វិញ្ញសា វប្បធម៌ទូទៅ អរិយាធម៌ខ្មែរគ្រប់ភូមិសិក្សា ( វិញ្ញាសាទី ២១ )

សំណួរ​

១​.​តើប្រាសាទព្រះវិហារតាំងនៅកន្លែងណា ? ចូររៀបរាប់ពីប្រវត្តិសំខាន់ៗខ្លះស្ដីពីប្រាសាទព្រះវិហារ ?

២. តើប្រាសាទព្រះវិហារកសាងដើម្បីឧទ្និសថ្វាយដល់អ្វី ?

៣. ដូចម្ដេចដែលហៅថាបេតិកភ័ណ្ឌ ? បេតិកភ័ណ្ឌមានប៉ុន្មានប្រភេទ ? ចូរលើឧទាហរណ៍មកបញ្ជាក់ផង ។

៤. សេ្ដចអង្គណាដែលបានបោះបង់ទីក្រុងអង្គរ ? នៅឆ្នាំណា ? ដោយមូលហេតុអ្វី ? ហើយបានមកបោះបង់ទីក្រុងនៅឯណាខ្លះមុនមកភ្នំពេញ ?

៥. គេអាចដឹកសាសនា ប្រពៃណី ភូមិសាស្រ្ដ នាមសេ្ដចនិងជីវភាពប្រជាជនខ្មែរក្នុងអតីតកាលតាមរយៈឯកសារអ្វីខ្លះ ?

ចម្លើយ

១.​ ប្រាសាទព្រះវិហារមានទីតាំងនៅលើភ្នំដងរែក ក្នុងខេត្តព្រះវិហារ ។

+ ប្រវត្តិសំខាន់ៗពីស្ដីពីប្រាសាទព្រះវិហារមានដូចជា ៖

• លើកទី​១ ព្រះបាទយសោវរ័្មនទី១ គ.ស ៩០០
• លើកទី២ ព្រះបាទសូរវរ័្មនទី ២ គ.ស ១០១០
• លើកទី ៣ ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៦ គ.ស ១១៥០ ដើមស.វទី១២ ។

+ សៀមរំលោភឈ្លានពាន​លើកី ១ នៅឆ្នាំ ១៩៥៤ ។

+ តុលាការអន្តរជាតិសម្រេចឪ្យកម្ពុជាឈ្នះក្ដីប្រាសាទព្រះវិហារ ១៥ មិថុនា ១៩៦២ ។

+ បញ្ជូលក្នុងបញ្ជីបេតិភ័ណ្ឌពិភពលោកថ្ងៃទី ៧ កក្កដា ២០០៨ ។

+ សៀម​ឈ្លានពានលើកទី ២ ថ្ងៃទី ១៥ កក្កដា ២០០៨ ។

២. ប្រាសាទព្រះវិហារកសាងដើម្បីឧទិ្នសថ្វាយដល់ព្រះសិវៈឬ ព្រះឥសូរ និងបារមីនៅទីនោះដែលមានព្រះនាមថា  ព្រះសិខារេស្វរៈ ។ ហើយប្រាសាទនេះក៏ឧទ្និសថ្វាយដល់អាទិទេពផ្សេងៗក្នុងសាសនាព្រាហ្មណ៍ ។

៣. បេតិកកភ័ណ្ឌគឺជាសំណុំទីកន្លែង និងវត្ថុទាំងឡាយដែលគេបានរក្សាទុកឪ្យគង់វង្សព្រោះជាកេរ្ដិ៍ដំណែលពីដូនតាយើងល្អ ប្រណីតមានសារៈសំខាន់ៗផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្ដ ជាឧទាហរណ៍ ជាប្រភពជីវិត និងជាសំណុំគំនិតមិនអាចជំនួសបាន ។ វត្ថុទាំងនោះជាក់លាក់របស់យើងដែលបានប្រាប់ពីចំណេះដឹង កិរិយាមាយាទ និងអត្តសញ្ញាណរបស់មនុស្ស ។ ​បេតិភ័ណ្ឌមានពីរធំៗគឺ​ ៖

បេតិកភ័ណ្ឌវប្បធម៌មានពីរគឺ ៖

• បេតិកភ័ណ្ឌវប្បធម៌រូបី​ ឧទាហរណ៍ ៖ វិមាន រមណីដ្ឋាន ប្រាសាទបុរាណ ...
• បេតិកភ័ណ្ឌវប្បធម៌អរូបី ឧទាហរណ៍ ៖ ប្រពៃណី ភាសា សិល្បៈ...

បេតិកភ័ណ្ឌធម្មជាតិ ឧទាហរណ៍ ទិដ្ឋភាព ឬសម្រស់ដែលកើតចេញពីធម្មជាតិ ដែលមានសោភ័ណ្ឌវិជ្ជា មានទីតាំងច្បាស់ដែលជាជំរកសត្វទាំងឡាយក្នុងទឹក ឬ លើគោកហើយមានតម្លៃជាសកល មានលក្ខណៈជាវិទ្យាសាស្រ្ដ ។

៤. សេ្ដចដែលបានបោះបង់ទីក្រុងអង្គរ គឺព្រះបាទពញាយ៉ាតនៅឆ្នាំ ១៤៣១-១៤៣៤ ។ ហើយមូលហេតុនៃការបោះបង់អង្គរគឺ ៖

• សង្រ្គាមឈ្លានពានសៀម
• ចំនួនប្រជាជនថយចុះ ដោយសារសៀមកៀរ
• ធម្មជាតិមិនអំណោយផល ( ដីអស់ជីជាតិ )
• ទីក្រុងជិតសៀមពេក ។ ហើយបានមកបោះបង់ទីក្រុងនៅឯទួលបាសាន ស្រីសឈរ ខេត្តកំពង់ចាម រួមភ្នំពេញ ។

៥. គេអាចដឹងសាសនា ប្រពៃណី ភូមិសាស្រ្ដ នាមសេ្ដច និងជីវភាពប្រជាជនខ្មែរក្នុងអតីតកាលតាមរយៈឯកសារដូចជា ៖

• សិលាចារិក
• ស្ថាននីយកំណាយប្រវតិ្តសាស្រ្ដ វត្ថុបុរាណ រូបចម្លាក់
• អក្សរសាស្រ្ដស្លឹករឹត
• ឯកសារប្រវត្តិសាស្រ្ដ
• ដំណាលនិទានតៗទៅ
• គម្ពីរ ។​