វិញ្ញាសាផែនដី សម្រាប់ត្រៀមប្រឡងសញ្ញាបត្រមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ (វិញ្ញាសាទី៤៨)

សំណួរ

១. តើតំបន់អាកាសធាតុត្រូពិចចែកចេញជាប៉ុន្មាន ? អ្វីខ្លះ ?                                 

២. តើការបង្កើតច្បាស់បរិស្ថានមានគោលបំណងអ្វីខ្លះ ?

៣. តើយើងត្រូវធ្វើដូចម្តេច ដើម្បីកាត់បន្ថយការប្រែប្រួលបរិស្ថាន ?

៤. ចូរលើកយកឧទាហរណ៍ពីកត្តានីមួយៗ ដែលនាំឲ្យបរិស្ថានមានការប្រែប្រួល ។

៥. ចូរពន្យល់ដោយសង្ខេបពីការប្រែប្រួលក្នុងប្រវត្តិភពផែនដី ។

ចម្លើយ

១.​គេចែកតំបន់អាកាសធាតុជា ៣គឺ តំបន់អាកាសធាតុព្រសរងទឹកភ្លៀង អាកាសធាតុមូសុង និងអាកាសធាតុវាលស្មោង ( សាវ៉ាន់ ឬសាវ៉ាន់ណា ) ។

២. កាបង្កើតច្បាប់បរិស្ថានមានគោលបំណងគឺផែនការបរិស្ថានជាតិនឹងផែនការបរិស្ថានតំបន់ ការវាយតម្លៃហេតិប៉ះពាល់បរិស្ថានការគ្រប់គ្រងធម្មជាតិ កិច្ចការពារបរិស្ថាន កាត្រួតពិនិត្យ កំណត់ហេតុ និងអធិការកិច្ច ការចូលរួមរបស់សាធារណជន និងការស្រង់ពតិមានមូលនិធិទាយជ្ជទានបរិស្ថាន ទោសបញ្ញតិនិងអនុសាន្តបញ្ញតិនៃច្បាប់នេះ។

៣. ដើម្បីកាត់បន្ថយការប្រែប្រួលបរិស្ថាន យើងត្រូវៈ

• ត្រូវដាំដើមឈើឡើងវិញ
• មិនត្រូវកាប់ព្រៃ ឬដុតព្រៃ
• កាត់បន្ថយការប្រើគ្រឿងយន្តចាស់ៗ
• មិនត្រូវប្រើសម្ភារៈដែលផ្ទុកដោយជាតិពុល ។

៤. បរិស្ថានប្រែប្រួលដោយសារកំណើនមនុស្ស ៖

• ពួកគេកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ប្រើប្រាស់ដី និងធនធានផ្សេងៗទៀតដោយពុំបានគិតពីនិរន្តរ ភាពទៅថ្ងៃអនាគតថានិងមានផលប៉ះពាល់អ្វីឡើយ ។
• ការប្រើប្រាស់របស់មនុស្សកាន់តែច្រើនឡើងនិងខ្ជះខ្ជាយ ខ្វះការសន្សំសំចៃ ជាពិសេសបណ្តាលប្រទេសអភិឌ្ឍន៍ដែលប្រើប្រាស់ធនធានធម្មជាតិអស់ ៧៥% នៃប្រជាជនក្នុងពិភពលោក ។
• ការនន្ទ្រានយកដីធ្វើកសិកម្ម
• ធ្វើលំនៅដ្ឋាន.....។

៥. ដើម្បីដឹងពីការផ្លាស់ប្តូរបរិស្ថានផែនដី ចាប់ពីការកកើតដែលឆ្លងកាត់អាយុកកាលណៃផែនដីយើងត្រូវដឹងពីប្រវត្តិកាលជាច្រើនដំណាក់កាលរហូតធ្វើឲ្យផែនដីមានលក្ខខណ្ឌដូចបច្ចុប្បន្ន ។

• នៅបុរេកំប៊្រីយៀង

• ផែនដីចាប់ផ្តើមមកកើតកាលពី ៤៦០០០លានឆ្នាំមុន​
• ព្រះចន្ទចាប់ផ្តើមមកកើតកាលពី ៤៥៥០លានឆ្នាំមុន
• សមុទ្រដំបូងកាលពី ៤៣០០លានឆ្នាំមុន
• ជិវីតដំបូងចាប់ផ្តើមកើតកាលពីណ ៣៨០០ ៤០០០ លានឆ្នាំមុន
• ជីវីតធ្វើរស្មីសំយោគលេចឡើងកាលពី ៣២០០ លានឆ្នាំមុន
• ជីវចំរុះចាប់ផ្តើមកកើតកាលពី ៦០០ ៥០០ លានឆ្នាំមុន​

នៅក្នុងសម័យនោះបរិយាកាសមានឧស្ម័នកាបូនិច អាសូត ។ ឧស្ម័នកាបូនិចត្រូវបានស្រូបចូលទៅក្នុងសមុទ្រ ហើយអុកស៊ីសែនចាប់ផ្តើមកើតឡើង និងកើតមានស្រទាប់អូសូន​ ។

• ចាប់តាំងពីពេលនោះមកគេសង្កេតឃើញមានជីវីតកើតឡើង និងវិនាសសាបសូន្យដោយការទ្រាំទ្រនឹងអាកាសធាតុមិនបាន ។
• នៅស័កសេណូសូអ៉ីច ( ៦៥លានឆ្នាំមុនដល់បច្ចុប្បន្ន ) គេឃើញមានការវិវត្តផែនដី ​និងជីវិតនៅលើផែនដី រហូតដល់កើតមានមនុស្សដំបូងលេចឡើងនៅអាព្រីចខាងកើត អូម៉ូសាព្យៀងលេចឡើងនៅ ។

វិញ្ញាសាទី៤៩