សំណួរ
១. ដូចម្ដេចដែលហៅថាសុខភាពផ្លូវចិត្ត និងសង្គម ? តើគ្រួសារត្រូវធ្វើសកម្មភាពអ្វីខ្លះ ដើម្បីលើកកំពស់សុខភាពផ្លវចិត្ត និងសង្គម ?
២. ដើម្បីទប់ស្កាត់ជំងឺអេដស៍ តើអ្នកអប់រំយុវជនដូចម្ដេចខ្លះ ?
៣. តើគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍អាចបណ្ដាលមកពីកត្តាអ្វីខ្លះ ? ចូររៀបរាប់ ។
៤. នៅប្រទេសកម្ពុជារាជរដ្ឋាភិបាលបានអនុវត្តប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចចំរុះ ។ តើប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចអ្វីខ្លះ ? ចូរពន្យល់ពីលក្ខណៈគុណសម្បត្តិនិងគុណវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចនីមួយៗ ។
ចម្លើយ
១. សុខភាពផ្លូវចិត្ត និងសង្គមគឺជាសកម្មភាពទាំងឡាយណាដែលធ្វើឪ្យយើងម្នាក់ៗសប្បាយចិត្ត និងមានអារម្មណ៍ល្អចំពោះខ្លួនយើងជាមួយអ្នកដទៃ ។ ដើម្បីលើកកំពស់សុខភាពផ្លូវចិត្តនិងសង្គមគ្រួសារត្រូវធ្វើសកម្មភាពដូចជា ៖
- ទុកពេលវេលាសម្រាប់ក្រុមគ្រួសារ
- ផ្ដល់ឳកាសឪ្យសមាជិកគ្រួសារម្នាក់ៗ មានពេលវេលាជួបគ្នាជាមួយមិត្តភ័ក្ដល្អៗរបស់គេ
- យកចិត្តទុកដាក់ស្ដាប់ដំណោះស្រាយបញ្ហារបស់សមាជិកគ្រួសារម្នាក់ៗ
- ត្រូវគោរពសិទ្ធិផ្តល់ខ្លួននិងតម្លៃសមាជិករបស់គ្រួសារ
- ត្រូវចេះលើកទឹកចិត្តឪ្យសមាជិកគ្រួសារណាម្នាក់បញ្ចេញមតិយោបល់តាមពាក្យសម្ដីសមរម្យ កាយវិការទន់ភ្លន់ និងសកម្មភាពផ្សេងៗ
- ត្រូវចេះផ្តល់ការសសើរសមាជិកគ្រួសារណាដែលខិតខំប្រឹងប្រែងធ្វើការងារ ឬ សម្រេចជោគជ័យលើកិច្ចការនីមួយៗតាមរយៈពាក្យសម្ដី ឬ ផ្ដល់អំណោយផ្សេងៗដើម្បីឪ្យមានបរិយាកាសស្និតស្នាល និងសប្បាយរីករាយ ។
- ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ថែរក្សាមើលការទទួលខុសត្រូវសមាជិកគ្រួសារ និងកែលំអចំណុចខ្វះខាតឪ្យពួកគេទៅវិញទៅមក កុំបណ្ដាយឪ្យឆ្លុះធ្លោយ ហើយទើបមានវិធានការការពារនោះ
- ត្រូវចូលរួមក្នុងពិធីផ្សេងៗក្នុងគ្រួសារ និងធ្វើការគោរពប្រតិបត្តិតាមរបៀបរបបប្រពៃណីគ្រួសារ ។
២. ដើម្បីទប់ស្កាត់ជំងឺអេដស៍យើងត្រូវអប់រំយុវជនដូចជា ៖
- សិក្សាស្វែងយល់ពីជំងឺអេដស៍
- ការពារដើម្បីកុំឪ្យឆ្លងជំងឺនេះ
- អប់រំឪ្យគេយល់ពីគ្រោះមហន្ដរាយនេះតាមរយៈឪ្យចេះការពារខ្លួន
- ពន្យល់កុំឪ្យឆាប់ប្រឡូបរឿងការរួមភេទ
- បង្ហាញឪ្យឃើញពីតម្លៃស្នេហាស្មោះត្រង់មួយទល់នឹងមួយ
- ចេះប្រើស្រោមអនាម័យឪ្យបានត្រឹមត្រូវពេលជាមួយដៃគូរខាងក្រៅ
- ឪ្យគេជៀសវាងការប្រើសម្ភារៈទំលុះស្បែករួមគ្នា
- អប់រំកុំប្រើគ្រឿងស្រវឹង
- ឪ្យរក្សាភាពនៃបរិសុទ្ធមុនពេលរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ ។
៣. គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍អាចបណ្ដាលមកពីមនុស្ស កត្តាយាន្តយន្ត និងកត្តាផ្លូវ ៖
ក. កត្តាមនុស្ស
- បើកបរក្នុងស្ថានភាពស្រវឹង
- បើកករលើសល្បឿនកំណត់
- ធ្វេសប្រហែសគ្មានការប្រុងប្រយ័ត្ន
- ព្រះហើន
- មិនចេះច្បាប់ចរាចរណ៍
- គ្មានអារម្មណ៍នឹងន
- មិនគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ ស្លាកសញ្ញាចរាចរណ៍
- មិនពាក់មួក ឬ មិនពាក់ខ្សែក្រវ៉ាត់
- ដេកលក់ពេលកំពង់បើកបរ
- បើកបរខុសគន្លងផ្លូវដែលត្រូវបើក
- ខ្វះសុជីវធម៌ក្នុងការបើកបរ
- មានអារម្មណ៍ចចេះ មានៈ ផ្កើន
- ប្រមាថអ្នកធ្វើចរាចរណ៍ដទៃទៀត
- ផ្ទុកហួសចំណុះ ។
ខ. កត្តាយានយន្ដ
- យានយន្ដខុសលក្ខណៈបច្ចេកទេស
- យានយន្ដមានកង់សឹក ចាស់ពេក
- ភ្លើងមិនស៊ីខុសប្រព័ន្ធហ្រ្វាំង
- ខូចប្រព័ន្ធចង្អូត
- គ្មានភ្លើងសញ្ញាសម្រាប់បត់
- អស់ទឹកពីធុង ( ធុងទឹក ) អស់ហ្វ្រាំង អស់ប្រេងចង្កូត
- អស់សាំងពែលកំពុងបើកបរ
- ធូរខ្ចៅ ឬ របូតខ្ចៅ ( ខ្ចៅរិតភ្លៅកង )
- គ្មានខ្សែក្រវ៉ាត់ ( រថយន្ដ )
គ. កត្តាផ្លូវ
- ផ្លូវប្រហេងក្រហូងមានជង្ហុក
- ផ្លូវមានទឹកដក់
- ផ្លូវហុយខ្លាំងពេក( ផ្លូវបត់ )
- ផ្លូវចោតពេក
- ផ្លូវកោងខ្លាំងពេក ( ផ្លូវបត់ )
- ផ្លូវចោតពេក
- ផ្លូវកោងខ្លាំងពេក ( ផ្លូវបត់ )
- ផ្លូវចោទពេក ( ចំណោត )
- ផ្លូវរអិល
- ផ្លូវចង្អៀតពេក
- ផ្លូវគ្របដណ្ដប់ដោយអ័ព្ទ
- ផ្លូវដែលគ្របដោយដំណក់ភ្លៀខ្លាំង
- ផ្លូវគ្មានចិញ្ចើម
- ផ្លូវគ្មានសញ្ញាចរាចរណ៍ ។
៤. នៅប្រទេសកម្ពុជារាជរដ្ឋាភិបាលបានអនុវត្តប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចចំរុះគឺ ៖
ក. សេដ្ឋកិច្ចប្រពៃណីំ ជាសេដ្ខកិច្ចដែលធ្វើបន្ដពីជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយទៀតមធ្យោបាយផលិតកម្មបែបបុរាណហើយផលិតផលទទួលតាមយថាផល ។
ខ. សេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ ជាសេដ្ខកិច្ចដែលមធ្យោបាយផលិតកម្មគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋាភិបាល ហើយផលិតផលតាមផែនការរកំណត់ ។
គ. សេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ ជាសេវាកម្មមានចរិកសកម្ម លក់ និងទិញនៅលើទីផ្សារ ។ មានមធ្យោបាយផលិតកម្ម ជាកម្មសិទ្ធិឯកជន ហើយផលិតផលសមតាមតម្រូវការនិងផ្គត់ផ្គង់ ។
១. សេដ្ខកិច្ចប្រពៃណី ៖
+ គុណសម្បត្តិ
- បង្កឪ្យពលរដ្ឋមានមុខរបរចាំបាច់តាមទំនៀមទម្លាប់អាចម្ចាស់ការរស់បាន
- មានសេរីភាពក្នុងមុខរបរផលិតកម្ម ឬ មានស័្វយភាពក្នុងអាជីព
- ប្រើប្រាស់ប្រភពទុនតិច និងអាចមានលទ្ធភាពអាចធ្វើបានគ្រប់ៗគ្នា
- មិនកខ្វក់ដល់រដ្ឋ និងរដ្ឋាភិបាលក្នុងការបណ្តុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ និងមុខជំនាញ
- មិនកង្វល់ដល់រដ្ឋ និងរដ្ឋាភិបាលក្នុងការរកការងារធ្វើ ។
+ គុណវិបត្តិ
- ខឿនផលិតកម្មនិងសេដ្ឋកិច្ចឧបត្ថម្ភខ្លួន
- មិនបានចូលរួមក្នុងផលិតកម្មទំនិញនាំចេញ
- ផលិតបានបន្ដិចបន្ដួច និងចិញ្ចឹមក្រពះ
- ពិបាកក្នុងការលើកគុណភាពក្នុងជីវិត
- ពិបាករកទីផ្សារក្តាប់ទីផ្សារមិនបាន
- អាចផលិតខុស ឬ លើសតម្រូវការ
- អាចខាតទុន ឬ ធ្លាប់ខ្លួនក្រ
- ជួបគ្រោះទុរភិក្ស ប្រសិនបើមានគ្រោះថ្នាក់ធម្មជាតិ
- ពិបាកចូលរួមខ្លាំងក្លាក្នុងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចជាតិ
២. សេដ្ឋកិច្ចរដ្ឋ
+ គុណសម្បត្តិ
- ទំនិញមានតម្លៃថោក ប្រជាជនអាចប្រើប្រាស់បានគ្រប់ៗគ្នា
- តម្លៃទំនិញមានតុល្យភាព ( លំនឹង ) និងមានចរឹកវណ្ណៈ
- គ្មានការប្រើល្បិចកល ផ្តួលរំលគ្នា រវាងក្រុមហ៊ុនណាឡើយ
- រដ្ឋក្តាប់បានល្អិតល្អន់លេមុខទំនិញ គ្មានការកែងបន្លំទំនិញក្លែងក្លាយ និងទំនិញហួសកាលកំណត់ឡើយ
- មានការសន្សំសសំចៃវត្ថុធាតុដើម និងថែរក្សាការពារបរិស្ថានល្អ
+ គុណវិបត្តិ
- គិតតែពីបរិមាណជាងគុណភាព
- សមិទ្ធិផលមិនសូវមានការរីកចម្រើន
- គ្មានការប្រកួតប្រជែងដណ្ដើមទីផ្សារ
- ប្រជារាស្រ្ដមិនអាចជ្រើសរើសទំនិញតាមសេដ្ឋកិច្ចត្រូវការរបស់ខ្លួនឡើយព្រោះផលិតផលមិនស្រូវសំបូរបែប
- ប្រជារាស្រ្ដគ្មានសិទ្ធិផ្តល់មតិឬ យោបល់ក្នុងការចង់ឪ្យរដ្ឋផលិតផលតាមចំណង់របស់ខ្លួនឡើយ
- រដ្ឋអាចទទួលការខូចខាតបាត់បង់ទីផ្សារ ។
៣. សេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ
+ គុណសម្បត្តិ
- មានការប្រកួតប្រជែងផលិតផលនៅលើទីផ្សារយ៉ាងស្រួចស្រាល
- ផលិតផលសំបូរបែប
- ផលិតផលមានការអភិវឌ្ឍផ្នែកគុណភាព និងឈានដល់ទំនើបកម្ម
- មានគំនិតច្នៃប្រឌិតខ្ពស់ដើម្បីដណ្ដើមទីផ្សារ
- ប្រជាជនអាចជ្រើសរើសទំនិញតាមតម្រូវការ និងលទ្ធភាពរបស់ខ្លួន
+ គុណវិបត្តិ
- ទំនិញមានចរិកលក្ខណៈ ( អ្នកមានប្រើរបស់ទំនើបអ្នកក្រគ្មានប្រាក់ទិញ )
- តម្លៃទំនិញគ្មានតុល្យភាពព្រោះអនុលោមតាមការផ្គត់ផ្គង់ និងតម្រូវការតាមទីផ្សារ
- មានការប្រើល្បិចផ្គួលរំគ្នារៀងៗខ្លួនដើម្បីទីផ្សារ
- អ្នកមានទុនចិត្តត្រូវក្ស័យធន និងបាត់អាជីព
- ខ្ជះខ្ជាយវត្ថុធាតុដើម និងបំពុលបរិស្ថាន ។
ដូចនេះការអនុវត្តន៍ធាតុចម្រុះ គឺជាគោលនយោបាយជាយុទ្ធសាស្រ្ដរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងការស្ដារកសាង និងពង្រីកវិស័យសេដ្ឋកិច្ចជាតិ ។
