វិញ្ញាសាផែនដី ប្រឡងសញ្ញាបត្រមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ ចំណេះទូទៅ និងបំពេញវិជ្ជា ( វិញ្ញាសារទី៦ )

សំនួរ

១. ដូចម្តេចដែលហៅថា​ សំណឹក ? ចូររាប់ឈ្មោះភ្នាក់ងារ សំណឹកសំខាន់ៗនៅលើផ្ទៃផែនដីឲ្យបានចំនួន ៦ ។

២. តើរយៈពេល​រ​ង្វិលជុំរបស់ភពណាមួយឆាប់ជាងគេ និងភពណាមួយយូរជាងគេ ?​ ហេតុអ្វី​ ?

៣. តើគេសម្គាល់រ៉ែតាមរយៈអត្តសញ្ញាណអ្វីខ្លះ ? តើរ៉ែលោហៈនិងរ៉ែអលោហៈខុសគ្នាដូចម្តេច ?

៤. គេសង្កេតឃើញទីតាំងព្រះអាទិត្យម្តងនៅខាងជើង ម្តងនៅខាងត្បូង ។ តើបណ្តាលមកពីមូលហេតអ្វីខ្លះ ?

៥. ដូចម្តេចដែលហៅថា បាតុភុតសូរ្យគ្រាស និងចន្ទគ្រាស ?

ចម្លើយ

១. សំណឹកគឺជា កម្លាំងធម្មជាតិដែលធ្វើឲ្យសិលា ឬដិពុកផុយហើយផ្លាស់ទីពីកន្លែងមួយទៅកន្លែងមួយដោយសារខ្យល់ទឹកហូរ ផែនដីទឹកកក រលក ....។

ភ្នាក់ងារសំណឹកសំខាន់ៗនៅលើផ្ទៃផែនដីទាំង៦គឺ ៖

• ព្រះអាទិត្យ
• ទឹកហូរ
• ទឹកកក
• កំណក
• ទឹកភ្លៀង
• ខ្យល់  ។

២. រយៈពេលរង្វិលជុំរបស់ភពពុធគឺឆាប់ជាងគេព្រោះភពនេះនៅជិតព្រះអាទិត្យជាងគេ នាំឲ្យគន្លងជុំវិញព្រះអាទិត្យ​របស់តូច ដោយប្រើរយៈពេល ៨៨ថ្ងៃដើម្បីវិលបានមយយជុំព្រះអាទិត្យ ។  រយៈពេលរង្វិលជុំរបស់ភពណិបទូន គឺយូរជាងគេព្រោះភពនវស្ថិតនៅឆ្ងាយពីព្រះអាទិត្យជាងគេ នាំឲ្យវាមានគន្លងជុំវិញព្រះអាទិត្យធំ ដោយប្រើរយៈ ១៦៣ឆ្នាំ ២៦៥ថ្ងៃផែនដីដើម្បីវិលបានមួយជុំព្រះអាទិត្យ ។

៣​. គេសម្គាល់រ៉ែតាមរយៈអត្តសញ្ញាណដូច​ ជាពណ៌ ស្នាមពណ៌​ផ្លេកលោហៈ ដង់ស៊ីតេ ភាពរឹង ប្រព័ន្ធគ្រាប់ក្រាម ស្នាមប្រេះនិងបំណែក ។

រ៉ែលោហៈ និងរ៉ែអលោហៈខុសគ្នាដូចតទៅ ៖

• រ៉ែលោហៈ មានផ្លេកលោហៈ ចម្លងកម្តៅនិងអគ្គិសនីបានល្អ អាចផែបាន និងរហូតជាលួស​បាន ។
• រ៉ែអលោហៈ គ្មានផ្លេកលោហៈ ចម្លងកម្តៅនិងអគ្គិសនីមិនបានល្អះមិនអាចផែបាន​និងមិនអាចហូតជាលូសបាន ។

៤, គេសង្កេតឃើញទីតាំងព្រះអាទិត្យម្តងនៅខាងជើង ម្តងនៅខាងត្បូង ។ មូលហេតុនេះបណ្តាលមកពី ៖ ផែនដីរាងមូល អក្ស័ររបស់ផែនដិទ្រេត និងចលនារបស់ផែដីជុំវិញព្រះអាទិត្យ ។

៥. បាតុភូតសូ​រ្យគ្រាសគឺជា បាតុភូតដែលកើតឡើង​នៅពេលព្រះចន្ទស្ថិតនៅចន្លោះភពផែនដី និងព្រះអាទិត្យហើយស្រមោលរបស់ព្រះចន្ទចោលមកលើផ្នែកណាមួយនៃភពផែនដី ។ ចន្ទគ្រាសគឺជា បាតុភូតដែលកើតឡើងនៅពេលផែនដីស្ថិ​តនៅចន្លើព្រះអាទិត្យ និងព្រះចន្ទហើយស្រមោលងងឹតរបស់ផែនដីចោលមកលើផ្ទៃព្រះអាទិត្យ ។