វិញ្ញាសាវប្បធម៌ទូទៅត្រៀមប្រឡងក្របខណ្ឌផ្ទៃក្នុងនិងសិស្សពូកែ (វិញ្ញាសាទី២៣)

សំណួរ

១. តើការប្រកាន់ចិត្តសន្តោសនាំមកផលប្រយោជន៍អ្វីខ្លះដល់ខ្លួនឯងគ្រួសារ និងសង្គម ?

២. តើការអធ្យាស្រ័យនិងការសន្តោសមានន័យដូចម្តេច ?

៣. តើមនុស្សដែលចេះប្រកាន់ធម៌សន្តោសជាមនុស្សបែបណា ?

៤. តើអ្វីទៅជាធម៌សន្តោស ?

៥. ដូចម្តេចហៅថា សុចរិតធម៌ ?

ចម្លើយ

១. ការប្រកាន់ធម៌អធ្យាស្រ័យ និងធម៌សន្តោស គឺនាំមកនូវផលប្រយោជន៍ដល់ខ្លួនឯង គ្រួសារ និងសង្គម ៖

• ធ្វើឱ្យយើងត្រេកអរពេញចិត្ត នឹងសម្បត្តិខ្លួនមាននិងសម្បត្តិដែលរកបានមកដោយសុចរិត
• ធ្វើឱ្យយើងចេះគិតមើលថា សម្បត្តិណាដែលគួរត្រេកអរនិងសម្បត្តិណាដែលមិនគួរត្រេកអរ
• ធ្វើឱ្យយើងមានចិត្តស្ងប់ដោយគ្មានវិប្បដិសារី
• ធ្វើឱ្យយើងអាចកាត់បន្ថយសត្រូវ និងបង្កើតមិត្ត
• មានឈ្មោះថា ជាអ្នកបានធ្វើប្រយោជន៍ឱ្យដល់ខ្លួនផងនិងដល់សង្គមផង
• អាចធ្វើឱ្យយើងមានសេចក្តីស្ងប់ក្នុងចិត្ត មិនមួម៉ៅហើយក៏អាចធ្វើឱ្យអ្នកដទៃ ដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងយើងក៏បានសេចក្តីសុខដែរ ។ ជាពិសេសត្រូវគ្រួសារជួបនឹងសុភមង្គល សុខដុមរមនា ហើយសង្គមជាតិក៏មានការរីកចម្រើនដែរ ។

២. ការអធ្យាស្រ័យ បូក ការសន្តោស

• ការអធ្យាស្រ័យ គឺការគោរពគ្នា យោយល់ ការអត់ឳនគា្នតាមរយៈយល់ចិត្តគ្នាទេ វិញទៅមកទាំងកាយ វាចាទាំងចិត្ត
• ការសន្តោស ជាធម៌ដែលមនុស្សគ្រប់រូប គ្រប់វណ្ណៈប្រតិបត្តិបាន ដើម្បីឈានទៅរកសុខសន្តិភាពនិងការអភិវឌ្ឍដល់មនុស្សគ្រប់រូប ។ ការអធ្យាស្រ័យ និងការសន្តោស គឺជាគុណធម៌ឧត្តមដែលមនុស្សគ្រប់រូបត្រូវប្រកាន់យកទុកជាមាគ៌ាដ៏ប្រសើរឆ្ពោះទៅរកសេចក្តីសុខក្នុង ការរស់នៅ ។ ការអធ្យាស្រ័យ ការសន្តោស គឺការបន្ទន់ចិត្ត និងមិនប្រកាន់ទោសចំពោះខ្លួនឯងផងចំពោះអ្នកដទៃផង ។

៣. មនុស្សដែលប្រកាន់ធម៌សន្តោស គឺមនុស្សនោះដែល ៖

• ចេះស្វែងរកទ្រព្យក្នុងផ្លូវល្អ
• មានការព្យាយាមខិតខំរកទ្រព្យ
• ចេះគ្រប់គ្រងរក្សាទ្រព្យ
• ចេះស្គាល់ប្រមាណក្នុងការចាយវាយ ។

៤. ធម៌សន្តោស គឺការត្រេកអរពេញចិត្ត នឹងទ្រព្យដែលជារបស់ខ្លួនមាន ទ្រព្យដែលខ្លួនរកបាននឹងទ្រព្យ ដែលគួរដល់ខ្លួន ។ ការលួចប្លន់ ឬការធ្វើចោរកម្មទាំងឡាយដែលមានសព្វថ្ងៃនេះ ក៏ព្រោះតែមានមនុស្សគ្មានធម៌សន្តោសនេះឯង ។

៥. សុចរិតធម៌ មានន័យថា ការប្រព្រឹត្តល្អ ការប្រព្រឹត្តដោយស្មោះត្រង់ ការប្រព្រឹត្តដោយបរិសុទ្ធ និងត្រឹមត្រូវ បរិសុទ្ធស្របតាមច្បាប់ សីលធម៌ និងទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីច្បាប់របស់សង្គម ។ សុចរិតធម៌ សំដៅលើការប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការប្រព្រឹត្តត្រឹមត្រូវ ឬការប្រកបមុខរបរចិញ្ចឹមជីវិតដោយបរិសុទ្ធតាមគន្លងធម៌ស្រប តាមច្បាប់របស់សង្គមហើយមិនធ្វើឱ្យអ្បកដទៃរងការឈឺចាប់ ការខូចខាតផលប្រយោជន៍ ពេលវវេលា ឬទទួលរងគ្រោះថ្នាក់ដោយ សារតែទង្វើ និងមុខរបររបស់ខ្មែរ ។