មេរៀន RECEIVABLE, PAYABLE, AND PAYROLL (ភាគ២)

២- ការលក់ប័ណ្ណត្រូវទទួល

ក្រុមហ៊ុនជាច្រើនត្រូវលក់ប័ណ្ណត្រូវទទួលឲ្យទៅធនាគារ ។ ចំនួនទឹកប្រាក់ដែលបានទទួលពីធនាគារមានឈ្មោះថា ប្រ៉ូស៊ីដ (Proceeds) នៃប័ណ្ណ ។ ឧទាហរណ៍នៅថ្ងៃទី ១ កក្កដា ក្រុម​​ហ៊ុន ABC បានទទួលប័ណ្ណត្រូវទទួល ៧៥ ថ្ងៃ​ អត្រា ១២% ចុះទឹកប្រាក់ $8,000 ពីឡាក់ឃី ។ ប័ណ្ណនេះត្រូវប្រមូលនៅថ្ងៃទី ១៤ កញ្ញា ។ នៅថ្ងៃទី ១៦ កក្កដា ABC បានលក់ប័ណ្ណនេះឲ្យធនាគារដែលមានអត្រា ១៥% ។ ការគណនារកប្រ៉ូស៊ីដត្រូវធ្វើដូចខាងក្រោមនេះ ៖

ទឹកប្រាក់លើប័ណ្ណ........................................................                               8,000

បន្ថែមការប្រាក់ ៧៥ ថ្ងៃ...............................................                 200

តម្លៃប្រមូល.................................................................                                 8,200

បន្ថយការបញ្ចុះថ្លៃធនាគារ...........................................                 205

ប្រ៉ូស៊ីដ .......................................................................                                 7,995

គេត្រូវចុះបញ្ជីដូចខាងក្រោមនេះ

បេឡា  .......................................................................             7,995

ចំណាយការប្រាក់........................................................                   5

            ប័ណ្ណត្រូវទទួល................................................            8,000

លក់ប័ណ្ណឲ្យទៅធនាគារ ។

បើអ្នកចេញប័ណ្ណមិនមានលទ្ធភាពបង់ទេអ្នកលក់ត្រូវសងប្រាក់ឲ្យធនាគារវិញ ។

ក្នុងករណីនេះគេត្រូវចុះដូចតទៅ ៖

គណនីត្រូវទទួល ឡាក់ឃី............................................             8,200

          បេឡា.............................................................                                8,200

កត់ត្រាការបង់ប្រាក់ឲ្យធនាគារចំពោះប័ណ្ណត្រូវទទួលដែល ឡាក់ឃី ពុំបានបង់ ។

៣- ប័ណ្ណត្រូវទទួលដែលកត់ទាំងការប្រាក់ ក្នុងករណីនេះគេកត់ត្រាថា

ប័ណ្ណត្រូវទទួល............................................................             10,600

        គណនីត្រូវទទួល.............................................                                 10,000

        ការប័ណ្ណត្រូវទទួលបញ្ចុះថ្លៃ.............................                                      600

កត់ត្រាការទទួលប័ណ្ណត្រូវទទួល ៦ ខែ អាត្រា ១២% ជំនួស គណនីត្រូវទទួល ។ ពីខែក្រោយមកគឺជាថ្ងៃទី ៣១ ធ្នូ គេត្រូវចុះតម្រូវដូចខាងក្រោមនេះ ៖

 ការបញ្ចុះថ្លៃប័ណ្ណត្រូវទទួល.........................................             200

             ចំណូលការប្រាក់.............................................                            200

កត់ត្រាចំណូលការប្រាក់ដែលកើន ។

 នៅថ្ងៃទី ៣១ ធ្នូ តម្លៃនៃប័ណ្ណគឺ 10,200 ។ លុះមកដល់ថ្ងៃបង់ក្រុមហ៊ុនត្រូវកត់ត្រាការទទួលប្រាក់ដូចខាងក្រោម ៖

  បេឡា   .......................................................................             10,600

 ការបញ្ចុះថ្លៃប័ណ្ណត្រូវទទួល.........................................                 400

             ចំណូលការប្រាក់.............................................                             400

             ប័ណ្ណត្រូវទទួល................................................                         10,600

            នៅទំព័រខាងចុងមេរៀននេះ យើងនិងឃើញការប្រៀបធៀបពីររបៀបទាំងពីរនៃប័ណ្ណត្រូវទទួល ។

            ៤- ទស្សនៈនៃតម្លៃបច្ចុប្បន្ន

            ឧបមាអ្នកអាចលក់ឡានតាមរបៀបបី ។ អ្នកទីមួយគេបង់លុយភ្លាមឲ្យ $ 4,000 អ្នកទីពីគេឲ្យជាប័ណ្ណត្រូវទទួលសម្រាប់រយៈពេលមួយឆ្នាំតម្លៃ $ 4,100 ។ ហើយអ្នកទីបីឲ្យជាប័ណ្ណត្រូវទទួលសម្រាប់រយៈពេលពីរឆ្នាំក្នុងតម្លៃ $ 4,250 ។ តើអ្នកគួរលក់តាមរបៀបណា ? យើងអាចធ្វើការសម្រេចចិត្តដោយពិចារណាតាមតម្លៃបច្ចុប្បន្ន ដោយសារប្រាក់បច្ចុប្បន្នយើងអាចយកទៅប្រើសម្រាប់ផលិតចំណូលផ្សេងៗទៀត ដូច្នេះយើងគួរលក់ឲ្យអ្នកទីមួយ ។ ខាងក្រោមនេះបង្ហាញពីប័ណ្ណត្រូវទទួលដែលគេកត់ក្នុងតម្លៃបច្ចុប្បន្ន ៖

       ប័ណ្ណត្រូវទទួល............................................................             230,000

               ការបញ្ចុះថ្លៃប័ណ្ណត្រូវទទួល.............................                                 30,000

                 ការលក់...........................................................                            200,000

        លក់ទំនិញឲ្យ Evan ហើយបានទទួលប័ណ្ណត្រូវបង់ ១ ឆ្នាំ ។

        នៅចុងឆ្នាំ (៤ ខែក្រោយពេលចេញប័ណ្ណ) គេត្រូវកត់ត្រាដូចខាងក្រោមនេះ ៖

        ការបញ្ចុះថ្លៃប័ណ្ណត្រូវទទួល.........................................             10,000

                 ចំណូលការប្រាក់.............................................                             10,000

         កត់ត្រាការប្រាក់ដែលកើនឡើង​។

         ក្រោយពេល ១ ឆ្នាំ នៅពេលគេទទួលប្រាក់គេត្រូវចុះថា ៖

         បេឡា  ......................................................................             230,000

         ការបញ្ចុះថ្លៃប័ណ្ណត្រូវទទួល.........................................              20,000

                 ចំណូលការប្រាក់.............................................                                 20,000

                 ប័ណ្ណត្រូវទទួល................................................                                 230,000

       កត់ត្រាការប្រាក់ដែលកើនឡើង ។

                                  ការប្រៀបធៀបទម្រង់ទាំងពីរនៃប័ណ្ណត្រូវទទួល

ប័ណ្ណចុះតម្លៃ $ 10,000 បន្ថែមការប្រាក់ ១២%                   ប័ណ្ណចុះតម្លៃរួមបញ្ចូលទាំងការប្រាក់

ប័ណ្ណត្រូវទទួល........... 10,000                                         ប័ណ្ណត្រូវទទួល......................  10,600

          គណនីត្រូវទទួល......... 10,000                                           ការបញ្ចុះប័ណ្ណត្រូវបង់..............600

                                                                                                    គណនីត្រូវទទួល..................   10,000

ទ្រព្យចរន្ត ៖                                                           ទ្រព្យចរន្ត ៖

ប័ណ្ណត្រូវទទួល...........10,000                                 ប័ណ្ណត្រូវទទួល......................10,600

                                                                              បន្ថយការបញ្ចុះប័ណ្ណត្រូវទទួល..........  600      10,000

ការប្រាក់ត្រូវទទួល.................  200                        ការបញ្ចុះប័ណ្ណត្រូវទទួល...................   200

          ចំណូលការប្រាក់...................  200                            ចំណូលការប្រាក់..............................       200

ទ្រព្យចរន្ត ៖                                                           ទ្រព្យចរន្ត ៖

ប័ណ្ណត្រូវទទួល............10,000                                ប័ណ្ណត្រូវទទួល................................    10,600

ការប្រាក់ត្រូវទទួល.........200     10,200                   បន្ថយការបញ្ចុះប័ណ្ណត្រូវទទួល..............  400      10,200

បេឡា......................10,600                                    បេឡា.................................................10,600

                ប័ណ្ណត្រូវទទួល...........10,000                 ការបញ្ចុះប័ណ្ណត្រូវទទួល...........................400

                ការប្រាក់ត្រូវបង់.............200                  ចំណូលការប្រាក់.......................................400

                ចំណូលការប្រាក់............400                  ប័ណ្ណត្រូវទទួល.....................................10,600

III- បំណុលចរន្ត

            ភាគច្រើននៃបំណុលចរន្ត គឺគណនីត្រូវបង់​ ប័ណ្ណត្រូវបង់ ភាគហ៊ុនចំណេញត្រូវបង់ផ្នែកមួយនៃបំណុលយូរអង្វែងដូចជាចំណែកនៃ និក្ខេបបត្រូវបង់នៅឆ្នាំនេះ​ ពន្ធលក់ត្រូវបង់ប្រាក់ខែត្រូវបង់ ។ ល ។

            ១- គណនីត្រូវបង់ ជួនកាលបែងចែកជា គណនីត្រូវបង់ក្នុងការជួញ និងគណនីត្រូវបង់ផ្សេង ។ យើងបានឃើញការពន្យល់ពីគណនីត្រូវបង់ជាច្រើនមកហើយក្នុងមេរៀនមុនៗ ។

            ២- ប័ណ្ណត្រូវបង់ ប័ណ្ណនេះត្រូវចេញនៅពេលខ្ចីប្រាក់ពី ធនាគារ ការទិញទ្រព្យផ្សេងៗ ការទិញទំនិញ  ឬការជំនួសគណនីត្រូវបង់ ដែលដល់ថ្ងៃកំណត់ ។

នៅពេលចេញប័ណ្ណត្រូវបង់ចំពោះការខ្ចីប្រាក់គេកត់ត្រាដូចខាងក្រោមនេះ ៖

            បេឡា.........................................................................             10,000

                                ប័ណ្ណត្រូវបង់....................................................                             10,000

            ខ្ចីប្រាក់ពីធនាគារសម្រាប់រយៈពេល ៦ ខែ ដោយមានអត្រា ១២% ។

            នៅថ្ងៃទី ៣១ ធ្នូ (២ ខែក្រោយពេលចេញប័ណ្ណ) គេចុះតម្រូវដូចខាងក្រោមនេះ ៖

            ចំណាយការប្រាក់........................................................             200

                        ការប្រាក់ត្រូវបង់..............................................             200

            ដើម្បីកត់ត្រាការបង់ប្រាក់លើប័ណ្ណត្រូវបង់ ។

            ជួនការគេកត់ចំនួនលើប័ណ្ណដោយរួមទាំងការប្រាក់ផង ។ ក្នុងករណីនេះគេកត់ត្រាដូចខាងក្រោមនេះ ៖

            បេឡា.........................................................................             10,000

            ការបញ្ចុះប័ណ្ណត្រូវបង់..................................................                 600

                        ប័ណ្ណត្រូវបង់....................................................                         10,600

            កត់រួមទាំងការប្រាក់នៅក្នុងប័ណ្ណត្រូវបង់ដែលមានអត្រា ១២% ។

            នៅចុងខែ ធ្នូ (២ ខែក្រោយមក) គេគួរចុះតម្រូវដូចខាងក្រោមនេះ ៖

            ចំណាយការប្រាក់........................................................             200

                        ការបន្ថយប័ណ្ណត្រូវបង់.....................................                         200

            កត់ត្រាការប្រាក់ដែលកើនឡើងចំពោះប័ណ្ណត្រូវបង់ ក្នុងផ្នែកបំណុលនៃតារាងតុល្យការ គេឃើញលេខដូចខាងក្រោមនេះ ៖

            បំណុលចរន្ត ៖

            ប័ណ្ណត្រូវបង់................................................................           10,600

            ការបន្ថយប័ណ្ណត្រូវបង់.................................................                 400  10,200

            នៅថ្ងៃទី ១ មីនា ថ្ងៃដែលបានបង់លុយសងគេវិញ គេត្រូវចុះតទៅ ៖

            ប័ណ្ណត្រូវបង់................................................................             10,600

            ចំណាយការប្រាក់........................................................                  400

                        ការបន្ថយប័ណ្ណត្រូវបង់.....................................                             400

                        បេឡា.............................................................                         10,600

            កត់ត្រាការសងប័ណ្ណត្រូវបង់ ។

            ខាងក្រោមនេះគឺជាការប្រៀបធៀបកត់ត្រាប័ណ្ណត្រូវបង់ ៖

                                                   ការប្រៀបធៀបទម្រង់ទាំងពីរនៃប័ណ្ណត្រូវបង់

            ប័ណ្ណចុះតម្លៃ $10,000 បន្ថែមការប្រាក់ ២%                  ប័ណ្ណចុះតម្លៃរួមបញ្ចូលទាំងការប្រាក់

            បេឡា.........................10,000                          បេឡា..........................10,000

                          គណនីត្រូវបង់ ............10,000            ការបញ្ចុះប័ណ្ណត្រូវបង់..........600

                                                                                                  ប័ណ្ណត្រូវបង់...................10,600

            បំណុលចរន្ត ៖                                                   បំណុលចរន្ត ៖

          ប័ណ្ណត្រូវបង់................10,000                              ប័ណ្ណត្រូវបង់.......................10,600

                                                                                      បន្ថយការបញ្ចុះប័ណ្ណត្រូវបង់.......600    10,000

          ចំណាយការប្រាក់............ 200                              ចំណាយការប្រាក់..................................200

                       ការប្រាក់ត្រូវបង់...............200                             ការបញ្ចុះប័ណ្ណត្រូវបង់..................200

            បំណុលចរន្ត ៖                                                    បំណុលចរន្ត ៖

ប័ណ្ណត្រូវបង់.................10,000                                       ប័ណ្ណត្រូវបង់..............................10,600

ការប្រាក់ត្រូវបង់................200    10,200                         បន្ថយការបញ្ចុះប័ណ្ណត្រូវបង់..............400     10,200

ប័ណ្ណត្រូវបង់................10,000                                        ប័ណ្ណត្រូវបង់..............................10,600

ការប្រាក់ត្រូវបង់................200                                       ចំណាយការប្រាក់...........................400

ចំណាយការប្រាក់.............400                                                      ការបញ្ចុះប័ណ្ណត្រូវបង់.......................400

          បេឡា...........................10,600                                           បេឡា...........................................10,600

VI- ប្រាក់ខែ (Payroll)

            ប្រាក់ខែគឺជាការចំណាយមួយដ៏ធំនៃក្រុមហ៊ុន ឬអង្គការ ។ លើសពីនេះទៅទៀតប្រាក់ខែមានការទាក់ទិន និងការបង់សុទ្ធ ។ នៅពេលដល់ថ្ងៃបង់ប្រាក់ខែ គេត្រូវរៀបចំធ្វើបញ្ជីប្រាក់ខែ បង្ហាញពីកំរៃដុល  ការកាត់ផ្សេងៗ និងការបង់សុទ្ធ ។ បន្ទាប់ពីបានគិតបញ្ជីក្នុងខែហើយ គេត្រូវឆ្លុះបញ្ចាំងមើលពីការចំណាយ និងចំណូលដែលទាក់ទិន នៅក្នុងគណនី ។

រួចហើយគេចុះក្នុងទិន្នានុប្បវត្តដូចតទៅ ៖

            + កំណត់ត្រាចំណូលរបស់និយោជិក ច្បាប់របស់រដ្ឋខ្លះទាមទារឲ្យមានកំណត់ត្រាច្បាស់លាស់ អំពីប្រាក់ខែរបស់បុគ្គលិក ។ កំណត់ត្រាពីប្រាក់ចំណូលនេះ នឹងបង្ហាញហើយយើងនឹងឃើញឈ្មោះអាស័យដ្ឋានទំនាក់ទំនង ថ្ងៃចូលបំរើការងារ ថ្ងៃខែឆ្នាំកំណើត និងព័ត៌មានជាច្រើនទៀតរបស់បុគ្គលិក ។

            + ទិន្នានុប្បវត្តបើកប្រាក់ (Payroll Journal) ក្រុមហ៊ុនខ្លះអាចប្រើប្រាស់ទិន្នានុប្បវត្តនេះ ដើម្បីជួមសម្រួលដល់ការកត់ត្រាការងារនានាដែលពាក់ព័ន្ធដល់ប្រាក់ខែបុគ្គលិក ។ ទិន្នានុប្បវត្តបើកប្រាក់ រួមមានកូឡោនឥណពន្ធសម្រាប់កត់ត្រា

ចំណាយប្រាក់ខែ ហើយនឹងកូឡោនឥណទានសម្រាប់កត់ត្រាប្រាក់ខែត្រូវបង់ ។