សំណួរ-ចម្លើយ ក្រមរដ្ឋប្បវេណី និងក្រមនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី (ភាគ៣២)

សំណួរ

១៥៦- តើបុគ្គលដែលត្រូវបានចាត់ទុកជាអភ័ព្វបុគ្គលមានអ្វីខ្លះ ?

១៥៧- តើជនដែលសន្មតថាជាសន្តតិជន នឹងត្រូវបានកាត់ផ្តាច់មត៌កដោយមតកជនគឺជនដែលបានប្រព្រឹត្តសកម្មភាពអ្វីខ្លះ ?

១៥៨- តើមតកជនអាចធ្វើតាមវិធីអ្វីខ្លះដើម្បីផ្តាច់មត៌កពីសន្តតិជន ?

១៥៩- តើចំណែកមត៌កតាមច្បាប់គឺជាអ្វី ?

១៦០- តើចំណែកមត៌កតាមច្បាប់មានអ្វីខ្លះ ?

ចម្លើយ

១៥៦- បុគ្គលដែលត្រូវបានចាត់ទុកជាអភ័ព្វបុគ្គលមានដូចជា ៖

• បុគ្គលដែលបានទទួលទោស ដោយមានចេតនាធ្វើឃាត ឬប៉ុនប៉ងធ្វើឃាត លើមតកជន ឬជនមានលំដាប់សន្តតិកម្មមុន (ខ្ពស់ជាង) ឬលំដាប់ស្មើគ្នា ទោះដោយផ្ទាល់ ឬប្រយោលក្តី ។
• បុគ្គលដែលដឹងអំពីការសម្លាប់មតកជន តែមិនបានរាយការណ៍ ឬមិនបានប្តឹង ។ លើកលែងតែអ្នកសម្លាប់នោះជាសហព័ទ្ធ ឬញាតិលោហិតខ្សែផ្ទាល់របស់បុគ្គលនោះ ។
• បុគ្គលដែលបានរារាំងមតកជន ក្នុងការធ្វើ លុបចោល ឬកែប្រែមកតសាសន៍ស្តីពីសន្តតិកម្ម ដោយការឆបោក ឬគម្រាមកំហែង ។
• បុគ្គលដែលបានឲ្យមតកជន ក្នុងការធ្វើ លុបចោល ឬកែប្រែមតកសាសន៍ស្តីពីសន្តតិកម្ម ដោយការឆបោក ឬគម្រាមកំហែង ។
• បុគ្គលដែលបានក្លែង កែបន្លំ បំផ្លាញចោល ឬលាក់ទុកនូវលិខិតមតកសាសន៍ស្តីពីសន្តតិកម្មរបស់មតកជន ។

១៥៧- ជនដែលសន្មតថាជាសន្តតិជន នឹងត្រូវបានកាត់ផ្តាច់មត៌កដោយមតកជនគឺជនដែលបានប្រព្រឹត្តសកម្មភាពដូចជា ៖

• បានធ្វើបាបមតកជន
• បានប្រមាថមតកជនយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ
• មិនមកថែទាំមតកជនពេលមានជំងឺ
• បានទទួលសាលក្រម ឬសាលដីកាផ្តន្ទាទោសឲ្យជាប់គុកមួយជីវតិ
• បានប្រព្រឹត្តអំពើល្មើសធ្ងន់ធ្ងរគួឲ្យកត់សម្គាល់ជាអាទិ៍ ។

១៥៨- មតកជនអាចធ្វើតាមវិធី២យ៉ាង ដើម្បីផ្តាច់មត៌កពីសន្តតិជនដូចជា ៖

• វិធីដាក់ពាក្យសុំទៅតុលាការ នៅពេលខ្លួននៅរស់
• វិធីកំណត់នៅក្នុងមតកសាសន៍ ។

១៥៩- យើងអាចយល់ជាទូទៅបានថាចំណែកមត៌កតាមច្បាប់ គឺជាផ្នែកមួយនៃមត៌កដែលជនត្រូវបានសន្មតថាជាសន្តតិជន ត្រូវទទួលបានតាមបញ្ញតិរបស់ច្បាប់ ចំពោះមត៌កដែលមតកជនមាន ។ សន្តតិជនអាចមានចំនួនច្រើនហៅថា សហសន្តតិជន ហើយចំណែកមត៌ករបស់សហសន្តតិជនទាំងនោះ ពុំមានលក្ខណៈស្មើៗគ្នាឡើយអាស្រ័យលើទំនាក់ទំនងញាតិដែលមតកជនមាន ។ ចំណែកមត៌កតាមច្បាប់ ជាវិធីមួយដែលត្រូវបានយកអនុវត្តនៅពេលដែលសហសន្តតិជនធ្វើការពិភាក្សាបែងចែកមត៌កក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ហើយក៏ត្រូវយកទៅអនុវត្តផងដែរនៅតុលាការតាមរយៈបណ្តឹងរបស់សន្តតិជនណាម្នាក់ ដែលមិនយល់ព្រមលើការបែងចែកមត៌កលើការពិភាក្សាបែងចែកមត៌កនោះ ។

១៦០- ចំណែកមត៌កតាមច្បាប់មានដូចជា ៖

• ចំណែកមត៌កករណីគ្មានសហព័ទ្ធ
• ចំណែកមត៌កករណីមានសហព័ទ្ធ ។

តភាគ