វិញ្ញាសាវប្បធម៌ទូទៅត្រៀមប្រឡងក្របខណ្ឌផ្ទៃក្នុងនិងសិស្សពូកែ (វិញ្ញាសាទី២០)

សំណួរ

១. ដូចម្តេចហៅថា សេរីភាព ?

២. ហេតុអ្វីបានជាមនុស្សត្រូវការសេរីភាព ?

៣. តើការប្រើសេរីភាពដោយខ្វះការទទួលខុសត្រូវនឹងនាំឱ្យមានផលអាក្រក់អ្វីខ្លះដល់មនុស្ស និងសង្គម ?

៤. តើមុខរបរសុចរិត និងមុខរបរទុច្ចរិតមានលក្ខណៈខុសគ្នាដូចម្តេចខ្លះ ? ចូរលើកឧទារណ៍បញ្ជាក់ ។

ចម្លើយ

១. សេរីភាព ជាអ្វីដែលមនុស្សគ្រប់រូបប្រាថ្នាចង់បានគ្រប់គ្នា ។

• សេចក្តីប្រកាសអំពីសិទ្ធិមនុស្សនៅឆ្នាំ ១៧៨៩ របស់ប្រទេសបារាំង បានឱ្យនិយមន័យសេរីភាព ថាជាអំណាចឬសិទ្ធិក្នុងការបំពេញសកម្មភាពអ្វីមួយ ដែលមិនឱ្យធ្វើខូចខាតដល់​ប្រយោជន៍អ្នកដទៃ ។
• បើតាមវចនានុក្រមខ្មែរ សេរីភាព មានន័យថាអំណាចដែលអាចធ្វើអ្វីបានតាមអំពើចិត្ត ប៉ុន្តែស្ថិតក្រោមច្បាប់ ។
• ឯលោកកាល់ម៉ាក់ បានពោលថា សេរីភាពគឺជាការទទួលស្គាល់ ការគោរពនិងការបំពេញដោយម៉ត់ចត់នូវតួនាទីនិងភារកិច្ចរបស់ខ្លួន ។
• ដូច្នេះសេរីភាព គឺជាអំណាចក្នុងការធ្វើអ្វីបាន កុំឱ្យតែប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិអ្នកដទៃ ។ តាមន័យនេះ សេរីភាពសម្គាល់បាននូវភាពធ្វើអ្វីៗ បានតាមចិត្តដោយគ្មានការបង្ខិតបង្ខំ ទោះបីក្នុងផ្លូវគំនិតក្តី ជំនឿក្តី និងសកម្មភាពបែបសព្វយ៉ាងក្តី អាចធ្វើបានតាមចិត្ត ឱ្យតែស្ថិតក្នុងក្របខ័ណ្ឌច្បាប់កំណត់ ។

២. បានជាមនុស្សយើងត្រូវការសេរីភាពព្រោះ ៖

• ចង់បង្ហាញពីឥស្សរភាពរបស់ខ្លួន ការបញ្ជាក់ឱ្យឃើញពីខ្លួនឯង
• ចង់បង្ហាញពីតម្លៃជាមនុស្ស
• ចង់ធ្វើអ្វីៗតាមឆន្ទៈរបស់ខ្លួន ដែលស្របទៅនឹងច្បាប់សង្គម
• សេរីភាព ជាឧបករណ៍ដ៏សំខាន់មួយក្នុងការប្រឆាំងនឹងការរំលោភសិទ្ធិ ។

៣. ការប្រើសេរីភាពដោយខ្វះការទទួលខុសត្រូវ នឹងនាំឱ្យមានផលអាក្រក់ដល់មនុស្ស និងសង្គមដូចជាអាចឱ្យមនុស្សប្រើប្រាស់សេរីភាពរបស់ខ្លួនហួសដែនច្បាប់កំណត់ដែលធ្វើឱ្យអ្នកនោះក្លាយជាមនុស្សដែលរំលោភច្បាប់កំណត់ដែលធ្វើឱ្យអ្នកនោះក្លាយជាមនុស្សដែលរំលោភច្បាប់ រំលោភសិទ្ធិអ្នកដទៃ និងធ្វើឱ្យសង្គមមានភាពអនាធិបតេយ្យ បក្សពួកនិយមនិងធ្វើឱ្យសង្គមគ្មានសន្តិសុខសេរីភាព ។

៤. នៅក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃមនុស្សម្នាក់ៗមានសកម្មភាពផ្សេងគ្នាដើម្បីប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិតទៅតាមចំណង់ចំណូលចិត្តសមត្ថភាពមុខរបរស្របច្បាប់និងសុចរិតត្រឹមត្រូវតែទន្ទឹមនឹងនោះក៏មានមនុស្សមួយចំនួនមិនមានជំនាញច្បាស់លាស់ ឬមានមុខរបរមិនសុចរិតឬជាមុខរបរមិនត្រឹមត្រូវ ដូចជារកស៊ីល្បែងភ្នាល់ ជួញដូរមនុស្ស ជួយញដូរគ្រឿងញៀនដែល ជាអំពើទុច្ចរិតផ្ទុយនិងច្បាប់សង្គម ។