វិញ្ញាសាទី៩៖ វប្បធម៌ទូទៅ ប្រឡងជ្រើសរើសសិស្សពូកែ ផ្នែកអក្សសិល្ប៍ គណិតវិទ្យា និងរូបវិទ្យា ថ្នាក់ទី ៩ (ប្រឡង ៣០.៤.២០០៦)

វិញ្ញាសាទី៩៖ វប្បធម៌ទូទៅ

ប្រឡងជ្រើសរើសសិស្សពូកែ

ផ្នែកអក្សសិល្ប៍ គណិតវិទ្យា និងរូបវិទ្យា ថ្នាក់ទី ៩

(ប្រឡង ៣០.៤.២០០៦)

១.ចូររៀបរាប់ពីពិធីបុណ្យផ្សេងៗដែលគេនិយមធ្វើនៅពេលគេរៀបចំទុកដាក់កូនចៅតាមប្រពៃណីខ្មែរ។

២.ចូររៀបរាប់ឈ្មោះអ្នកនិពន្ធករីខ្មែរល្បីៗឲ្យបានចំនួន៥នាក់ ហើយប្រាប់ពីស្នាដៃនិពន្ធរបស់លោកផង។

៣.ព្រហ្មវិហាធម៌មានន័យដូចម្តេច? ព្រហ្មវិហារធម៌ មានប៉ុន្មាន?

៤.តើយើងត្រូវធ្វើដូចម្តេច ដើម្បីការពារបរិស្ថាននៅជុំវិញផ្ទះ ក្នុងសាលារៀន និងទីសាធារណៈ?

៥.តាមប្រពៃណីខ្មែរ តើការសំពះមានប៉ុន្មានបែប? ចូររៀបរាប់ និងពន្យល់។

ចម្លើយ

១.ពិធីផ្សេងៗដែលគេនិយមធ្វើនៅពេលគេរៀបចំទុកដាក់កូនចៅតាមប្រពៃណីខ្មែរមានដូចជា៖

• ពិធីចែចូវ
• ពិធីស្តីដណ្តឹង និងពិធីភ្ជាប់ពាក្យ
• ពិធីអាពាហ៍ពិពាហ៍ (សូត្រមន្ត ហែជំនួន ទទួលផ្កាស្លា កាត់សក់ សែនចងដៃ បុកល័ក្ក..)

២.ឈ្មោះអ្នកនិពន្ធ ករីខ្មែរល្បីៗចំនួន៥នាក់ និងស្នាដៃនិពន្ធលោក៖

• សម្តេចព្រះសុមេធាធិបតីសង្ឃរាជថ្នាក់ទី១ ជូន ណាត ៖ បទនគររាជ វចនានុក្រមខ្មែរ បទពង្សាវតារខ្មែរ
• លោក ញ៉ុក ថែម ៖ រឿងកុលាបប៉ៃលិន ព្រះមហាវេស្សន្តរជាតក
• អ្នកព្រះភិរម្យភាសា អ៊ូ ហៅ ង៉ុយ៖ ច្បាប់ល្បើកថ្មី ច្បាប់កេរកាល
• លោក នូ ហាច៖ រឿងផ្កាស្រពោន រឿងមាលាដូងចិត្ត

• លោក រីម គិន៖ រឿង សូផាត...។

៣.ព្រហ្មវិហាធម៌មាន ៤គឺ៖

• មេត្តា៖ សេចក្តីរាប់អាន សេចក្តីប្រណី បំណងចង់ឲ្យអ្នកដទៃបានសុខ។
• ករុណា៖ ដំណើរមានចិត្តរីករាយទៅរកសេចក្តីសុខរបស់អ្នកដទៃពុំរើសមុខ គឺដំណើរដែលដឹងថាអ្នកដទៃតាមតែអ្នកក៏ដោយ គេមានទ្រព្យសម្បត្តិធនធាន បុណ្យសក្តិបានប្រកដដោយសេចក្តីសុខ ការមានចិត្តជួយអរគេ មិនច្រណែនឈ្នានីស។

៤.ដើម្បីការពារបរិស្ថាននៅជុំវិញផ្ទះ សាលារៀន និងទីធ្លាសាធារណៈយើងត្រូវ៖

ក.ជុំវិញផ្ទះ

• សំអាតផ្ទះ
• រៀបចំប្រដាប់ប្រដា សម្ភារៈផ្សេងៗឲ្យមានសណ្តាប់ធ្នាប់។
• មិនចោលសំរាមពាលវាលពាសកាល
• នៅខាងក្រៅផ្ទះ ត្រូវធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីបំបាត់ភក់ជ្រាំនៅជុំវិញ
• ត្រូវដាំដើមឈើជុំវិញផ្ទះឲ្យស្រស់បំព្រង
• លំនៅដ្ធានត្រូវបើកទ្វារបង្អួច ដើម្បីឲ្យមានខ្យល់អាកាសគ្រប់គ្រាន់ និងពន្លឺអាចចេញចូលបាន។

ខ.ក្នុងសាលារៀន

• ថែរក្សានិងការពារអគារសិក្សាទាំងអស់
• បោសសំអាតទីធ្លាជុំវិញបរិវេនសាលា និងក្នុងថ្នាក់ឲ្យបានស្អាត
• បង្កើតឲ្យមានធុងសំរាម និងមានបង្គន់អនាម័យឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់
• បង្កើតសួនច្បារ និងដាំដើមឈើឲ្យមានភាពស្រស់បំព្រង។

គ.ទីសាធារណៈ

• ហាមចោលសំរាម និងកាកសំណល់តាមទីសាធារណៈ
• អប់រំប្រជាពលរដ្ធឲ្យយល់ដឹងពីបរិស្ថាន(អនាម័យខ្លួនប្រាណ ផ្ទះ និងទីសាធារណៈ)
• ចេះថែរក្សា និងស្រលាញ់ទ្រព្យសាធារណៈ
• ជួយថែរក្សា និងការពាររមណីដ្ធាននានា(រុក្ខជាតិ សត្វ...)

៥.តាមប្រពៃណីខ្មែរ ការសំពះមានប្រាំបែប៖

• សំពះត្រឹមដើមទ្រូង៖ ចំពោះអ្នកមានវ័យ និងឋានៈទាបជាង។
• សំពះត្រឹមបបូរមាត់៖ ចំពោះអ្នកមានវ័យ និងឋានៈខ្ពង់ជាង
• សំពះត្រឹមចុងច្រមុះ៖ ចំពោះឪពុកម្តាយ ជីដូនជីតា គ្រូបាធ្យាយ។
• សំពះត្រឹមប្រជុំចិញ្ចើម៖ ចំពោះស្តេច
• សំពះត្រឹមថ្ងាស៖ ចំពោះព្រះពុទ្ធ ព្រះធម៌ និងព្រះសង្ឃ។