វិញ្ញាសាផែនដីសម្រាប់ត្រៀមប្រឡងសញ្ញាបត្រមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ (វិញ្ញាសាទី៦)

សំណួរ

១. តើនានាភាពនៃជីវៈចម្រុះមានអ្វីខ្លះ ?

២. តើបរិស្ថានជាអ្វី ? មានប៉ុន្មានផ្នែក ? ចូរពណ៌នា ។

៣. តើមានកត្តាអ្វីខ្លះដែលបណ្តាលឲ្យ មានការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ?

៤. ចូររៀបរាប់ពីផលប៉ះពាល់ “ នៃការបំពុលខ្យល់លើសុខភាពមនុស្ស “ ។

៥. ចូររៀបរាប់ពីភាពខុសគ្នានៃព្រំខ្យល់ក្តៅនិងព្រំខ្យល់ត្រជាក់ ?

ចម្លើយ

១. នានាភាពនៃជីវៈចម្រុះមានដូចជា សត្វ រុក្ខ​ជាតិ មីក្រូសារពាង្គកាយ និងរូបធាតុ សែន ព្រមទាំង​ស្ថានប្រព័ន្ធផងដែរ ។

២. បរិស្ថានជា ដែលនៅព័ទ្ធជុំវិញខ្លួនយើងរួមទាំងខ្លួនយើងមានដូចជា មនុស្ស សត្វ ធម្មជាតិទាំងឡាយជាដើម ។ គេចែកបរិស្ថានជាពីរផ្នែកគឺ ៖

• បរិស្ថានធម្មជាតិ មានដូចជា បរិស្ថានរូប​ ( កត្តា ដី ទឹក និងអាកាសធាតុ )​ និងបរិស្ថានជីវៈ ( មនុស្ស សត្វ និងរុក្ខជាតិ ) ។
• បរិស្ថានសង្គម វប្បធម៌ មានដូចជាធនាគារ រោងចក្រ ផ្លូវ ថ្នល់ជាដើម ។

៣. អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តមិនទាន់កំណត់បានជា កត្តាដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ការ ប្រែប្រួលអាកាសធាតុនៅឡើយទេ តែបើតាម ការសង្កេតវាអាចបណ្តាលមកពីការកើនឡើងនៃ ឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចាក់ ការបំផ្លាញស្រទាប់អូសូន និងការកើនឡើងយ៉ាងច្រើនៃចំនួ​នប្រជាជន ដែលបានការប្រើប្រាស់នូវធនធានធម្មជាតិកាន់តែច្រើន ម៉្យាងទៀតមនុស្សបានប្រើប្រាស់ និងបញ្ចេញសារធាតុគីមីពុលផ្សេងៗដែលប៉ះពាល់ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ឬអាកាសធាតុប្រែប្រួលអាចបណ្តាលមកពីការវិវត្តរបស់ធម្មជាតិឬយ៉ាងណា ។

៤. កត្តាដែលធ្វើឲ្យមានការបំពុលខ្យល់មាន​ ៖

• ភាគល្អិត មានធូលីនិងអ័ព្ទ
• អាសូតអុកស៊ីតមាន អាសូតម៉ូណូអុកស៊ីត អាសូតឌីអុកស៊ីត ឌីអាសូតម៉ូណូអុកស៊ីត
• ស្ពាន់ធ័រឌីអុកស៊ីត
• កាបូន ម៉ូណូអុកស៊ីត កាបូនឌីអុកស៊ីត ឬឧស្ម័នកាបូនិច
• អ៉ីដ្រូកាបួ វាផ្សំឡើងពី អ៊ីដ្រូសែននិងកាបូន
• អូសូនក្នុងមណ្ឌលអាកាសរចល់
• ស្មូកផូតូគីមី វាកើតឡើងពីការបន្សំចូលគ្នានៃផ្សែកផលប៉ហពុលជាច្រើន មានប្រភពចេញពីទីក្រុងនានា ។

៥. ព្រំខ្យល់ក្តៅនិងព្រំខ្យល់ត្រជាក់ខុសគ្នាដូចជា ៖ ព្រំខ្យល់ក្តៅ ព្រំខ្យល់ក្តៅកើនឡើងនៅពេលម៉ាស់ខ្យល់ក្តៅបានជួប និងបក់ពីលើម៉ាស់ខ្យល់ត្រជាក់ជាទូទៅព្រំខ្យល់ក្តៅនាំភ្លៀងនិងរលឹមមកជាមួយផង ។ បន្ទាប់ពីព្រំនេះទៅផុតធាតុអាកាសប្រែក្តៅនិងសរឡះហើយក្តៅ ព្រមខ្យល់ត្រជាក់ម៉ាស់ខ្យល់ត្រជាក់ជួបនិងចូលជំនួសម៉ាស់ខ្យល់ក្តៅ ព្រោះខ្យល់ត្រជាក់ធ្ងន់ធ្វើចលនាក្រោមខ្យល់ក្តៅស្រាលនិងរុញវាឡើងលើ ។ ព្រមខ្យល់ត្រជាក់អាចធ្វើចលនាលឿន បង្កឲ្យមានព្យុះភ្លៀង ភ្លៀង ឬព្រិល ។ ធាតុអាកាសត្រជាក់តែងតែ​កើតឡើង​នៅតាមព្រំខ្យល់ត្រជាក់​ ព្រោះខ្យល់ក្តៅត្រូវបានរុញចេញ ឆ្ងាយពីផ្ទៃផែនដី​ ។

វិញ្ញាសាទី៧