​​​​​​​វិញ្ញាសាសិស្សពូកែផ្នែកអក្សសិល្ប៍ គណិតវិទ្យា និងរូបវិទ្យា សម័យប្រឡង ២២.កុម្ភៈ.២០១៤ ថ្នាក់ទី១២ (ខេត្តកណ្តាល)

វិញ្ញាសាសិស្សពូកែផ្នែកអក្សសិល្ប៍ គណិតវិទ្យា និងរូបវិទ្យា

សម័យប្រឡង ២២.កុម្ភៈ.២០១៤

ថ្នាក់ទី១២ (ខេត្តកណ្តាល)

១.តើអ្នកណានិពន្ធបទចម្រៀងគោរពទង់ជាតិខ្មែរ? ចែកចេញជាប៉ុន្មានផ្នែក? តើផ្នែកនីមួយៗមានខ្លឹមសារដូចម្តេចខ្លះ?

២.តើបុត្រត្រូវមានវិន័យនិងឥរិយាបថដូចម្តេចខ្លះចំពោះគ្រួសារ?

៣.តើសីលធម៌មានន័យដូចម្តេច? ក្នុងការរស់នៅមនុស្សត្រូវប្រកាន់សីលធម៌ប៉ុន្មានយ៉ាង? អ្វីខ្លះ?

៤.តើថ្ងៃទី១៤ ខែ កុម្ភៈ ប្រជាជននៅលើពិភពលោកប្រារព្ធពិធីបុណ្យអ្វី? តើបុណ្យនោះមានន័យដូចម្តេច? ចូរបង្ហាញពីប្រវត្តិបុណ្យនេះ? មួលហេតុអ្វីបានជារាដ្ធាភិបាលខ្មែរយើងតែងរំលឹកដល់ យុវជនឱ្យមានការប្រុងប្រយ័ត្នពេលថ្ងៃនោះជិតមកដល់? តើសេចក្តីក្រើនរំលឹកនោះមានអត្ថប្រយោជន៍ដូចម្តេចខ្លះ?

៥.តើសម្បត្តិវប្បធម៌ខ្មែរមានប៉ុន្មានប្រភេទ? ចូររៀបរាប់ពីសម្បត្តិវប្បធម៌ទាំងនោះ? តើសម្បត្តិវប្បធម៌​ ខ្មែរបានរួមចំណែកអភិវឌ្ឃន៍ប្រទេសជាតិដូចម្តេចខ្លះ? ក្នុងនាមប្អូនជាពលរដ្ធខ្មែរ តើត្រូវធ្វើដូចម្តេចចំពោះសម្បតិ្តវប្បធម៌ទាំងនោះ?

៦.តើពាក្យចាស់ដែលលើកឡើងថា “បើដើរឱ្យមានបី បើស្រដីឱ្យមានបួន” មានន័យដូចម្តេច? ចូរពន្យល់ឱ្យបានច្បាស់លាស់។

ចម្លើយ

១.បទចម្រៀងគោរពទង់ជាតិនិពន្ធដោយសម្តេចសង្ឃ ជួន ណាត។ បទចម្រៀងនេះចែកចេញជាបីវគ្គគឺ៖

• វគ្គទី១៖ ការបួងសួងដល់ទេត្តា សូមជួយថែរក្សាព្រះមហាក្សត្រខ្មែរប្រកបដោយបារមីខ្លាំងក្លា មានទពិធ រាជធម៌ដែលបានដឹកនាំកសាងប្រាសាទអង្គរវត្តនិងគ្រប់គ្រងផែនដីតាំងពីបុរាណមកដោយរុងរឿង។
• វគ្គទី២៖ ប្រសាទថ្មនៅកណ្តាលព្រៃធ្វើឱ្យយើងស្រមៃឃើញសម័យមហានគររុងរឿង។ ជនជាតិខ្មែរមានជំហរ រឹងមាំដូចថ្ម បានធានាភ័ព្វព្រេងសំណាងរបស់កម្ពុជា។
• វគ្គទី៣៖ ការរំលឹកគុណព្រះពុទ្ធសាសនានៅគ្រប់ទីវត្តអារាមដែលជួយឱ្យប្រទេសខ្មែរក្លាយជាមហានគរតាំងពីសម័យដូនតារៀងរហូតមក បើយើងជឿជាក់ននិងប្រតិ្តបត្តិតាមដូនតា យើងនឹងថ្កុំថ្កើង រុងរឿងដូចសម័យមហានគរ។

២.បុត្រត្រូវមានវិន័យនិងឥរិយាបថចំពោះគ្រួសារដូចជា៖

• ត្រូវចេះគោរពស្រលាញ់និងស្តាប់តាមដំបូន្មានឪពុកម្តាយ
• ត្រូវខិតខំរៀនសូត្រឱ្យមានចំណេះដឹងជ្រៅជ្រះ
• ត្រូវធ្វើខ្លួនជាកូនល្អ​ ប្រកបដោយសមត្ថភាពស័ក្តិសមជាសសរទ្រូងនៃគ្រួសារ
• មានអត្តចរឹកនិងសីលធម៌រស់នៅល្អផូរផង់
• ចេះជួយចែករំលែកកិច្ចការឪពុកម្តាយពិបាកចិត្តឬអាប់កិត្តិយស
• មានសាមគ្គីភាពរឹងមាំក្នុងសមាជិគ្រួសារ
• មិនបង្កទំនាស់ដោយហិង្សាដែលនាំឱ្យខូចអនាគត់ខ្លួន និងគ្រួសារ

៣.សីលធម៌មានន័យថា “ដំណើរប្រព្រឹត្តទៅដោយសេចក្តីល្អ វៀរចាកនូវអំពើអាក្រក់ផងទាំងឡាយ ឬធម៌នៃ សេចក្តីទូន្មានដែលនាំឱ្យប្រព្រឹត្តចេញចាកពីអំពើបាប។

ក្នុងការរស់នៅមនុស្សត្រូវប្រកាន់នូវសីលធម៌៥យ៉ាងគឺ៖

• ការមិនបៀតបៀនជីវិតអ្នកដទៃ (គោរពសិទ្ធិគ្នាទៅវិញទៅមក ឱ្យតម្លៃទៅលើជីវិត)
• មិននិយាយភូតកុហកដែលនាំឱ្យអ្នកដទៃក្តៅក្រហាយ ឬខូចខាតប្រយោជន៍ដោយសារខ្លួន
• មិនប្រព្រឹត្តអំពើអានាចារដែលនាំឱ្យប៉ះដល់ទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីល្អរបស់ជាតិ
• មិនកិបកេងប្រវ័ញ្ចឬលូចឆក់ប្លន់ទ្រព្យសម្បត្តិអ្នកដទៃ(ប្រកាន់សច្ចធម៌)
• មានភាពស្មោះត្រង់ចំពោះជាតិ គោរពស្រឡាញ់ទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីជាតិនិងច្បាប់សង្គម។

៤.ថ្ងៃទី ១៤ ខែ កុម្ភៈ ប្រជាជននៅលើពិភពលោក ប្រារព្ធបុណ្យនៃសេចក្តីស្រឡាញ់។

ក.បុណ្យមានន័យថា ជាការបង្ហាញនូវសេចក្តីស្រឡាញ់ចំពោះ ឪពុកម្តាយ ជីដូនជីតា មិត្តភក្តិ ឬអាណាព្យាបាល ភរិយានិងជាថ្ងៃដែលមនុស្សគ្រប់រូបសម្តែងនូវទឹកចិត្តភក្តីភាពចំពោះអ្នកដែលជាទីស្រឡាញ់របស់ខ្លួន។

ខ.ប្រវត្តិនៃបុណ្យនៃសេចក្តីស្រឡាញ់

នៅថ្ងៃទី ១៤ ខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ ២៦៩ នៃគ្រិស្តសករាជ មានជនជាតិរ៉ូម៉ាំងម្នាក់ឈ្មោះវ៉ាឡង់ទីន គាត់បានបាត់បង់ជីវិតដោយសារការប្រឆាំងដាច់ខាតមិនលះប៉ងគ្រិស្តសាសនា។ បន្ទាប់មកគេបានថ្ងៃ ១៤ ខែ កុម្ភៈ គឺជាថ្ងៃគោរពវិញ្ញាណក្ខ័ន្ធរបស់លោក វ៉ាឡង់ទីន ដែលជាលោកអាចារ្យនៃគ្រិស្តដែលរស់នៅទីក្រុងរ៉ូម នៅក្នុង ស.វទី៣នៃគ.ស។ នៅគ្រានោះផលដែរលោកអាចារ្យ វ៉ាឡង់ទីន គឺជាអ្នកផ្សំនិងរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ឱ្យក្មេងប្រុសដែលមិនចង់ធ្វើជាទាហានដើម្បីបំរើជាតិ។ ដោយមូលហេតុអស់ទាំងនេះហើយ ទើបលោក វ៉ាឡង់ទីន បានសំរេចចិត្តធ្វើជាអាចារ្យដើម្បីរៀបចំពីធីរៀបការជាសំងាត់ឱ្យក្មេងកំលោះទាំងអស់នោះ។ លុះក្រោយមកការលូចលាក់រៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍បែបនេះ ត្រូវបានអាជ្ញាធរនៅទីតាំងដឹង ហើយក៏ចាប់ខ្លួនលោក វ៉ាឡង់ទីន ទៅដាក់គុករហូតដល់ស្លាប់នាថ្ងៃទី ១៤ ខែ កុម្ភៈ។ ក្រោយមកនៅរៀងរាល់ថ្ងៃទិ​១៤ ខែ កុម្ភៈ បានរៀបចំឧទ្ទិសទិវានៃសេចក្តិស្រលាញ់សម្រាប់មនុស្សគ្រប់រួបនៅថ្ងៃទី ១៤ កុម្ភៈ ត្រូវបានកំណត់ដើម្បីផ្ញើពាក្យកាព្យនិងជូនបាច់ផ្កាដល់មនុស្សជាទីស្រលាញ់សម្រាប់មនុស្សគ្រប់រូប។ នៅថ្ងៃទី ១៤ កុម្ភៈ ត្រូវបានកំណត់ដើម្បីផ្ញើរពាក្យកាព្យនិងជូនបាច់ផ្កាដល់មនុស្សជាទីស្រលាញ់របស់គេ។

គ.បានជារាជរដ្ធាភិបាលខ្មែរយើង តែងតែរំលឹកដល់យុវជនឱ្យមានការប្រុងប្រយ័ត្នពេលថ្ងៃនោះជិតមកដល់ព្រោះ៖

• មានយុវជនមួយចំនួនប្រព្រឹត្តអំពើមិនគប្បី ប៉ះពាល់ប្រពៃណី ទំនៀមទំលាប់ល្អរបស់ជាតិយើង
• កុំឱ្យយុវជនយល់ច្រលាំចំពោះថ្ងៃបុណ្យនេះហើយទោប្រព្រឹត្តអំពើមិនល្អផ្សេងៗ
• ចង់បង្ហាញយុវជនទាំងអស់ថា បុណ្យនេះមិនមែនជាបុណ្យប្រពៃណីជាតិខ្មែរទេ
• កុំឱ្យយុវជនខ្មែរយកថ្ងៃបុណ្យនេះទោប្រព្រឹត្តអំពើពាលាអាវាសែនាំឱ្យបាត់បង់តម្លៃនិងសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់ជាតិ

ឃ.អត្ថប្រយោជន៍នៃសេចក្តីស្រលាញ់ក្រើបរំលឹក៖

• ទប់ស្កាត់យុវជនមួយចំនួនដែលយកថ្ងៃបុណ្យនេះប្រើក្នុងទំនាក់ទំនងផ្លូវភេទដែលជាទង្វើរខុសឆ្គង
• រក្សាបាននូវទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីល្អផូរផង់របស់ជាតិខ្មែរ
• ធ្វើឱ្យយុវជនខ្មែរចេះភ្ញាក់រលឹករយល់ច្បាស់ពីអត្ថន័យរបស់បុណ្យនៃសេចក្តិស្រលាញ់មនុស្សជាតិទូទៅ តាមរយៈការចូលលរួមសកម្មភាពមនុស្សធម៌ក្នុងសង្គម។

៥.សម្បតិ្តរប្បធម៌ខ្មែរមានពីប្រភេទគឺ សម្បត្តិរប្បធម៌ធម្មជាតិ និងសម្បត្តិរប្បធម៌លទ្ធកម្ម។

• សម្បត្តិវប្បធម៌ធម្មជាតិមាន៖ ទឹក ដី ភ្នំ ព្រៃព្រឹក្សា សមុទ្រ ទន្លេ រ៉ែ មនុស្ស។
• សម្បត្តិវប្បធម៌លទ្ធកម្មមាន៖ ប្រាសាទបុរាណ វត្តអារាម គម្ពីរក្បូនខ្នាត អក្សរសាស្ត្រ សិល្បៈសាសនា ប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់...

ក.សម្បត្តិរប្បធម៌ខ្មែរបានចូលរួមចំណែកអភិវឌ្ឃន៍ប្រទេសជាតិដូចតទៅ៖

• បង្ហាញពីភាពរុងរឿងនៃសិល្បៈវប្បធម៌ជាតិខ្មែរ
• ទាក់ទាញភ្ញៀវទេចរណ៍ឱ្យចូលរួមទស្សនាប្រទេសកម្ពុជា
• ទទួលបានរូបិយប័ណ្ណយ៉ាងច្រើនពីភ្ញៀវវទេសចរណ៍ដើម្បីរក្សាកំណើរថវិកាជាតិ
• ទាញយកផលពីធម្មជាតិមកកែច្នៃដើម្បីបម្រើសេចក្តីត្រូវការក្នុងស្រុក និងនាំយកទៅលក់បរទេស
• ជួយលើស្ទួយជីវភាពប្រជាជនឱ្យសម្បូរធូរធារនិងមានសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ។

ខ.ចំពោះសម្បតិ្តវប្បធម៌ទាំងនោះក្នុងនាមខ្ញុំជាពលរដ្ធខ្មែរខ្ញុំត្រូវថែរក្សាសម្បត្តិវប្បធម៌ទាំងនោះឱ្យគង់វង្សដោយ៖

• ខិតខំកសាងសមិទ្ធផលដែលមានលក្ខណៈជាខ្មែរឱ្យបានច្រើន។
• បណ្តុះគំនិតស្នេហាជាតិ ការពារទឹកដី និងសម្បត្តិធម្មជាតិ
• ផ្សព្វផ្សាយបន្តដល់មនុស្សជំនាន់ក្រោយឱ្យស្គាល់ពីអត្ថប្រយោជន៍នៃសម្បត្តិវប្បធម៌
• ទប់ស្កាត់ការបំផ្លិចបំផ្លាញនិងផ្តន្ទាទោសដល់ជនល្មើស
• បង្កើតក្រុមអភិរក្សនិងពង្រឹងគោលជំហរឱ្យបានម៉ឹងម៉ាត់និងបញ្ចៀសសង្គ្រាមគ្រប់បែបយ៉ាង
• ជួសជុល និងកែលំអនូវកេតនភ័ណ្ឌដែលទ្រុឌទ្រោម
• សិក្សាស្វែងយល់ឱ្យបាស៊ីជំរៅនូវទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីខ្មែរ
• គោរពនូវទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីឱ្យបានល្អ។

៦.ពាក្យ “ដើរឱ្យមានបី ស្រដីឱ្យមានបួន”

• ពាក្យចាស់ដែលោកបានពោលទូន្មានកូនចៅមកនេះ មានពិតជាក់ស្តែងក្នុងលំអាននៃការងារផ្សេងៗដើម្បីកុំឱ្យមានការថ្លោះធ្លោយ។

ក.ពាក្យ “ដើរឱ្យមានបី” ជាចំនួនអ្នករួមដំណើរដាច់ឆ្ងាយពីមនុស្សម្នា ដើម្បីអាចយកអាសាគ្នាក្នុងគ្រាមានអាសន្ន។ មានន័យថា ដើរគ្នាបីនាក់បើម្នាក់មានគ្រោះថ្នាក់អ្វីមួយ នៅមានពីរនាក់ទៀតជួយយកនាំមកផ្ទះ។ ប៉ុន្តែបើទៅជាមួយគ្នាហើយមានការទាស់ទែងគ្នានោះ ក៏មានម្នាក់ជួយសំរុះសំរួលឱ្យបានស្រួលនឹងគ្នាដែរ។

ការដឹកនាំប្រទេសក៏គេត្រូវបែងចែកអំណាចជាបីដែរ ដើម្បីឱ្យប្រទេសជាតិមានការរីកចំរៀនជៀនលឿន គឺអំណាចនីតិប្រតិបត្តិ អំណាចនីតិបញ្ញាតិ្ត និងអំណាចតុលាការ ហើយអំណាចទាំងបីត្រូវមានទំនាក់ទំនងគ្នាជានិច្ច។

ខ.ពាក្យ “ស្រដីឱ្យមានបួន” គឺក្នុងការនិយាយស្តីគ្មាននរណាម្នាក់និយាយចេញទៅហើយសុទ្ធត្រឹមត្រូវទាំងអស់នោះទេ គឺវាអាមានពាក្យសំដីខ្លះប៉ះពាល់អារម្មណ៍អ្នកដទៃឬនិយាយដោយប្រើពាក្យអសុរសនោះវានាំឱ្យកើតទំនាស់រវាងគ្នានិងគ្នា។ ដូចនេះ ក្នុងការនិយាយស្តីយើងត្រូវប្រកបដោយអង្គ៤៖

• សីល៖ ការនិយាយប្រកបដោយកាយោគយល់អធ្យស្រ័យគ្នាមានចិត្តូទូលាយរាប់រកគ្នា
• ទាន៖ និយាយដោយប្រកាន់ចិត្តមនុស្សធម៌ អនុគ្រោះដល់គ្នាទៅវិញទៅមក
• ភាវនា៖ ការនិយាយដោយមានសេចក្តីប្រាកដក្នុងចិត្តថា មិននិយាយកុហកភូតភរ
• អធិដ្ធាន៖ និយាយយ៉ាងណាត្រូវធ្វើយ៉ាងនោះ។

ការបញ្ចេញវាចាប្រកបដោយធម៌បួនយ៉ាងនេះ វាមិនមានធ្វើឱ្យអ្នកដទៃមានការមួរហ្មងក្នុងចិត្តដែលនាំអោយកើត ជាទំនាស់អ្វីឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញថែមទាំងនាំឱ្យយើងចេះស្រលាញ់រាប់អានគ្នានិងធ្វើដំណើរជាមួយគ្នាបានសុខសប្បាយប្រកបដោយជោគជ័យទៀតផង។