត្វអណ្តើកហ្លូង ជានិមិត្តរូបនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា

ខ. ផ្នែករុក្ខជាតិ មាន៣គឺ ៖

• រុក្ខជាតិដើម មានដើមត្នោត ជានិមិត្តរូបនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
• រុក្ខជាតិមានផ្កា មានដើមផ្ការំដួល ជានិមិត្តរូបនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
• រុក្ខជាតិមានដើមជាស្រទាប់ មានចេកពងមាន់ ជានិមិត្តរូបនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ។

២. សីលទី៥របស់ព្រះពុទ្ធសាសនា បានហាមមនុស្សមិនឱ្យសេពគ្រឿងស្រវឹងមាន ស្រាជាដើម ព្រោះស្រានាំផលវិបាកអាក្រក់ដូចជា

ក. បំផ្លាញសុខភាព ៖ ធ្វើឱ្យសុខភាពមនុស្សឆាប់ទ្រុឌទ្រោមនាំមកនូវជំងឺផ្សេងទៀតដូចជា រោគរលាកក្រពះ​ រោគថ្លើម ញ័រដៃជើងសរសៃប្រសាទនាំឱ្យខូចប្រព័ន្ធការពាររបស់សរីរាង្គ ។ល។

ខ. បំផ្លាញថវិកាទ្រព្យធន ៖ ចំណាយឥតប្រយោជន៍ចំណាយលើរបស់មិនចាំបាច់ចំណាយថវិកាទិញប្រភពជំងឺ ចំណាយលើការព្យាបាលជំងឺដែលបណ្តាលមកពីស្រានាំឱ្យប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពរស់នៅធ្លាក់ខ្លួនក្រ ។

គ. ខ្ជះខ្ជាយពេលវេលា ៖ ចំណាយពេលវេលាដ៏មានតម្លៃលើការរផឹកស៊ីនិងក្រោយពេលផឹកស៊ី (សំរាកពេលស្រវឹង) ខាតពេលវេលាធ្វើការ ឬប្រកបមុខរបរភ្លេចការងារមិនចេះទាញផលប្រយោជន៍ពីពេលវេលា ។

ឃ. បាត់បង់សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ ៖ ស្រានាំឱ្យភ្លេចក្លាំងកាត់ការចងចាំបាត់សតិធ្វើឱ្យមនុស្សមានអាកប្បកិរិយាច្រងេងច្រងាងបាត់បង់ការអៀនខ្មាស់បាត់ម្ចាស់ការ ប្តូរចរិតហ៊ានប្រព្រឹត្តអំពើមិនគប្បីខុសទម្លាប់ប្រក្រតីជាហេតុនាំឱ្យធ្លាក់ក្នុងទីថោកទាប ។

ង. នាំឱ្យកើតជម្លោះ ៖ ស្រាធ្វើឱ្យមនុស្សក្លាហានខុសបែបបទមានក្អេងក្អាងឆាប់ប្រកាន់មិនចេះអត់ធ្មត់ជាហេតុនាំឱ្យកើតជម្លោះអំពើហិង្សាដែលមានពេលខ្លះអាចមានសម្លាប់គ្នាទៀតផង ។ ពេលខ្លះស្រានាំឱ្យមានផលវិបាកក្នុងសង្គមថែមទៀតដូចជា ចោរកម្ម ការប្រព្រឹត្តអាណាចារ ការរំលោភបំពាន ។

៣. នៅឆ្នាំ ២០១២ ឆ្នាំនេះ ការប្រារព្ធទិវាកុមារអន្តរជាតិ និងទិវាកុមារកម្ពុជា ១ មិថុនា ជាការរំលឹកខួបលើកទី ៦៣ ។ ក្រោមប្រធានបទ “លើកកម្ពស់សមធម៌ សេវាកម្ម និងបង្កើនការ យកចិត្តទុកដាក់ថែទាំកុមារក្នុងគ្រួសារ និងសហគមន៍” ។

៤. សំណេរកថាខណ្ឌ

• ឫស្សី ជាប្រភេទរុក្ខជាតិបន្តពូជដោយពន្លកថ្មី គឺ ទំពាំងមិនមែនដោយសារការបណ្តុះគ្រាប់ដូចរុក្ខជាតិដទៃមួយចំនួនធំឡើយ ។ ពន្លកថ្មី ឬត្រពាំងដែលដុះចេញពីគល់ឫស្សីនោះនឹងត្រូវជំនួសឫស្សីវិញក្រោយពីវាលូតលាស់ពេញលេញរួចហើយ ។ ទំពាំងអាចលូតលាស់បានហើយអាចនឹងក្លាយជាអ្នកស្នងឫស្សីបានលុះត្រាតែមានឫស្សី ករមុនការពារពីការងារបោតបក់នៃខ្យល់ ពោលគឺ ទំពាំងគង់វង្ស ឬមិនគង់វង្សអាស្រ័យលើការពាររបស់ឫស្សី ។
• កុមារ គឺជាមនុស្សទើបតែបង្កើនថ្មី ឋិតក្នុងវ័យងាយរងគ្រោះមានលក្ខណៈផុយស្រួយដែលចាំបាច់ត្រូវមានការការពារ ការថែទាំពីមនុស្សធំ មនុស្សចាស់ ។
• ក្រោយពីមានកំណើនកុមារមានការលូតលាស់ទាំងកាយសម្បទា បញ្ញាសម្បទា ចិត្តសម្បទា សីលសម្បទាក្រោមការថែទាំការផ្គត់ផ្គង់ ការការពាររបស់មនុស្សធំហើយដែលនឹងត្រូវស្នងមនុស្សធំវិញនៅពេលអនាគត ។
• កុមារត្រូវបានប្រៀបធៀបទៅនឹងត្រពាំង ដែលនឹងត្រូវស្នងឫស្សីព្រោះកុមារនឹងត្រូវស្នងមនុស្សចាស់ស្រ ករមុន ហើយកុមារខ្លួនឯងផ្ទាល់ក៏នឹងត្រូវបង្កើតកុមារជំនាន់ក្រោយៗទៀតដើម្បីបន្តវេនមនុស្សជាតិលើភពផែនដីប្រៀបបាននឹងត្រពាំង ដែលក្រោយពីក្លាយទៅជាឫស្សីអាចបញ្ចេញទំពាំង ដែលក្រោយពីក្លាយទៅជាឫស្សីអាចព្ចោញទំពាំងថ្មីជាបន្តបន្ទាប់ ។ ដូចនោះដែរនេះជាក្រឹត្យក្រមធម្មជាតិ ។ ដូចនេះហើយបានជាគេថាកុមារជាទំពាំងស្នងឫស្សី ។