សំណួរ-ចម្លើយ រដ្ឋបាលទូទៅ មន្រ្តីរាជការស៊ីវិលនៃក្រសួងមហាផ្ទៃ (ភាគ២)

សំណួរ

៦- តើលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមានគោលការណ៍សំខាន់ៗអ្វីខ្លះ?

៧- ដូចម្តេចដែលហៅថាលិខិតរដ្ឋបាល ? ចែកចេញជាប៉ុន្មានប្រភេទ?

៨- តើកម្មវិធីកំណែទម្រង់សំខាន់ៗរបស់រដ្ឋាភិបាលមានអ្វីខ្លះ?

៩- ដូចម្តេចដែលហៅថានីតិរដ្ឋ?

១០- គោលការណ៍សំខាន់របស់នីតិរដ្ឋមានប៉ុន្មាន? អ្វីខ្លះ?

ចម្លើយ

៦- លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមានគោលការសំខាន់ៗដូចជា៖

• ពលរដ្ឋទាំងអស់មានសិទ្ធិស្មើគ្នាចំពោះមុខច្បាប់ និងការអប់រំ
• ពលរដ្ឋមានសិទ្ធិចូលរួមប្រជុំធ្វើបាតុកម្ម ឬបញ្ញត្តិដោយសន្តិវិធី
• ពលរដ្ឋគ្រប់រួមមានសេរីភាពក្នុងការនិយាយស្តីបង្កើតសមាគមន៍ និង ក្នុងជំនឿសាសនា
• ពលរដ្ឋមានសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិយោបល់ខ្លួនសេរីភាពសារព័ត៌មាន សេរីភាពការបោះពុម្ពផ្សាយ
• ការគ្រប់គ្រងត្រូវផ្អែកតាមច្បាប់ ដែលយកទៅអនុវត្តលើប្រជាពលរដ្ឋ រដ្ឋាភិបាល និស្ថាប័នរដ្ឋ
• សភានិងរដ្ឋាភិបាលត្រូវកើតឡើងដោយការបោះឆ្នោត ទៀងទាត់តាម កាលកំណត់
• ការបោះឆ្នោតត្រូវមានពហុគណៈបក្សនយោបាយចូលរួម និងបោះឆ្នោតដោយសេរីត្រឹមត្រូវយុត្តិធម៌
• ពលរដ្ឋមានសិទ្ធិបោះឆ្នោត និងឈរឈ្មោះជាតំណាងរាស្ត្រ
• អំណាចតុលាការត្រូវតែឯករាជ្យ ពោលគឺជម្រះក្តីឬកាត់ក្តីដោយ យុត្តិធម៌
• ដូច្នេះ កត្តាទាំងអស់ខាងលើនេះដែលធ្វើឱ្យលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរីកចម្រើនស្ទើរពាសពេញពិភពលោក ។

៧- លិខិតរដ្ឋបាល គឺជាសំបុត្រស្នាមឬជាអត្ថបទដែលត្រូវបានធ្វើឡើងជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ ដើម្បីទំនាក់ទំនងកិច្ចការប្រចាំថ្ងៃរបស់រដ្ឋបាល។ នៅក្នុងការអនុវត្តន៍ យើងអាចធ្វើចំណាត់ថ្នាក់នៃលិខិតរដ្ឋបាលជាពីរប្រភេទ គឺលិខិតរដ្ឋបាល សាមញ្ញ និងលិខិតរដ្ឋបាលមានលក្ខណៈជាច្បាប់ ។

៨- កម្មវិធីកំណែទម្រង់សំខាន់ៗរបស់រដ្ឋាភិបាលមាន៖

• កំណែទម្រង់វិមជ្ឈការ និងវិសហមជ្ឈការ
• កំណែទម្រង់ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ
• កំណែទម្រង់រដ្ឋបាលសាធារណៈ ។

៩- នីតិរដ្ឋ គឺជារដ្ឋដែលគ្រប់គ្រងដោយច្បាប់ក្នុងការបំពេញសកម្មភាពរបស់ខ្លួន ការពារសិទ្ធិសេរីភាព តម្លៃរបស់បុគ្គល ហើយអំណាចរបស់រដ្ឋកើតចេញពីឆន្ទៈរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ(ច្បាប់ត្រូវសុក្រឹត និងយុត្តិធម៌ )។

១០- គោលការណ៍សំខាន់របស់នីតិរដ្ឋមាន ៤ ចំណុចក្នុងនោះរួមមាន ៖

• រដ្ឋាភិបាលទាំងមូល ស្ថាប័នរដ្ឋ ស្ថាប័នឯកជន រូបវន្តបុគ្គល និងគ្រប់អ្វី ទាំងអស់នៅក្នុងសង្គមត្រូវតែស្ថិតនៅក្រោមច្បាប់ទាំងអស់គ្នា ពោលគឺ គ្មានបុគ្គលណាមួយនៅលើច្បាប់ឡើយ
• ច្បាប់ត្រូវតែចែងច្បាស់លាស់បម្រើផលប្រយោជន៍ទូទៅ មិនមែនសម្រាប់បុគ្គលណាមួយ ឬក្រុមណាមួយជាពិសេសនោះទេ ហើយមិនប្រែប្រួលនោះទេ គឺយុត្តិធម៌អាចការពារសិទ្ធិគ្រប់បុគ្គលទាំងអស់
• ច្បាប់ត្រូវតែអនុម័តដោយតំណាងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ គឺមានរដ្ឋសភានិងព្រឹទ្ធសភាជាដើម ហើយត្រូវតែយកទៅអនុវត្តន៍ដោយប្រសិទ្ធភាព និងតម្លាភាព
• យុត្តិធម៌ត្រូវតែផ្តល់ទៅឱ្យសមាជិកសង្គមដូចគ្នាៗ ទាន់ពេលប្រកបដោយជីវះ មិនមែនអាស្រ័យលើមនុស្សម្នាក់ឬមួយក្រុមនោះទេ ។

តភាគ