វិញ្ញាសាសីលធម៌-ពលរដ្ឋវិជ្ជា សម្រាប់ត្រៀមប្រឡងសញ្ញាប័ត្រមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ (វិញ្ញាសាទី២១)

សំណួរ

១. តើចំណុចណាខ្លះដែលបញ្ជាក់ថាដែលបញ្ជាក់ថាតុលាការមានប្រៀបលើសភា ?

២. តើចំណុចណាខ្លះដែលបញ្ជាក់ថាតុលាការមានប្រៀបលើរដ្ឋាភិបាល ?

៣. តើចំណុចណាខ្លះដែលបញ្ជាក់ថារដ្ឋាភិបាលមានប្រៀបលើតុលាការ ?​

៤. តើរចនាសម្ព័ន្ធនៃការបែងចែកអំណាចនៅសហរដ្ឋអាមេរិកមានប៉ុន្មានផ្នែក ? អ្វីខ្លះ ?

៥. ចូរនិយាយអំពីសិទ្ធិសេរីភាពនៅប្រទេសអង់គ្លេស ?

ចម្លើយ

១. តុលាការមានប្រៀបលើសភាត្រង់ ៖

• តុលាការមានសិទ្ធិអំណាចសម្រេចសារជាថ្មីលើច្បាប់ទាំងឡាយណាដែលសភាបានអនុម័តហើយបើឃើញថាមិនស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ តុលាការមានសិទ្ធិអំណាចប្រកាសបដិសេធពោលគឺមានតួនាទីដូចក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញនៅប្រទេសកម្ពុជាដែរ។
• ចៅក្រមមានសិទ្ធិអំណាចកាត់ទោសសមាជិកសភាណាដែលប្រព្រឹត្តបទល្មើស។

២. តុលាការមានប្រៀបលើរដ្ឋាភិបាលត្រង់ ៖

• តុលាការមានអំណាចចោទប្រកាន់ពេលណារដ្ឋាភិបាលប្រព្រឹត្តខុសច្បាប់
• តុលាការមានអំណាចកាត់ទោស សមាជិករដ្ឋាភិបាលដែលប្រព្រឹត្តល្មើស។

៣. ចំណុចដែលរដ្ឋាភិបាលមានប្រៀបលើតុលាការគឺ ៖

• រដ្ឋាភិបាលជាអ្នកតែងតាំងចៅក្រម
• រដ្ឋាភិបាលមានសិទ្ធិអំណាចលើកទោស ឬសម្រាលទោសឱ្យទណ្ឌិត
• រដ្ឋាភិបាលមានសិទ្ធិអំណាច ចាប់ខ្លួនចៅក្រមដែលប្រព្រឹត្តល្មើស។

៤. រចនាសម្ព័ន្ធនៃការបែងចែកអំណាចនៅសហរដ្ឋអាមេរិកមានបីផ្នែកគឺ ៖

• អំណាចនីតិបញ្ញាត្តិ ៖ សភាតំណាងរាស្ត្រ និងព្រឹទ្ធសភា
• អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ ៖ ប្រធានាធិបតី រដ្ឋលេខាធិការ
• អំណាចតុលាការ ៖ តុលាការកំពូល តុលាការសហព័ន្ធតុលាការ ប្រចាំរដ្ឋ។

៥. សេរីភាពសំខាន់ៗដែលទ្រទ្រង់ការរស់នៅប្រកបដោយប្រជាធិបតេយ្យគឺការបោះឆ្នោតដោយសេរី។ សេរីភាពក្នុងការនិយាយស្តីនិងសិទ្ធិបើកចំហស្មើភាពចំពោះមុខច្បាប់។ សិទ្ធិទាំងនេះមានតុល្យភាពដោយទទួលខុសត្រូវ។ លក្ខណៈនេះផ្តល់ឱ្យចក្រភពអង់គ្លេសមានស្ថិរភាពនយោបាយដែលគេឱ្យតម្លៃយ៉ាងខ្ពស់។ ការប្តូរយោបល់គ្នាទៅវិញទៅមកបានក្លាយជាលក្ខណៈធំចម្បងនៃវប្បធម៌នយោបាយរបស់អង់គ្លេស។