ប្រឡងឆមាសទី២ថ្នាក់ទី១២ សីលធម៌ - ពលរដ្ឋ (១៩ មីនា ២០១២) (ថ្នាក់វិទ្យាសាស្ត្រសង្គម)

ប្រឡងឆមាសទី២ថ្នាក់ទី១២ សីលធម៌ - ពលរដ្ឋ (១៩ មីនា ២០១២) (ថ្នាក់វិទ្យាសាស្ត្រសង្គម)

I.(១០ពិន្ទុ) កិរិយាប្រព្រឹត្តនូវធម៌ក្នុងមង្គលទី១៦គឺសំដៅកុសលកម្ម១០។ តើកុសលកម្ម១០ រួមមានអ្វីខ្លះ? ចូររៀបរាប់ពន្យល់។

II.(១០ពិន្ទុ) ចូររៀបរាប់បទល្មើសដែលទាក់ទងនិងទំនួលខុសត្រូវផ្នែករដ្ឋប្បវេណីឱ្យបាន៥ និងផ្នែកព្រហ្មទណ្ឌឱ្យបាន១០។

III.(១៥ពិន្ទុ)

១.ដូចម្តេចហៅថា អនុមានញែក?

២.តើអនុមានញែកសារូបនិងអនុមានញែកគណិតវិទ្យាមានលក្ខណៈខុសប្លែកគ្នាដូចម្តេចខ្លះ?

IV.(១៨ពិន្ទុ) តើមាគ៌ា ៨ នៃពុទ្ធសាសនាដែលដឹកនាំមនុស្សទៅរកសុខនិងបរមសុខហៅថាអ្វី?​ចូររាប់មាគ៌ាទាំង៨នោះដោយបញ្ជាក់ពីអត្ថន័យរបស់មាគ៌ានីមួយៗផង។

V.(១៨ពិន្ទុ) តើបញ្ញាមនុស្ស និង បញ្ញាសត្វ មានលក្ខណៈដូចគ្នា និងខុសគ្នាត្រង់ណាខ្លះ? ចូររៀបរាប់។

ចម្លើយ

I.(១០ពិន្ទុ) កិរិយាប្រព្រឹត្តនូវធម៌ក្នុងមង្គលទី១៦គឺសំដៅកុសលកម្ម១០។ តើកុសលកម្ម១០ រួមមានអ្វីខ្លះ? ចូររៀបរាប់ពន្យល់។

កុសលកម្មបទ១០រួមមានៈ

ក.កាយកម្មបី

• មិនកាប់សម្លាប់ជីវិតមនុស្ស សត្វ
• មិនលួចទ្រព្យសម្បត្តិអ្នកដទៃ
• មិនសហាយស្មន់ជាមួយប្រពន្ធ ប្តី និងកូនគេ

ខ.វាចាកម្មបួន

• មិនភូតកុហក ឆបោក អ្នកដទៃ
• មិនញុះញង់បំបែកបំបាក់ ឬជេរប្រទេចផ្តាសាអ្នកដទៃ
• មិនពោលពាក្យរាយមាយឥតប្រយោជន៍។

គ.មនោកម្មបី

• មិនមានចិត្តសម្លឹងរំពៃចង់បានទ្រពសម្បត្តិអ្នកដទៃ
• មិនមានចិត្តគំនុំឬមានគំនិតព្យាបាទអ្នកដទៃ
• មានគំនិតយល់ឃើញត្រូវពិត តាមច្បាប់សង្គម សីលធម៌។

II.(១០ពិន្ទុ) ចូររៀបរាប់បទល្មើសដែលទាក់ទងនិងទំនួលខុសត្រូវផ្នែករដ្ឋប្បវេណីឱ្យបាន៥ និងផ្នែកព្រហ្មទណ្ឌឱ្យបាន១០។

ក.ផ្នែករដ្ឋប្បវេណី

• បំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិអ្នកដទៃ
• ការទាមទារឱ្យពិរុទ្ធសងថ្លៃខូចខាតដល់ជនរងគ្រោះ
• ការបៀតបៀនដល់កេរខ្មាស់
• ការនិយាយបរិយារកេរ្តិ៍
• ការមិនគោរពសិទ្ធិក្នុងការបើកបរ

ខ.ផ្នែកព្រហ្មទណ្ឌ

• លួចវត្ថុបុរាណ
• ប្លន់ប្រដាប់អាវុធ ភេរវកម្ម
• ជួញដូរមនុស្ស គ្រឿងញៀន
• ការសម្លាប់មនុស្ស
• អំពើចាប់ជំរិត
• ការធ្វើទារុណកម្ម ឬ អំពើឃោឃៅ
• ការរំលោភសេពសន្ថវៈ
• អំពើចោរកម្ម
• បង្ខាំងមនុស្សខុសច្បាប់។

III.(១៥ពិន្ទុ)

១.ដូចម្តេចហៅថា អនុមានញែក?

អនុមានញែក គឺជាវិចារមួយបែបដែលញែកសេចក្តីសន្និដ្ឋានចេញពីគោលការណ៍ទូទៅដើម្បីទៅរកវិបាកឬចេញពីភាពរួមទៅរកភាពដោយឡែក។

២.តើអនុមានញែកសារូបនិងអនុមានញែកគណិតវិទ្យាមានលក្ខណៈខុសប្លែកគ្នាដូចម្តេចខ្លះ?

លក្ខណៈខុសប្លែកគ្នារវាងអនុមានញែកសារូប និងអនុមានញែកគណិតវិទ្យា

• អនុមានញែកសារូបៈ ជាវិចារដែលឱ្យតម្លៃទៅលើតែទម្រង់ដោយមិនគិតពីអត្ថន័យខុស ឬត្រូវឡើយ។ មានន័យថាវិបាកស្តិតក្នុងគោលការណ៍តែម្តង។ ម៉្យាងទៀតសេចក្តីសន្និដ្ឋានគ្រាន់តែជាការថាឡើយវិញតាមមូលហេតុបដិញ្ញាដើម (ធំ) តែប៉ុណ្ណោះ។
• អនុមានញែកគណិតវិទ្យាៈ ជាវិចារអនុមានញែក ដែលសេចក្តីសន្និដ្ឋានជាសំណើរថ្មីមួយដែលកើតចេញពីគោលការណ៍ដូចជាការបកស្រាយទ្រឹស្តីធរណីមាត្រ ដែលសេចក្តីសន្និដ្នានទាំងឡាយមិនមែនសុទ្ធតែនៅក្នុងសម្មតិកម្មទេ។ ការសន្និដ្ឋាននេះខុសពីមូលបដិញ្ញាដើម គឺជា សំណង់គំនិត។

IV.(១៨ពិន្ទុ) តើមាគ៌ា ៨ នៃពុទ្ធសាសនាដែលដឹកនាំមនុស្សទៅរកសុខនិងបរមសុខហៅថាអ្វី?​ចូររាប់មាគ៌ាទាំង៨នោះដោយបញ្ជាក់ពីអត្ថន័យរបស់មាគ៌ានីមួយៗផង។

មាគ៌ា ៨ នៃពុទ្ធសាសនាដែលដឹងនាំមនុស្សទៅរកសុខ និងបរមសុខហៅថា អដ្ឋង្គិកមគ្គ ឬ មជ្ឃិមប្បដិបទា ដែលរួមមាន៖

• សម្មាទិដ្ឋិៈ ការយល់ឃើញត្រូវច្បាស់នូវសច្ចធម៌តាមផ្លូវបញ្ញា
• សម្មាសង្កប្បៈ ការត្រិះវិះគិតឃើញត្រឹមត្រូវតាមវិចារណញាណ
• សម្មាវាចាៈ វាចាប្រពៃ វាចាត្រឹមត្រូវ
• សម្មាកម្មន្តៈ ការចិញ្ចឹមជីវិតដោយប្រពៃ
• សម្មាវាយាមៈ សេចក្តីព្យាយាមត្រឹមត្រូវក្នុងផ្លូវជាកុសល
• សម្មាសតិៈ សេចក្តីភ្ញាក់រឭកត្រូវ
• សម្មាសមាធិៈ ការប្រមូលផ្តុំអារម្មណ៍ឱ្យត្រជាក់ ស្ងប់។

V.(១៨ពិន្ទុ) តើបញ្ញាមនុស្ស និង បញ្ញាសត្វ មានលក្ខណៈដូចគ្នា និងខុសគ្នាត្រង់ណាខ្លះ? ចូររៀបរាប់។

មានលក្ខណៈដូចគ្នា និងខុសគ្នាដូចខាងក្រោម៖

ក.លក្ខណៈដូចគ្នា

• មានសភាវគតិ ទម្លាប់ តណ្ហា និងបញ្ញាប្រតិបត្តិដូចគ្នា
• ស្ថិតក្រោមបញ្ជាតណ្ហាដូចគ្នា
• មានទំនោរសរីរាង្គ គឺចង់រស់ ខ្លាចស្លាប់ ចង់បន្តពូជ និង ស្រេកឃ្លានដូចគ្នា។

ខ.លក្ខណៈខុសគ្នា

មនុស្ស

• មានវិចារណញាណបញ្ញាទ្រឹស្តី
• មានភាសាជំនួយ
• ចេះបង្កើតថ្មី ពលកម្ម ផលិតកម្ម
• អាចផ្តាច់ចេញពីសភាវគតិពីសង្គម
• មានលក្ខណៈជាសង្គមនីយកម្ម
• មានគោលការណ៍អបរ់រំសីលធម៌
• ចេះស្វែងរកភាពថ្លៃថ្នូរខ្ពង់ខ្ពស់អាចផ្តាច់ខ្លួនចេញពីតថភាពរូបី។

សត្វ

• មានតែបញ្ញាប្រតិបត្តិបច្ចុប្បន្ន
• មានតែសូរសញ្ញា
• ធ្វើតាមទម្លាប់ដដែលៗ
• មិនអាចផ្តាច់ខ្លួនចេញពីសភាវគតិ និងទម្លាប់បាន
• រស់តាមបែបធម្មជាតិ គ្មានការអភិវឌ្ឃន៍
• គ្មានគោលការអប់រំសីលធម៌។