សំណួរ
១. តើកត្តាអ្វីខ្លះ ដែលបណ្តាលឱ្យកើតមានអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ ?
២. តើប្រភេទ ឬទម្រង់នៃអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារមានដូចម្តេចខ្លះ ? ប្រសិនបើមានអំពើហិង្សាបែបនេះតើអ្នកអាចរកនរណាខ្លះមកជួយអន្តរាគមន៍ ?
៣. តើអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារនាំមកនូវផលវិបាកអ្វីខ្លះ ចំពោះសាមីគ្រួសារ និងសង្គមជាតិ ? ដើម្បីកាត់បន្ថយអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ តើយើងត្រូវធ្វើដូចម្តេចខ្លះ ?
៤. តើការអប់រំសីលធម៌ ពលរដ្ឋ នៅក្នុងសាលារៀនផ្តល់នូវសារៈសំខាន់អ្វីខ្លះ ?
ចម្លើយ
១. កត្តាដែលបណ្តាលឱ្យកើតមានអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារគឺ ៖
ក. កត្តាផ្ទាល់ខ្លួន ឬ កត្តាបុគ្គល
- អត្តចរិតពីកំណើត ៖ កាចសាហាវ ,យង់ឃ្នង , ក្រេវក្រោធ ប្រចណ្ឌ័
- អវិជ្ជាគ្មានចំណេះដឹង ៖ ល្ងង់ យល់សថាខ្លៅ មិនចេះពិចារណា គំនិតទុទិដ្ឋិនិយម
- ចូលចិត្តសេព្វគ្រឿងស្រវឹង ៖ ផឹកស្រា ,ស្រវឹងភ្លេចភ្លាំង ស្មារតីប្តូរចរិតស្លូតមកកាច
- ចូកចិត្តប្រព្រឹត្តសារជាតិគ្រឿងញៀន ៖ បាត់បង់ស្មារតីទប់អារម្មណ៍មិនបាន
- ចូលចិត្តលេងល្បែងស៊ីសង ៖ ពេលចាញ់មួរម៉ៅក្តៅ ក្រហាយតប់ប្រម៉ល់
- ការរើសអើង ៖ ទស្សនៈផ្ទុយគ្នា ប្រកាន់យល់ថាគេមិនដល់ខ្លួន
- ចាញ់បោកគេ ៖ ចាញ់បោកមិត្តភ័ក្រ្តធ្វើអំពើអបាយមុខ (ល្បែងស៊ីសង,ផឹកស្រាជ្រុលពេក, លេងស្រី )
- កិលេលតណ្ហា ៖ មមៃទៅលើការបម្រើផ្លូវភេទ
- ស្មារតី ៖ មិននឹងនរ មានរោគចិត្តអារម្មណ៍វើរវាយ ស្មុគស្មាញ
- នីកម្មភាព ៖ ត្រូវបណ្តេញចេញពីការងារ គ្មានប្រាក់ចំណូល
- អាពាហ៍ពិពាហ៍វ័យក្មេង នៅឆេវឆាវ, ប្រកាន់អស្មិមានមិនយល់ចិត្តគ្នា
- ជីវភាពគ្រួសារក្រីក្រ ៖ សមាជិកច្រើនចំណាយច្រើន ការរកប្រាក់មកផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារមិនគ្រប់
- កង្វះសីលធម៌
- ឥរិយាបថមិនសមរម្យ (ច្រង៉េង ច្រង៉ាង)
ខ. កត្តាសង្គម
- អសន្តិសុខ (ឆក់ ប្លន់ ចាប់ជម្រិត ) នាំឱ្យក្រីក្រ
- ស៊ីសំណូក ពុករលួយ (ខូចចិត្តមួម៉ៅ)
- គ្រោះទុរភិក្ស (រាំងស្ងួត ទឹកជំនន់ ព្យុះ) នាំឱ្យក្រីក្រ
- ការមិនគោរពប្រពៃណី (រត់តាមគ្នា ដោយមិនបានរៀបការបានត្រឹមត្រូវ) ។
២. ក. ទម្រង់ ឬប្រភេទនៃអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារមាន ៖
- ផ្លូវកាយ ៖ វាយដំ,ច្រធាក់, បង្ករបួសស្លាកស្នាម
- ផ្លូវចិត្ត ៖ បង្កការឈឺចាប់ ,បញ្ឈឺ, ផ្គើន ,មានរឹងតឹង, ជេរបញ្ចោរ , ដៀមដាម ,ប្រមាថ ,រើសអើង
- ផ្លូវសេដ្ឋកិច្ច ៖ វាយបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិ ,សម្ភារៈ ,លួចទ្រព្យសម្ភារៈរបស់របរក្នុងផ្ទះទៅលក់ ,បង្ខាំមិនឱ្យចេញទៅប្រកបមុខររបរ
- ផ្លូវភេទ បង្ខំចាប់រំលោភផ្លូវភេទ , មិនរវល់ផ្លូវភេទ សោះអង្គើយ ។
- សន្និដ្ឋាន ៖ អំពើហិង្សាធ្វើឱ្យសង្គមច្របូកច្របល់ បាត់សណ្តាប់ធ្នាប់ បង្កើនបញ្ហាស្មុគស្មាញដល់សង្គម ធ្វើឱ្យគ្រួសារបែកបាក់ លែងលះ កូនបាត់ភាពកក់ក្តៅចាកចេញពីគ្រួសារ គេចវេះសាលារៀន ខ្វះការអប់រំសេពគប់មិត្តខិលខូច ជាក្រុមក្មេងទំនើង បង្កចលាចលដល់សង្គម ។
ខ. អ្នកជួយអន្តរាគមន៍មាន ៖
- ឪពុកម្តាយ អាណាព្យាបាល ព្រឹទ្ធាចារ្យ និងមិត្តភក្តិ
- ក្រុមប្រឹក្សា ឃុំ សង្កាត់ (រដ្ឋអំនាច)
- គ្រូពេទ្យ
- ចៅក្រម ប៉ូលីស មេធាវី
- អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល
- ព្រះសង្ឃ ។ រួមមកអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារពុំមែនត្រឹមតែជាបញ្ហាផ្ទៃក្នុងគ្រួសារប៉ុណ្ណោះទេ ។ វាគឺជាបញ្ហាសង្គមដែលយើងត្រូវចូលរួមជួយដោះស្រាយ ។
៣. អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ នាំមកនូវផលវិបាកចំពោះសាមីគ្រួសារ និងសង្គមជាតិដូចតទៅ ៖
ក. ចំពោះសាមីគ្រួសារ
- ខាតបង់ប្រាក់កាសសម្រាប់ទិញថ្នាំព្យាបាលរបួសនិងថ្លៃសេវាព្យាបាល
- ខាតបង់ពេលវេលា
- ខាតបង់សម្ភារៈនានា
- បាត់បង់កិត្តិយស សេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្ស (អាម៉ាស)
- បាត់បង់ភាពសិ្នទ្ធិស្នាលនៅក្នុងគ្រួសារ
- បាត់បង់សមាជិកគ្រួសាររ (ព្រាត់ប្រាស់កូន ប្រពន្ធ ប្តី ឬសាច់ញាតិ)
- អាចបាត់បង់អាយុជីវិត ប្រសិនបើករណីធ្ងន់ធ្ងរ
- កូនខ្វះភាពកក់ក្តៅពីឪពុកម្តាយ ឬអាណាព្យាបាល
- ធ្វើអោយកូនខ្វះចំណេះដឹង (រៀនបានតិច ឬរៀនខ្សោយ)
- គ្រួសារគ្មានសុភមង្គល ។
ខ. ចំពោះសង្គមជាតិ
- បាត់នូវធនធានមនុស្ស
- ធ្វើអោយផសង្គមមានភាពអាម៉ាស
- អំពុលដល់រដ្ឋាភិបាលជួយដោះស្រាយបញ្ហាអស់ទាំងនោះ
- ធ្វើអោយប្រទេសជាតិមានការអភិវឌ្ឍយឺត ។ ដើម្បីជៀសវាងអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារមនុស្សម្នាក់ៗត្រូវ
- ចេះអត់ធ្មត់យោគយល់អធ្យាស្រ័យគ្នា តែបើកើតមានអំពើនេះ យើងត្រូវដើរចេញដើម្បីអោយកំហឹងបាន រសាយ ឬលេងកីឡាដើម្បីរំសាយ
- លើកទឹកចិត្តអោយមានសមភាព និងភាពស្មោះត្រង់ តម្លាភាពរវាងបុរស ស្រ្តី
- លើកទឹកចិត្តអោយស្រ្តីមានការទទួលខុសត្រូវ និងទទួលជោគជ័យក្នុងវិជ្ជាជីវៈ
- ផ្តល់សិទ្ធិទៅអោយស្រ្តីក្នុងការធ្វើផែនការ និងធ្វើសេចក្តីសម្រេចចិត្តដូចជា នយោបាយ សេដ្ឋកិច្ចវប្បធម៌
- ផ្តល់អោយស្រ្តីទទួលការអប់រំស្មើនឹងបុរស ដើម្បីបំពេញសេចក្តីត្រូវការសំខាន់ៗក្នុងការរស់នៅ ។
៤. ការអប់រំសីលធម៌ ពលរដ្ឋ នៅក្នុងសាលារៀន មានសារសំខាន់ណាស់ ព្រោះ យើងទាំងអស់គ្នាបានជ្រាបស្រាប់ហើយថា សព្វថ្ងៃនេះ សង្គមខ្មែរហាក់ដូចជាមិនសូវយកចិត្តទុកដាក់ដល់ការអភិវឌ្ឍខាងស្មារតី សីលធម៌និងមនុស្សធម៌ ។ មនុស្សមួយចំនួនគិតតែពីទ្រព្យសម្បត្តិនោះទ្រព្យសម្បត្តិនោះកើតឡើងក្នុងអំពើអសីលធម៌ក៏ដោយ ពោលគឺ គេអោយតម្លៃតែទៅលើភាពហឺហាខ្ពស់មុខខ្ពស់មាត់ សំរាប់ខ្លួន និងក្រុមគ្រួសារគេតែប៉ុណ្ណោះ ។ កត្តាទាំងនេះបណ្តាលមកពីចិត្តលោភ ។ ទោសៈមោហៈ ខ្វះសីលធម៌ ដែលគ្របសង្កត់លើខ្លួនគេធ្វើឱ្យពួកគេមើលពុំឃើញតម្លៃពិតរបស់សង្គម និងរបស់មនុស្សនៅលើពិភពផែនដីនេះ ។ អាស្រ័យហេតុដូចនេះហើយ ទើបយើងសង្កេតឃើញថា នៅក្នុងសង្គមជាតិយើងគេតែងជួបប្រទះនូវការកាប់សម្លាប់ និងសង្រ្គាមមិនឈប់ឈរដែលជារូបភាពធ្វើអោយសង្គមជាតិយើងអាប់ឳនកិត្តិយសពីមួយ ថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ។ ដើម្បីជួយចំណែកកាត់បន្ថយ ឬលប់បំបាត់នូវរាល់កត្តាអសកម្មនិង ទង្វើអសីលធម៌ទាំងឡាយដូចបានរៀបរាប់ត្រួសៗខាងលើ ការអប់រំសីលធម៌ ពលរដ្ឋនៅក្នុងសាលារៀនមានសារសំខាន់ខ្លាំងណាស់គឺ ៖
- អភិវឌ្ឍបុគ្គលិកលក្ខណៈរបស់កុមារ និងយុវជនអោយបានល្អប្រសើរ ចេះគោរពច្បាប់ ស្គាល់ពីតួនាទីរបស់ខ្លួនជាប្រជាពលរដ្ឋនាពេលអនាគតសាកសមជាទំពាំងស្នងឫស្សី និងជាសសរទ្រូងដ៏រឹងមាំរបស់ប្រទេសជាតិ ។
- អប់រំយុវជនអោយចេះយោគយល់គ្នា ស្គាល់តម្លៃសន្តិភាព ស្គាល់ន័យនៃជីវិតខាងផ្លូវលោក និងផ្លូវធម៌ ។
- អប់រំយុវជនឱ្យរៀនរស់នៅឱ្យបានសុខដុមរម្យនាជាមួយអ្នកដទៃនៅក្នុងសង្គមនោះបីមាននិន្នាការនយោបាយ សាសនា វប្បធម៌ផ្សេងពីគ្នាក៏ដោយ ។
- អប់រំយុវជនឱ្យចេះឈឺឆ្អាលចំពោះសង្គមក្នុងបំណងឱ្យសង្គមមនុស្សមានការអភិវឌ្ឍពីគ្រប់វិស័យ ទាំងផ្នែកស្មារតី និងសម្ភារៈ ។ ជាពិសេសទៅរៀនទៀតនោះត្រូវបំពេញតួនាទី ៖
- ស្គាល់ និងគោរពខ្លួនឯង និងអ្នកដទៃ
- ស្គាល់តម្លៃ សិទ្ធិ សេរីភាព ភាតរភាព សមភាពជាមូលដ្ឋានរបស់មនុស្ស
- ស្គាល់ពីជីវភាពពិត និងការវិវត្តរបស់សង្គម ។
- សរុបមក ទោះបីជាវិទ្យាសាស្រ្ត បច្ចេកទេសមានការរីកចម្រើនយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏មនុស្សមិនអាចរស់ដោយ គ្មានចំណេះដឹងជាពិសេសនូវមុខវិទ្យាសីលធម៌នេះបានឡើយ ។
