សំនួរ
១. ដើម្បីឲ្យកុមារមានការអភិវឌ្ឍន៍ពេញលេញនិងសមស្របតាមបុគ្គលិកលក្ខណៈ តើគ្រួសារសាលារៀន លនិងសមត្ថកិច្ចសាធារណៈត្រូវយកចិត្តទុកដាក់និងទទួលខុសត្រូវដូចម្តេចខ្លះ?
២. តើបុព្វហេតុអ្វីខ្លះ ដែលនាំឲ្យកើតមានអនុសញ្ញាស្តីពីសិទ្ធិកុមារ ?
៣. តើយើងត្រូវធ្វើដូចម្តេចដើម្បីក្លាយជាសិស្សល្អ កូនល្អពលរដ្ឋល្អ ?
៤. តើចាស់ស្រុករបស់ជនជាតិភាគតិចអម្បូរមន ខ្មែរ មានតួនាទីយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ ?
៥. តាមរយៈការសិក្សា អំពីវប្បធម៌របស់ជនជាតិភាគតិច ( អម្បូរមន ខ្មែរ ) ។ តើអ្នកបានរកឃើញចំណុចខ្លាំងនិងចំណុចអន់ថយរបស់ជនជាតិនេះដូចម្តេចខ្លះ ?
ចម្លើយ
១. ដើម្បីឲ្យកុមារមានការអភិវឌ្ឍន៍ពេញលេញ និងសមស្របតាមបុគ្គលិកលក្ខណៈគេត្រូវ៖
ក. គ្រួសារ ( Families )
- ត្រូវចិញ្ចឹមបីបាច់ ថែរក្សា គ្រប់គ្រង
- ផ្គត់ផ្គង់ឲ្យសិក្សារៀនសូត្រ គ្រប់កម្រិត
- ត្រូវបញ្ចូលកូនៗទៅសាលារៀន
- ផ្តល់ចំណីអាហារឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់...។
ខ. សាលារៀន ( School )
- អប់រំផ្នែកចំណេះវីជ្ជា វិទ្យាសាស្រ្ត សង្គម
- ណែនាំកែលម្អរាល់កំហុសតែមិនធ្វើទោស
- បណ្តុះបណ្តាលកុមារឲ្យក្លាយជាពលរដ្ឋល្អ
- អប់រំផ្នែកសីលធម៌ ទូទៅ វិជ្ជាជីវៈ... ។
គ. សមត្ថកិច្ចសាធារណៈ ( Responsible )
- ជួយឧបត្ថម្ភជាសមា្ភរ ថវិកា បច្ចេកទេស
- បង្កើតសាលារៀនន្ថែមគ្រប់កម្រិត
- ទប់ស្កាប់ការជួញដូរនិងកេងប្រវ័ញ្ចកុមារ
- ផ្តល់សេវាសុខសុខភាព កម្សាន្ត ដល់កុមារ... ។
២. បុព្វហេតុដែលនាំឲ្យកើតមានអនុសញ្ញាស្តីពីសិទ្ធិកុមារគឺ៖
- នៅក្នុងសង្គមជាច្រើនពុំទាន់មានច្បាប់ឬរចនាសម្ព័ន្ធសង្គមជាក់លាក់សម្រាប់ធានាដល់សិទ្ធិរបស់កុមារឡើយ
- ការអភិវឌ្ឍន៍របស់កុមារជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់បំផុតនៃអនាគត់របស់សង្គមនីមួយៗ
- តម្រូវការចាំបាច់ជាច្រើនរបស់កុមារ ពុំទាន់មានចែងនៅក្នុងឧបសម្ព័ន្ធសិទ្ធិមនុស្សដែលមានស្រាប់នៅឡើយ
- ផលប្រយោជន៍របស់កុមារមិនដូចគ្នា នឹងផលប្រយោជន៍របស់អ្នកដែលជាអាណាព្យាបាលលើកុមារឡើយ
- កុមារងាយទទួលការរងគ្រោះ ជាងមនុស្សចាស់នៅក្រោមលក្ខខណ្ឌនៃការរស់នៅរបស់ខ្លួននិងការរំលោភបំពានគ្រប់យ៉ាង
- កុមារពុំមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងការការពារខ្លួននៅចំពោះមុខច្បាប់
- កុមារងាយនឹងទទួលផលប៉ះពាល់ជាងក្រុមអាយុផ្សេងៗទៀតចំពោះសកម្មភាពឬអសកម្មភាពរដ្ឋាភិបាល
- កុមារគ្មានសិទ្ធិបោះឆ្នោតឬឥទ្ធិពលនយោបាយ ហើយមានកម្លាំងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចតិចតួចណាស់
- នៅក្នុងសង្គមជាច្រើនតែងតែគិតថា កុមារគឺជាសម្បត្តិឬជាកម្មសិទ្ធិរបស់មាតាបិតា
- សង្គមជាតិនិមួយៗ ត្រូវមានកាតព្វកិច្ច បំពេញរាល់សេចក្តីត្រូវការចាំបាច់របស់កុមារទាំងបុគ្គលភាព ប្រាជ្ញាស្មារតីនិងសុវត្តិភាព ។
៣. ដើម្បីក្លាយជាសិស្សល្អ កូនល្អពលរដ្ឋល្អគឹត្រូវ ៖
ក. សិស្សល្អ
- ត្រូវស្តាប់បង្គាប់ដំបូន្មានលោកគ្រូ អ្នកគ្រូ
- ចេះគោរពវិន័យ បទបញ្ជាសាលារៀន
- យកចិត្តទុកដាក់ ស្រាវជ្រាវខិតខំរៀនសូត្រ
- មានអធ្យោស្រ័យល្អក្នុង និងក្រៅថ្នាក់
- មានសីលធម៌ គុណធម៌ សច្ចធម៌ ជានិច្ច ។
ខ. កូនល្អ
- ស្តាប់ដំបូន្មាន លោកឪពុក អ្នកម្តាយ
- គោរពជួយយកអាសារលោកទាំងទ្វេ
- មានសីលធម៌ ក្នុងក្រុមគ្រួសារ
- មានសាមគ្គីភាពល្អ ជាមួយបងប្អូនខ្លួន
- ចេះរក្សាកិត្តិយស ទ្រព្យសម្បត្តិគ្រួសារ ។
គ. ពលរដ្ឋល្អ
- គោរពនិងអនុវត្តច្បាប់សង្គមជាតិ
- ចូលរួមចំណែកជួយអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសជាតិ
- រក្សាទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណី សាសនា
- មានអធ្យាស្រ័យល្អក្នុងសហគមន៍
- បង់ពន្ធជូនរដ្ឋតាមកាលកំណត់ ។
៤. ចាស់ស្រុករបស់ជនជាតិភាគតិចអម្បូរមន ខ្មែរ មានតួនាទីដូចតទៅ៖
- ជាអ្នកថែរក្សា
- ជាអ្នកក្រើន រំឮកឲ្យគ្រួសារទាំងអស់បំពេញតួនាទី
- ជាអ្នកសម្របសម្រួលរាល់ជម្លោះរវាងគ្រួសារនានាក្នុងតំបន់របស់ខ្លួន
- ជាមេដឹកនាំក្នុងលារចាត់ចែងរាល់ដំណើរការរបស់ពិធីបុណ្យរបស់ដូនតាខ្លួន
- ជាអ្នកចាត់ចែងពិធីបុណ្យក្នុងសាសនាពិធីការ នៅតាមវាលស្រែឬបួងសួងបន់ស្រន់ដល់បុព្វបុរសដើម្បីសុំសេចក្តីសុខ ។
៥ . តាមការសិក្សាអំពីវប្បធម៌ របស់ជនជាតិភាគតិចយើងអាចរកឃើញពីចំណុច៖
ក. ចំណុចខ្លាំង
- មានទំនៀមទម្លាប់គោរពចាស់ទុំនិងដូនតា
- មានសាមគ្គីភាពល្អរវាងគ្នានឹងគ្នា
- ចេះជួយយកអាសារគ្នាបានល្អប្រសើរ
- ស្មោះត្រង់ចំពោះគ្នា និងសមាជិកក្នុងក្រុម
- ផ្តល់សទ្ធិសេរីភាពក្នុងការជ្រើសរើសគូ
- មិនចេះភូតភរ កុហក អ្នកដទៃ
- មិនចេះឈ្លោះប្រកែក កាប់សម្លាប់គ្នា
- គិតតែផលប្រយោជន៍រួមជាងបុគ្គល
ខ. ចំណុចអនថយ
- គំនិតអភិរក្ស ធ្វើតែកសិកម្មព្រៃដុត
- គ្មានការគោរពសាសនា
- មានតេជំនឿ លើព្រលឹងថ្ម អារក្ស អ្នកតា
- ងប់ងល់ខ្លាំងនិងអបីយ៍ជំនឿ បន់ស្រន់
- មិនចង់ទទួលយកការរីកចម្រើននៃស្យង់
- មានប្រពៃណីរើសអើងចំពោះនារីភេទ ។
